Tɛla kɔ ndwokɔ mɔɔ ɩwɔ zʋ

Mɩnla Ɔhʋanɩ Zʋ Yɛ Gyisɛsɩ Yɩ Afɔlɩwɔlɛ Yɩ Dɩ ‘Elelɛdɩyɛ Ma Mmenii Sʋ̃maa’ a?

Mɩnla Ɔhʋanɩ Zʋ Yɛ Gyisɛsɩ Yɩ Afɔlɩwɔlɛ Yɩ Dɩ ‘Elelɛdɩyɛ Ma Mmenii Sʋ̃maa’ a?

Mɔɔ Bayɩbʋlʋ yɩ kã

 Gyisɛsɩ yɩ afɔlɩwɔlɛ yɩ yɛ Nyamɩnlɩ bɛaluwa zʋlɔ kele adasamaa wɔ tanɩ nɩɩ owulo nu a. Bayɩbʋlʋ yɩ kã Gyisɛsɩ yɩ mmegyia mɔɔ bodwonwɔnlɩ bogualɩ nwʋ odwokɔ kɛɛ elelɛdɩyɛ. (Ɛfɩsɛsɩmaa 1:7; 1 Pita 1:18, 19) Meti mɔɔ Gyisɛsɩ hanlɩ kɛɛ, ɩɣalɩ kɛɛ ɩlɛ ‘yɩ nnwʋanlɩ ɩbayɛ elelɛdɩyɛ na ɩava iale mmenii sʋ̃maa’ yɩ a.​—Matiyu 20:28, King James Version.

Mɩnla ti mɔɔ yehyinyia “elelɛdɩyɛ” nɩ a?

 Adamɩ yɛ nɩ ɩdɩ enii mɔɔ ili bɔmʋnlɩ mɔɔ nɩ idi munli anzɛnyɩɩ tanɩ bela íni yɩ nwʋ a. Nɩ ɩwɔ nwʋmɔ ɔhʋanɩ kɛɛ ɩkɔwʋwa azɩ daabaa naasʋ̃ iátiye Nyamɩnlɩ ti ɔzɔ nwʋmɔ ɔhʋanɩ nɩ wɔlɩ yɩ. (Gyɛnɛsɩsɩ 3:17-19) Mmɩlɩ mɔ ɩwʋlɩ nɩ, tanɩ mɔɔ ɩyɛlɩ nɩ hanlɩ yɩ nnwuakula. (Wulomimaa 5:12) Eyi ti, Bayɩbʋlʋ yɩ kã kɛɛ, Adamɩ ‘dɔnɩ’ yɩzayɩ yɩ nwʋ nɩɩ yi nnwuakula kɛɛ nkɛlɛ ɩma tanɩ nɩɩ owulo. (Wulomimaa 7:14) Na iluwakɛɛ ye munwala yɛáli munli nɩ ti, yɛlɔ́kʋla yekoduwa mɔɔ Adamɩ ma ivi yɛ sa nɩ.​—Ndwomi 49:7, 8.

 Bʋwabɩlɛ mɔɔ Adamɩ yɩ tʋ maa hɔlɩ numɔ mɔɔ nɩ béni anyɩnlɩlazʋ nɩ ti, ɩmanlɩ Nyamɩnlɩ lili ɛyɛkɛ. (Dwɔɔnʋ 3:16) Naasʋ̃, iluwakɛɛ Nyamɩnlɩ yɩ ndɛnɩwuwalɛ tɩnɣɛ meti nɩ ɩsɛ kɛɛ ɩpɛ debe ikyina zʋ na ɩava bɛ tanɩ ɩahyɛ bɛ mɔɔ ilékyina bɔ mfʋmɩ zʋ na yɩ nɩ bɛ ali. (Ndwomi 89:14; Wulomimaa 3:23-26) Nyamɩnlɩ dɔ adasamaa baaba, meti ɩyɛ nhyɩhyɛlɩyɛ mɔɔ ikegyina zʋ ɩkɛva yɛ tanɩ ɩkɛhyɛ yɛ, na ɩayɩ yɛ tanɩ munwala wɔ kɛ po. (Wulomimaa 5:6-8) Ɔzɔ nhyɩhyɛlɩyɛ eyi yɛ lɛ elelɛdɩyɛ nɩ.

Mɩnla ɔhʋanɩ zʋ yɛ elelɛdɩyɛ nɩ yɛ egyima a?

 Wɔ Bayɩbʋlʋ yɩ nu nɩ, odwokɔpɔkɔ “elelɛdɩyɛ” nɩ, mɔɔ ikile yɛ lɛ nninyeni asã mɔɔ ɩwɔ azɩ ɛkɩhyɩ nɩ:

  1.   Ɩdɩ ozukua mɔɔ botuwa.​—Nɔmɛsɩ 3:46, 47.

  2.   Ɩma abiye de yɩ nwʋ anzɛnyɩɩ inyia nnwʋanlɩ.​—Ɛkɩsadɔsʋ 21:30.

  3.   Ɩ nɩɩ dɩyɛ mɔɔ botuwaa nwʋmɔ kakɛ nɩ yɩ bʋlɔ yɛ pɛ anzɛnyɩɩ ɩkʋla ɩkɩdaa zʋlɔ po. a

 Kila kezimɔ ɔzɔ nninyeni asã eyi falɩ Gyisɛsɩ yɩ elelɛ afɔlɩ mɔɔ ɩwɔlɩ yɩ nɩ nwʋ.

  1.   Ozukua mɔɔ botua. Bayɩbʋlʋ yɩ kã kɛɛ bɔdɔlɩ Kilisiyianɩmaa “bʋlɔ ɛzɩzɩbɛ.” (1 Kɔlɛntɩmaa 6:20; 7:23) Gyisɛsɩ yɩ mmegyia, yɛ ɩva ‘ɩdɔlɩ mmenii ɩmanlɩ Nyamɩnlɩ a. Mmenii eyimmɔ bɔzʋ̃ abusunwa bela, ɛdɩndɛlɛ bela, nɩɩ amanlɩ bela nu.’​—Yikile 5:8, 9.

  2.   Ɩma abiye de yɩ nwʋ anzɛnyɩɩ inyia nnwʋanlɩ. Gyisɛsɩ yɩ afɔlɩwɔlɛ yɩ dɩ elelɛdɩyɛ mɔɔ ɩma “bede yɛ wɔ yɛ tanɩ nwʋ.”​—1 Kɔlɛntɩmaa 1:30; Kolosiyiamaa 1:14; Hibulumaa 9:15.

  3.   Ɩ nɩɩ dɩyɛ mɔɔ botuwaa nwʋmɔ kakɛ nɩ yɩ bʋlɔ yɛ pɛ. Nɩ Gyisɛsɩ yɩ nnwʋanlɩ nɩɩ Adamɩ yɩ dɩyɛ yɩ bʋlɔ dɩ pɛ​—nɩ bɛzabɛ anwɩ̃ yɩ munwala bɔ nnwʋanlɩ di munli. (1 Kɔlɛntɩmaa 15:21, 22, 45, 46) Bayɩbʋlʋ yɩ kã kɛɛ: “Kɛmɔ iluwa enii ɔkʋ̃ [Adamɩ] yɩ azʋ̃nzɩzɩbɛ ti mmenii sʋ̃maa bɛyɛlɩ tanɩyɛlɛmaa nɩ, ɔzɔ la yɛ iluwa enii ɔkʋ̃ [Gyisɛsɩ Kɩlayɩsɩ] yɩ sutiye zʋ mmenii sʋ̃maa bɛkɛyɛ ɛdɩnɣɛlɛmaa a.” (Wulomimaa 5:19) Eyi ma yɛnwʋ kezimɔ enii ɔkʋ̃ yi owulo kɔhʋla kɛyɛ elelɛdɩyɛ kɛma tanɩyɛlɛmaa sʋ̃maa nɩ. Nɔhʋanlɛ, Gyisɛsɩ yɩ afɔlɩwɔlɛ yɩ dɩ “elelɛdɩyɛ mɔɔ ɩtʋ bʋlɔ ɩma abiyela” mɔɔ ɩyɛ mɔɔ ɩkɔhʋla bela kɛɛ ikenyia ɔzʋlɔ mfasʋ nɩ.​—1 Timoti 2:5, 6.

a Sɛ yekila Bayɩbʋlʋ yɩ nu a, odwokɔpɔkɔ mɔɔ behileli yɩ tʋ “elelɛdɩyɛ” nɩ kile dɩyɛ be yɩ bʋlɔ anzɛnyɩɩ kakɛ be mɔɔ ɩtʋ bʋlɔ mɔɔ botuwa. Kɛ ndianwʋ nɩ, Hibulu dɩyɛyɛlɛ odwokɔ ka·pharʹ nɩ, ɩta ikile “kɩda zʋ.” (Gyɛnɛsɩsɩ 6:14) Ɩta ikile tanɩ mɔɔ bɛkɩda zʋ. (Ndwomi 65:3) Odwokɔpɔkɔ fʋlɔ mɔɔ ibike yi sʋ̃ yɛ lɛ koʹpher mɔɔ ikile debe mɔɔ botuwa bɛfa bɛkɩda debe zʋ anzɛnyɩɩ ɩpɩba debe munwala wɔ kɛ. (Ɛkɩsadɔsʋ 21:30) Akʋ̃ sʋ̃, Giliki odwokɔpɔkɔ lyʹtron, mɔɔ behile yɩ tʋ kɛɛ “elelɛdɩyɛ” nɩ, kɔhʋla kehile “debe mɔɔ ɩtʋ bʋlɔ.” (Matiyu 20:28; The New Testament in Modern Speech, by R. F. Weymouth) Giliki ɛhɛlɛlɛmaa valɩ odwokɔ eyi gyinanlɩ kɛ manlɩ debe mɔɔ botuwa bɛfa bede pilizianii anzɛnyɩɩ akɛlɛ be mɔɔ bɛhyɩlɩ yɩ wɔ kʋnɛ nu nɩ.