Yaa mi ní ɔ nɔ

Yaa e mi ní ɔ mi

Nineve ma a ji ma nɛ ngɛ tsu nguanguahi kɛ kaimi ní nguanguahi

Anɛ O Le Lo?

Anɛ O Le Lo?

Mɛni lɛ ba Nineve ma a nɔ?

MAA pee jeha 670 L.F.K. ɔ mi ɔ, Asiria nɔ yemi ɔ ba pee nɔ yemi nɛ he wa pe kulaa ngɛ je ɔ mi. The British Museum Blog ɔ tsɔɔ kaa e nɔ yemi he ɔmɛ “je sisi kɛ je Kipro ngɛ pusinɔ he blɔ, kɛ ya si Iran ngɛ puje he blɔ, nɛ e ba su be ko po ɔ, Egipt hu ba piɛɛ e nɔ yemi he ɔmɛ a he.” Asiria ma ngua nɛ ji Nineve ɔ ji ma nɛ kle pe kulaa ngɛ je ɔ mi jamɛ a be ɔ. A ngɛ abɔɔhi nɛ a mi ngɛ fɛu, matsɛ we nguanguahi kɛ womi to he nguanguahi ngɛ ma a mi. Kɛ je blema tɔɔ nɛ níhi nɛ Nineve bi ngma ngɛ gbogbohi a he ɔ tsɔɔ kaa Matsɛ Ashurbanipal tsɛ e he ke “je ɔ matsɛ” kaa bɔ nɛ Asiria matsɛ kpahi peeɔ ɔ. Benɛ Matsɛ Ashurbanipal ngɛ nɔ yee ɔ, e ngɛ kaa nɔ́ nɛ nɔ ko be nyɛe maa ye Asiria kɛ Nineveh a nɔ kunimi.

Asiria Nɔ Yemi nɛ e ngɛ he wami ngɛ je ɔ mi tsuo ɔ ji nɔ yemi nɛ e nɔ yemi he ɔmɛ hiɛ jamɛ a be ɔ

Benɛ Asiria wo e he nɔ hluu ɔ, Yehowa gbalɔ Zefania gba ke: ‘Yehowa ma kpata Asiria hɛ mi, nɛ Asiria ma nguaa a nɛ a tsɛɛ Nineve ɔ maa pee ma doku kaa nga kplanaa nɔ.’ Yehowa gbalɔ Nahum hu gba ke: “Nyɛɛ ha sika hiɔ! Nyɛɛ ha sika tsu! Juetli hyi ma a tɔ! . . . Nimli ɔmɛ ta ma a mi, nɛ ma a pee ma doku! . . . Nɔ tsuaa nɔ nɛ maa na mo ɔ he mi maa po. E ma de ke ‘Akuanyɛ! Nineve hɛ mi kpata pɛ!’” (Zef. 2:13; Nah. 2:9, 10; 3:7) Eko ɔ, benɛ nihi nu gbami nɛ ɔ, a ma bi a he ke: ‘Nɔ́ nɛ ɔ ma nyɛ maa ba mi lo? Nɔ ko ma nyɛ maa ye Asiria ma nɛ ngɛ he wami ɔ nɔ kunimi lo?’ Eko ɔ, a he we yi kaa e ma nyɛ maa ba jã.

Nineve ma a ba pee ma doku!

Se nɔ́ nɛ a hyɛ we blɔ ɔ ba mi! Benɛ e piɛ bɔɔ nɛ jeha 600 L.F.K ɔ maa su ɔ, Babilonia kɛ Medo-Persia bi ɔmɛ ba ye Asiria bi ɔmɛ a nɔ kunimi. Nihi je Nineve ma a mi, nɛ nyagbenyagbe ɔ, a hɛ je Nineve ma a nɔ kulaa! Womi ko nɛ Metropolitan Museum of Art ngɛ New York ɔ pee ɔ tsɔɔ kaa “a pu ma a kulaa, nɛ Baiblo ɔ mi pɛ nɛ a kaneɔ Nineve he sane ngɛ.” Biblical Archaeology Society ɔ tsɔɔ kaa ngɛ jeha 1800 jeha amɛ a sisije ɔ, “nɔ ko li po kaa Asiria ma ngua a hi si hyɛ.” Se ngɛ jeha 1845 ɔ mi ɔ, Austen Henry Layard nɛ e tsuaa si kɛ hlaa blema níhi ɔ bɔni Nineve ma a nɛ hɛ mi kpata a mi tsuami. Níhi nɛ e na a tsɔɔ kaa be ko nɛ be ɔ, Nineve ji ma nɛ hɛ mi ngɛ nyami.

Bɔ nɛ gbami nɛ kɔɔ Nineve he ɔ ba mi pɛpɛɛpɛ ha a tsɔɔ kaa wa ma nyɛ ma ná nɔ mi mami kaa Baiblo gbamihi nɛ tsɔɔ kaa je nɛ ɔ nɔ yeli ɔmɛ a nɔ yemi ɔ se maa po ɔ hu maa ba mi.—Dan. 2:44; Kpoj. 19:15, 19-21.