Kunanakas utji uk yatiñataki

Skip to table of contents

Amuytʼasirïñajj colerampi jan atipayasiñatakiw yanaptʼistu

Amuytʼasirïñajj colerampi jan atipayasiñatakiw yanaptʼistu

Basket anatañ mä yatichirejj wali colerirïtap laykuw trabajopat jaqsuyasi.

Mä jiskʼa wawajj kuntï munkäna uk jan jikjjatasaw qʼellisiñat warari.

Mä taykajj wawapan cuartop jan sum apthapisipanwa wawapampi toqesi.

TAQENIW maynir colerata uñjirïtanjja, jiwasas walja kutiw chuym ustʼayasirïtanjja. Colerasiñ jan walits uñjstanjja, maynejj jan wal luristu ukhajj walikïkaspas ukham amuyjjsna. “Jaqejj colerasipuniwa, janiw kuna jan walïkisa, antisas jan usuntañatakiw yanaptʼi” sasaw Asociación Americana de Psicología sat organizacionan mä qellqatapajj qhanañchi.

Apóstol Pablon aruparjamajj uka arunakajj walikjamäspawa. Jaqenakajj colerasipuntanwa sasaw jupajj säna, ukatwa akham ewjjtʼäna: “Colerasisinjja jan juch lurapjjamti, uka colerasiñanakamajj jan jornalpachäpati” sasa (Efesios 4:26). Uka qellqatarjamajj ¿colerampi atipayasiñajj walikïspati? Jan ukajj ¿colerampi jan atipayasiñatakich chʼamachasiñasäspa?

COLERASIÑAJJ ¿JANIT WALÏKI?

Apóstol Pablojja, uka arunak qellqkasajj salmistan arunakapat lupʼiskpachäna, ukan akham siwa: “Colerasisinjja, ¡janirak jucha lurapjjamti!” sasa (Salmo 4:4, Aymar Biblia). Ukhamajja, ¿colerasiñajj walikïskiwa sasinti ewjjaskpachäna? Janiwa. Qhepatjja, akham ewjjtʼarakïna: “Chuyma usuchjasiñjjatjja jitheqtapjjam, taqe thithiñanakatsa, colerat chuymampi jachʼat artʼasiñanakatsa, jan wali arunakampi toqesiñanakatsa, taqe jan wali luräwinakatsa” sasa (Efesios 4:31). Asociación Americana de Psicología sat organizacionan mä qellqataparjamajja, colerampi atipayasiñasa, maynir jan wal lurañasa, jan waltʼäwinak askichañatakejj janiw yanaptʼkiti, jan ukasti jukʼampikiw jan waltʼayaspa.

Jan jankʼak colerasiñatakisa ukat kuna jan walinakatï colerasiñat utjki ukanakar jan puriñatakisa ¿kuns lursna? Salomón reyejj akham siwa: “[Amuytʼasir] jaqejj janiw mäki coleraskiti, chuyma usuchjatasa janis kunäkaspa ukhamak uñji, ukham luratapasti jachʼa kankañawa” sasa (Proverbios 19:11). Ukhamawa, amuytʼasirïñajja, jan jankʼak colerasiñatakiw yanaptʼistu. ¿Kunjamsa?

AMUYTʼASIRÏÑAW YANAPTʼISTANI

Amuytʼasirïña siski uka arojja, kunjamäkitï uk sum uñjaña sañ muni. Ukhamajja, mä amuytʼasir jaqejj kunatsa ukhamäpacha uk sum yatjjati. Chuym ustʼayapjjestani jan ukajj jiskhisiñ munapjjestani ukhajja, amuytʼasirïñaw jan jankʼak colerasiñatak yanaptʼistani.

Sañäni, ina chʼusat tʼaqhesiñanak uñjasajja, colersnawa. Ukampis uka colerampi apayassna ukat jan wali arunakampi toqessnajja, jiwas pachpaw chuym ustʼayat uñjassna, yaqhanakarus jan walinak lursna. Kunjamatï ninajj mä uta nakhantkejja, ukhamarakiw jankʼak colerasajj jan walinak lursna, jaqenakampis Diosampis janiw sum apasjjsnati. Ukhamajj colera atipañ munistani ukhajja, kunatsa colerastan uk sum nayraqat amuytʼasiñasa, ukaw jan jankʼak colerañatak yanaptʼistani.

Salomonan David awkipajja, Nabal chachar jiwayiriw saraskäna. Ukampis mayniw jan uk lurañapatak amuytʼayäna. Kunas pasäna uk uñjañäni. Judea wasar pampanjja, Davitampi yanapirinakapampiw Nabalan uwijanakap jan walinakat jarkʼaqapjjäna. Tʼarwa yawiñ tiempojjäna ukhajja, Davitajj Nabal chacharuw mä jukʼa manqʼa apayaniñapatak mayïna. Jupajja, ‘janiw yanapirinakajan manqʼañap jan uñtʼatanakar churkiristti’ sasaw yanapirinakap toqe yatiyäna, uk yatisajj ukspachaw Davitajj 400 jaqenakapamp juparu ukat utapankirinakar jiwarayir saräna (1 Samuel 25:4-13).

Uk yatisajj Abigail sat warmipajj jankʼakiw Davitar jikjjatañatak saräna. Jupan nayraqatapan altʼasisaw akham rogtʼasïna: “Jumaruw achiktʼassma, arsutanakajjar istʼakitaya” sasa. Ukatsti chachapan jan sum amuytʼasis parlatap perdonañapatakiw mayïna ukat jan jupa pachpa phoqsusiñapatakiw amuytʼayäna (1 Samuel 25:24-31).

Abigailajj arunakapampiw David chachar sum amuytʼasiñapatak yanaptʼäna, ukhamat jan walinakar jan purtʼasiñapataki. ¿Kunanakat amuytʼasiñapatakis yanaptʼäna? Nabal chachajj janiw juparuk ukham lurkänti jan ukasti taqenimpiw qhorüna. Kuntï Davitajj lurañ amtaskäna ukajj janiw walïkänti, jaqe jiwayirjam uñtʼatäspänwa, ukanakatwa amuytʼayäna. Davidjam colerasiñäni ukhajj ¿kuns lurañasa? Kunjamsa jan jankʼak colerasksna uka toqet yanaptʼiri Clínica Mayo ukajja, akham sasaw mä qellqatapan ewjjtʼi: ‘Colerasisinjja, sum amuytʼasiñatakiw saytʼañama ukat tunkakamaw jaktʼañama’ sasa. Ukhamajj nayraqatjja, kunatsa colerastan ukat kuna jan walirus puriyistaspa ukanakatwa sum amuytʼasiñasa. Cheqas amuytʼasir chuymanïñaw jan jankʼak colerasiñatakejj yanaptʼistani (1 Samuel 25:32-35).

Jichhürunakanjja, David chachjamajj waljaniw yanaptʼa katoqawayapjje. Amuytʼañataki, Sebastian chachajj 23 maranïkän ukhaw Polonia markan carcelan jistʼantat uñjasïna, ukanwa Bibliat yateqañ qalltäna, ukhamatwa colerampi jan atipayasiñ yateqäna. Jupajj akham siwa: “Nayraqatjja, kunatsa colerasta uk sum amuykiptʼta ukat Biblian ewjjanakaparjam lurañatakiw chʼamachasta. Cheqas Biblian utjki uka yanaptʼanakjamajj janipuniw utjkaspati” sasa.

Biblian ewjjanakapaw colerampi jan atipayasiñatakejj yanaptʼistani

Setsuo sat chachajj uka pachparakwa luri. Jupajj akham siwa: “Trabajir masinakajajj colerayapjjerïtu ukhajj qhoru arunakampiw toqjjerïta. Ukampis Bibliajja, janïr kun lurkasa sum amuytʼasiñatakiw yanaptʼawayitu. Jichhajj janïr toqeskasajj akham jisktʼasta: ‘¿Cheqas khitin juchapasa, janit nayan juchajäki?’” sasa. Setsuo chacharojj ukham jisktʼasiñaw jan colerañataki ukat colerampi jan atipayasiñatak yanaptʼäna.

Colerar atipjañajj chʼamäspawa, ukampis Biblian ewjjanakapajj jukʼamp chʼamaniwa. Ukhamajj ewjjanakaparjam sarnaqañäni ukat Diosarus yanaptʼap mayisirakiñäni ukhajja, suma amuytʼasirïñäniwa, ukhamatwa jan jankʼak coleraskañäniti.