O bimɛ kɛ nyagba maa kpe aloo a nine ma nyɛ maa nyɛ si ngɛ a si himi mi. Mɛni blɔ nɔ o maa gu kɛ ye bua mɛ konɛ a da nya?

•  Nɔ́ nɛ e sa nɛ o le

•  Nɔ́ nɛ o ma nyɛ maa pee

 Nɔ fɛɛ nɔ kɛ nyagba kpe ɔ. Baiblo ɔ de ke “wɔ tsuo wa tɛɔ si.” (Yakobo 3:2) Jokuɛwi hu tɛɔ si, loo a kɛ nyagbahi kpe ɔ. Se kɛ̃ ɔ, nyagbahi nɛ jokuɛwi kɛ kpeɔ yeɔ bua mɛ ngɛ blɔ ko nɔ​—e yeɔ bua mɛ nɛ a nyɛɔ daa si himihi nɛ a mi wa nya. Mɔde nɛ a bɔɔ kɛ daa si himi nɛ mi wa nya a ji su ko nɛ a kɛ fɔ we jokuɛwi, se a ma nyɛ ma ná. Fɔlɔ ko nɛ a tsɛɛ lɛ ke Laura a de ke, “I kɛ ye huno ɔ wa yɔse kaa ke jokuɛwi kase bɔ nɛ a daa si himi nɛ mi wa nya a, e yeɔ bua mɛ, pe nɛ a maa bua pee a ní kaa nyagba ko be. Ke níhi yɛ nɔ saminya po ɔ, a ma nyɛ maa kase bɔ nɛ a daa nya ha.”

 Jokuɛwi fuu ngɛ nɛ́ ke a nine nyɛ si loo a kɛ nyagba kpe ɔ, a tsu we he ní saminya. Ke jokuɛwi komɛ kɛ nyagba kpe ɔ, a nyɛ we nɛ a tsuɔ he ní saminya ejakaa a fɔli haa nɛ a nuɔ he kaa pi mɛ nɛ a ha nɛ nyagba a ba. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, ke jokuɛ ko buɛ mɔde ngɛ sukuu ka ko mi ɔ, nɔ́ nɛ fɔli komɛ pɔɔ peemi ji kaa a piaa tsɔɔlɔ ɔ. Ke pɛ ba jokuɛ ko kɛ e huɛ ko a kpɛti ɔ, nɔ́ nɛ fɔli komɛ pɔɔ peemi ji kaa a piaa e huɛ ɔ.

 Se ke fɔli poɔ jokuɛ ɔmɛ a he piɛ kɛ jeɔ nyagba nɛ maa je a tɔmi ɔ mi kɛ ba a he ɔ, kɛ a ma plɛ kɛ kplɛɛ a tɔmihi a nɔ, nɛ a tsu nyagbahi nɛ maa je mi kɛ ba a he ní ha kɛɛ?

•   Ha nɛ o bi ɔmɛ nɛ a le kaa ke a bɛ a je mi saminya a, nyagba ma nyɛ maa je mi kɛ ba.

   Baiblo ɔ de ke: “Nɔ́ fɛɛ nɔ́ nɛ nɔ ko ngɛ due ɔ, lɔ ɔ nɔuu nɛ e ma kpa.”​—Galatia Bi 6:7.

   Nɔ́ fɛɛ nɔ́ nɛ wa peeɔ ɔ ngɛ nɔ́ nɛ jeɔ mi kɛ baa. Ke wa puɛ nɔ́ ko ɔ, wa puɛɔ sika kɛ dlaa. Ke wa tɔ̃ ɔ, e ngɔɔ nyagba kɛ baa. E sa nɛ jokuɛwi nɛ a le nɔ́ nɛ ma je a ní peepeehi a mi kɛ ba, nɛ ke a ní peepee ko ngɔ nyagba kɛ ba a, e sa nɛ a bɔ mɔde nɛ a tsu he ní. Enɛ ɔ he ɔ, ke o bi ko tɔ̃ ɔ, ko ya pia ni kpahi. Mohu ɔ, ha nɛ mɛ nitsɛmɛ a tsu nyagbahi nɛ maa je a ní peepeehi a mi kɛ ba amɛ a he ní. Moo da jeha nɛ a ye ɔ nɔ kɛ pee jã. Ngɛ anɔkuale mi ɔ, e sa nɛ jokuɛwi nɛ a le tsakpa nɛ ngɛ a tɔmihi kɛ nyagba nɛ maa je mi kɛ baa kpɛti.

•   Ye bua o bimɛ ɔmɛ nɛ a ná tsaba.

   Baiblo sisi tomi mlaa: “Nɔmlɔ kpakpa a, ke e nɔ si nɔtonɔto si kpaago po, e maa te si ekohu.”​—Abɛ 24:16.

   Ke nɔ ko nine nyɛ si ɔ, e dɔ ɔ lɛ wawɛɛ, se lɔ ɔ tsɔɔ we kaa je ɔ ba nyagba. Moo ye bua o bimɛ ɔmɛ nɛ a susu nɔ́ nɛ a maa pee nɛ a nine be si nyɛe be kpa a he, pe nɛ a maa hi kɔmɔ yee ngɛ nɔ́ nɛ ba a he. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, ke o bi nyumu ɔ buɛ mɔde ngɛ sukuu ka ko mi ɔ, ye bua lɛ nɛ e le bɔ nɛ e ma tsu sane ɔ he ní ha, kɛ gu ní nɛ e maa kase wawɛɛ konɛ e bɔ mɔde be kpa a nɔ. (Abɛ 20:4) Ke o bi yo ɔ kɛ e huɛ ko pɛ ɔ, ye bua lɛ nɛ e lɛ bɔ nɛ e maa pee ha kɛ ya kpa pɛɛ, e kɔ we he nɔ nɛ ye fɔ.​—Roma Bi 12:18; 2 Timoteo 2:24.

•   Tsɔɔ o bimɛ ɔmɛ he si bami.

   Baiblo sisi tomi mlaa: “I ngɛ nɔ fɛɛ nɔ nɛ e ngɛ nyɛ kpɛti ngɛ lejɛ ɔ dee kaa e ko bu e he pe bɔ nɛ e sa kaa e bu e he.”​—Roma Bi 12:3.

   Ke o deɔ o bi ɔ ke ‘e bɔɔ mɔde pe nɔ fɛɛ nɔ’ ngɛ nɔ́ ko mi ɔ, lɔ ɔ be lɛ ye buae. Ejakaa pi be saa be nɛ jokuɛwi nɛ a bɔɔ mɔde ngɛ sukuu ɔ yeɔ kekle blɔ he ngɛ sukuu ka mi. Nɛ pi be saa be nɛ jokuɛwi nɛ a le nɔ́ ko peemi saminya a yeɔ nguɔ. Ke jokuɛwi baa a he si nɛ a ngmɛɛ pɛpɛɛpɛ ɔ, lɔ ɔ maa ye bua mɛ nɛ ke a nine nyɛ si loo a kɛ nyagba ko kpe ɔ, a ma nyɛ maa da nya.

   Baiblo ɔ de ke nyagbahi nɛ waa kɛ kpeɔ yeɔ bua wɔ nɛ wa he wa a, nɛ e haa nɛ wa nyɛɔ fĩɔ si. (Yakobo 1:2-4) E ngɛ mi kaa ke o bi ko nine nyɛ si loo e kɛ nyagba ko kpeɔ, e maa hao lɛ mohu lɛɛ, se o ma nyɛ maa ye bua lɛ konɛ e ná juɛmi nɛ da ngɛ si fɔfɔɛ nɛ e kɛ kpeɔ he.

   Ke o ngɛ jokuɛwi ye buae konɛ a nyɛ nɛ a da nyagba ko nya a, e heɔ be, nɛ e biɔ mɔde bɔmi hulɔ. Se fɔli a bua maa jɔ ke a bimɛ nyɛ nɛ a da nyagbahi a nya ngɛ a nihe loo a yihe mi. Womi ko nɛ a tsɛɛ ke Letting Go With Love and Confidence ɔ de ke, “Ke jokuɛwi le bɔ nɛ a ma plɛ kɛ da nyagbahi a nya a, lɔ ɔ maa ye bua mɛ nɛ a maa pee a ní ngɛ nile mi. E maa ye bua mɛ nɛ ke nɔ́ ko nɛ a hyɛ we blɔ ba a blɔ fami tlukaa, a ma nyɛ ma tsu he ní saminya.” Ngɛ anɔkuale mi ɔ, ke a tsɔɔ jokuɛwi se namihi nɛ ngɛ nyagbahi a nya nɛ a maa da a he ɔ, e maa ye bua mɛ ke a wa.

 Ga womi: Moo pee nɔ hyɛmi nɔ́. Kai kaa bɔ nɛ o tsuɔ si himi ɔ mi nyagbahi a he ní ha a maa ye bua o bimɛ ɔmɛ nɛ a maa le bɔ nɛ mɛ hu a ma tsu a nyagbahi a he ní ha.