1. ?Kɛ be wuli Piɛli lele’n, atrɛkpa blɛ benin nun yɛ ɔ wunnin i ɲrun dan ɔn?

PIƐLI i wla su fiman blɛ mɔ ɔ nin Zezi be ɲinma’n yiali nun’n, i su le. ?Nianlɛ nga Zezi niɛnnin i’n ti’n, Piɛli buli i kɛ Zezi w’a fɛ i wun ya, annzɛ Zezi i sa sin w’a bubu i? E kwlá siman nun ndɛ. Nga e si i’n yɛle kɛ Ɲanmiɛn Ndɛ’n waan “e Min’n kpɛli i nyin niannin Piɛr siin.” (Lik 22:61) Kɛ Zezi niannin Piɛli cɛ’n, Piɛli wunnin i wlɛ kɛ w’a fɔn dan. Ɔ si kɛ Zezi dun mmua seli i kɛ ɔ́ kán kɛ ɔ simɛn i. W’a faman su. I sɔ sa’n yɛ w’a ɲɛn i yɛ. Piɛli i wla boli i wun dan. Atrɛkpa kɛ be wuli i lele’n, ɔ nin a wunmɛn i ɲrun sɔ le.

2. ?Afɔtuɛ benin yɛ Piɛli wunnin i wlɛ ɔ? ?Yɛ wafa sɛ yɛ Piɛli i su ndɛ’n kwla yo e ye ɔ?

² Piɛli i ja ngbɛn yɛ ɔ kplali ɔ, sanngɛ w’a tɔman. Kɛ mɔ Piɛli ti sran m’ɔ lafi Ɲanmiɛn su kpa ti’n, ɔ kwla kacili i sa. Yɛ afɔtuɛ cinnjin kpa nga Zezi mannin’n, ɔ kwla wunnin be nun kun i wlɛ. Afɔtuɛ sɔ’n yɛle sran i wun sa yaci cɛlɛ’n. Ɔ nin i fata kɛ e tinuntinun e wun afɔtuɛ kunngba sɔ’n i wlɛ wie. I ti’n, maan e fa e ɲin e sie wafa nga Piɛli wunnin afɔtuɛ sɔ’n i wlɛ’n i su.

3, 4. (a) ?Sa benin yɛ Piɛli usali Zezi ɔ? ?Yɛ atrɛkpa akunndan benin yɛ Piɛli buli ɔ? (b) ?Wafa sɛ yɛ Zezi kleli Piɛli kɛ ɔ su niɛn i blɛ sufuɛ’m be ajalɛ’n su ɔ?

³ I anglo kɔe nsiɛn ka naan sa sɔ’m b’a ju’n, Piɛli usali Zezi i kosan kun. Kɛ ɔ́ yó sɔ’n, nn be o Kapɛrnaɔmu, Piɛli i klɔ’n i su lɔ. Piɛli usɛli i kɛ: “?Nannan, sɛ n niaan kun yo min tɛ’n, kpɛ nnyɛ yɛ n yaci cɛ i-ɔ? ?Lele kpɛ nso?” Atrɛkpa Piɛli buli i kɛ ng’ɔ boli i lɛ’n w’a sɔn dan. Afin Zuifu’m be Ɲanmiɛn sulɛ wafa’m be su kpɛnngbɛn mun be waan kpɛ nsan cɛ yɛ be yaci be cɛ ɔ. Sanngɛ Zezi tɛli i su kɛ: “Nán kpɛ nso-ɔ, sanngɛ lele kpɛ ableso fa nso.”​—Mat. 18:21,22.

⁴ ?Zezi su kle Piɛli kɛ ɔ fata kɛ ɔ ka sran be tɛ nga be yo i’n lele? Cɛcɛ. Sanngɛ kɛ ɔ seli Piɛli kɛ ɔ yaci cɛ lele kpɛ 77 fa 7, i bo’n yɛle kɛ sa tɛ nga sran m’ɔ klo sran’n ɔ yaci cɛ’n, ɔ leman nuan. (1 Kor. 13:4, 5) Zezi kleli kɛ Piɛli su fɛ i blɛ su sran’m be ajalɛ tɛ’n su. Be klun  timan ufue. Sran i wun sa yaci cɛlɛ’n ti kekle man be. Sanngɛ be nga be kunndɛ kɛ bé nían Ɲanmiɛn i ajalɛ’n su’n, ɔ nin i fata kɛ be yaci sran i wun sa’n cɛ i lele.​—An kanngan 1 Zan 1:7-9 nun.

5. ?Kɛ be se kɛ be yaci sran i sa tɛ’n cɛ i’n, blɛ benin nun yɛ e kwla wun i sɔ liɛ’n i wlɛ kpa ɔ?

⁵ Piɛli w’a siman Zezi i ndɛ’n su akplowa. ?Sanngɛ Zezi i afɔtuɛ’n kannin Piɛli i awlɛn’n? Wie liɛ’n, kɛ ɔ fata kɛ be yaci e bɔbɔ e wun sa’n cɛ e’n, yɛ e wun kɛ sran i wun sa yaci cɛlɛ’n ti like cinnjin ɔn. I sɔ’n ti’n, maan e kan sa nga be juli naan Zezi w’a wu’n, be ndɛ. Blɛ kekle sɔ nun’n, Piɛli yoli sa tɛ kpanngban m’ɔ fatali kɛ i Min’n yaci cɛ i ɔ.

6. ?Kɛ Zezi waan ɔ́ klé i akoto’m be wun ase kanlɛ’n i su like’n, ngue yɛ Piɛli yoli ɔ? ?Yɛ Zezi ijɔli i?

⁶ Cɛn kasiɛn nga Zezi dili i asiɛ’n su wa’n, i nnɔsua nun’n yoli cinnjin. Zezi te jin be like kpanngban klelɛ’n su. I kun yɛle be wun ase kanlɛ’n. I ti’n, Zezi kɛnnin i wun ase, ɔ wunnzinnin be ja. Titi’n, afanniɛn be nun ng’ɔ leman ɲrun’n, yɛ ɔ nin i fata kɛ ɔ di i sɔ junman liɛ’n niɔn. I klikli nun’n, Piɛli usali Zezi sɛ i waan ɔ́ wúnnzin i bɔbɔ Piɛli i ja’n nin o. Yɛ Piɛli w’a kplinman su. Kasiɛn su’n, ɔ wa jrannin Zezi i wun kɛ nán ɔ wunnzin i ja’n ngunmin, sanngɛ ɔ wunnzin i sa’n nin i ti’n wie. Ɔ nin i sɔ ngba’n, Zezi trɛli i awlɛn. Kpɛkun sa nga ti m’ɔ wunnzinnin be ja’n, ɔ yiyili nun kleli be wɛtɛɛ su.​—Zan 13:1-17.

7, 8. (a) ?Wafa sɛ yɛ Zezi i awlɛn ng’ɔ trɛ i Piɛli i wun’n i ɲin wa fiteli ekun ɔn? (b) ?Wafa sɛ yɛ Zezi kleli kɛ i klun ti ufue naan ɔ yaci sran wun sa’n cɛ i titi ɔ?

⁷ Kɛ i osu cuɛnnin nun kan’n, Zezi i awlɛn ng’ɔ trɛ i Piɛli wun’n i ɲin wa fiteli ekun. Akoto’m be wa sili akplowa kɛ bé wún be nun sran nga be bu i sran tra be kwlaa’n. Ɔ maan Zezi tuli be fɔ amanniɛn su. Kpɛkun nantilɛ mɔ be nin i nanti klanman’n ti’n, ɔ yoli be mo. Sanngɛ ɔ seli be kɛ be wunmuan’n bé yáci i bé wánndi. Piɛli tɛli Zezi su kɛ, i liɛ’n sɛ ɔ fata kɛ ɔ nin i be wu’n, bé wú, naan ɔ su kpɔcimɛn i le. Sanngɛ Zezi yili i nglo kɛ Piɛli wá sé kɛ ɔ simɛn i Min’n lele kpɛ nsan naan akɔ ɲinman kun w’a bo kpɛ nɲɔn kɔnguɛ sɔ’n nun. Nán akplowa ngbɛn yɛ ɔ nin Zezi be su si ɔ. Ɔ su se kɛ ɔ́ yó ndɛnmanfuɛ trá akoto onga mun.​—Mat. 26:31-35; Mar. 14:27-31; Lik 22:24-28; Zan 13:36-38.

⁸ ?Zezi su yaci i awlɛn tralɛ Piɛli i lika? Nanwlɛ, kannzɛ Zezi i ɲin ti blowa blɛ sɔ’n nun’n, sanngɛ Piɛli i nzuɛn ng’ɔ ti kpa’n, i su yɛ ɔ te fɛ i ɲin te sie ɔ. Ɔ si kɛ Piɛli yáci i lɛ wánndi. I ti’n, ɔ seli i kɛ: “N kan ɔ ndɛ n kleli Nyanmiɛn kɛ n su bɔ a lafi’n, nán maan a kpɔnzɔ. Ɔ kusu sɛ a kaci’n, wla ɔ niaan’m be fanngan.” (Lik 22:32)  Zezi lafi su kɛ Piɛli káci i sa naan ɔ́ sú Ɲanmiɛn ndɛnman su titi. Nanwlɛ, sran i wun sa yaci cɛlɛ ayeliɛ sɔ’n yo ɲɛnmɛn dan!

9, 10. (a) ?Zɛtsemane fie’n nun lɔ’n, fɔ benin yɛ Zezi tuli Piɛli ɔ? (b) ?Ngue yɛ Piɛli i sa tɛ’m be kle e ɔ?

⁹ Kɛ ɔ cɛli kan’n, Zɛtsemane fie’n nun lɔ’n, ɔ nin i fatali kɛ be tu Piɛli i fɔ ekun uka su. Zezi seli Piɛli nin Zaki nin Zan kɛ maan be ɲin tran su, naan be nin Ɲanmiɛn be koko yalɛ. Zezi i wla’n w’a bo i wun dan, yɛ ɔ fata kɛ be wlɛ i fanngan, sanngɛ Piɛli nin i wiengu’m be lafi ɔ, ɔ wieman. Sa nga ti yɛ be yo sɔ’n , Zezi wunnin i wlɛ, yɛ ɔ yacili be wun sa’n cɛli be. I sɔ’n ti’n, ɔ seli kɛ: “Amun awlɛn’n wo su kɛ amún yó, sanngɛ amun le-mɛn i wun fanngan.”​—Mar. 14:32-41.

¹⁰ I nuan nin a tɔman, kpɛkun sran kpanngban kpa mun yɛ be ba yɛ. Tɛ nin tokofi nin klɔnman o be sa nun. I lɛ nun’n, ɔ fata kɛ be yo ninnge mun ngwlɛlɛ su. Sanngɛ Piɛli cuɛnnin i tokofi’n, ɔ fa kpɛli Ɲanmiɛn ɲrun jranfuɛ’m be su kpɛn’n i sran’n mɔ be flɛ i kɛ Malkisi’n i su’n. Zezi tuli Piɛli i fɔ amanniɛn su, yɛ ɔ kannin bian’n i su’n, naan i su’n w’a mantan i osu’n nun. Kpɛkun ɔ yiyili mmla kun nun kleli i. Andɛ nin andɛ i sɔnnzɔnfuɛ’m be te di mmla sɔ’n su. Yɛle kɛ nán be yo nzaje sa. (Mat. 26:47-55; Lik 22:47-51; Zan 18:10, 11) Nanwlɛ, sa tɛ nga Piɛli yoli’n m’ɔ fata kɛ Zezi yaci cɛ i’n, b’a sɔn. Sanngɛ Piɛli i sa tɛ’m be kpɛn e wla kɛ blɛ sunman’n e bɔbɔ e fɔn wie. (An kanngan Zak 3:2 nun.) ?Wan yɛ ɔ kunndɛman kɛ Ɲanmiɛn yaci i wun sa’n cɛ i cɛn kwlaa ɔ? Piɛli liɛ’n, kɔnguɛ kunngba sɔ’n nun’n, sa nga ɔ wa yoli be’n, be tɛ’n tra laa liɛ’n.

11, 12. (a) ?Kɛ be trali Zezi’n, wafa sɛ yɛ Piɛli kleli kɛ ɔ ti yakpafuɛ ɔ? (b) ?Wafa sɛ yɛ Piɛli w’a kwlá yiaman nda ng’ɔ tali’n i nuan ɔn?

¹¹ Zezi seli sran’m be kɛ sɛ i ti yɛ be bali’n, maan be yaci i akoto’m be nun naan be wɔ. Kɛ Piɛli wunnin kɛ b’a ci Zezi naan ɔ kwlá demɛn i’n, ɔ wanndili kɛ i wiengu akoto mun sa.

¹² Kɛ Piɛli nin Zan be wanndili’n, be ko jrannin sua kun i wun lɛ. Atrɛkpa Ani mɔ laa’n ɔ yoli Ɲanmiɛn ɲrun jranfuɛ’m be su kpɛn’n, i sua’n nun lɔ yɛ be dun mmua fali Zezi ɔli i kosan usalɛ ɔ. Kɛ bé fá Zezi lɛ bé kɔ́’n, nn Piɛli nin Zan bé sú i su, sanngɛ b’a “mɛntɛn-mɛn i.” (Mat. 26:58; Zan 18:12, 13) Piɛli timan srɛfuɛ. Nanwlɛ, ɔ yoli yakpa! Lika kwlaa nga be fali Zezi ɔli lɛ’n, ɔ suli be su. Tokofi nin klɔnman be o sran kpanngban nga be ɔli Zezi i tralɛ’n, be sa nun. Ɔ nin i sɔ ngba’n, Piɛli boli be nun kun i kannin. Kannzɛ bɔbɔ Piɛli yoli i kwlaa sɔ’n, sanngɛ nda ng’ɔ tɛli i kɛ sɛ ɔ ti wulɛ bɔbɔ’n, ɔ nin i Min’n bé wú’n, w’a kwlá yiɛmɛn i nuan.​—Mar. 14:31.

13. ?Sɛ e waan é sú Klist su kɛ ɔ nin i fata’n sa’n, ngue yɛ ɔ fata kɛ e yo ɔ?

 ¹³ Andɛ Klistfuɛ kpanngban be yo kɛ Piɛli sa. Be kunndɛ kɛ bé sú Klist su, sanngɛ be “mɛntɛn-mɛn i,” be su i su nvialiɛ nun. Sanngɛ kɛ Piɛli bɔbɔ fa klɛli i kasiɛn su’n sa’n, sɛ e waan é sú Klist su’n, ɔ fata kɛ e fa e wun e mɛntɛn i kpa. Kpɛkun e nianman e sin naan y’a fɛ i ajalɛ kwlaa be su.​—An kanngan 1 Piɛr 2:21 nun.

14. ?Kɛ Zezi wún i ɲrun kɔnguɛ’n, nin yɛ Piɛli kali ɔ?

¹⁴ Piɛli suli Zezi su blɛblɛblɛ lele fa juli Zerizalɛmu lɔ sua’m be nun dan kpa kun i ɲrun lɛ. Kaifu m’ɔ ti Ɲanmiɛn ɲrun jranfuɛ’m be su kpɛn’n i sua ɔ. Bian sɔ’n ti aɲanbeunfuɛ yɛ ɔ le kwlalɛ kpa. Awlo kun wo sua kɛ ngalɛ sa mun be klun lɔ, kpɛkun ɔ le anuan kun. Kɛ Piɛli juli lɛ’n, b’a mɛnmɛn i atin kɛ ɔ wlu awlo’n nun lɔ. Zan liɛ’n ɔ kwla wluli. Kɛ m’ɔ si Ɲanmiɛn ɲrun jranfuɛ’n i su kpɛn’n ti’n, ɔ srɛli gladi difuɛ’n kɛ ɔ yaci Piɛli i nun naan ɔ wlu. Kɔlɛ Piɛli w’a tranman Zan i wun koko lɛ. Kusu w’a kunndɛman kɛ ɔ́ wlú sua’n i klun lɔ naan ɔ́ kó jrɛ́n i Min’n i wun lɛ. Ɔ kali awlo’n nun lɛ, kan kanga nin afanniɛn’m be tɔn sin lɛ kɔnguɛ’n. Ɔ o lɛ nían be nga bé sín bé kɔ́ Zezi i suɛn tɔnlɛ’n.​—Mar. 14:54-57; Zan 18:15, 16, 18.

15, 16. ?Wafa sɛ yɛ ndɛ nga Zezi kan kleli Piɛli kɛ ɔ́ wá sé kɛ ɔ simɛn i sɔ kpɛ nsan’n, ɔ kpɛnnin su ɔ?

¹⁵ Sin m’ɔ kpaja lika nun’n ti’n, afanniɛn bla ng’ɔ fali Piɛli wluli’n wa wunnin Piɛli i wlɛ kpa. Ɔ seli i kɛ: “Wɔ, a o Jésus b’ɔ fin Galile’n i sin wie.” Piɛli kpitili kpli. Ɔ seli kɛ ɔ siman Zezi, naan ndɛ nga bla’n kɛn i lɛ’n, ɔ wunmɛn i wlɛ. Yɛ Piɛli ɔli ala’n bo lɔ ɔ. Ɔ́ kúnndɛ fía, sanngɛ afanniɛn bla kun ekun wunnin i wlɛ, yɛ ɔ seli kɛ: “Bian nga o Jésus b’ɔ fin Nazarɛt’n i sin wie.” Yɛ Piɛli fá Ɲanmiɛn wɛ́wɛ́ i wun ɔn. Ɔ tɛli su kɛ: “Ɔ si-mɛn i.” (Mat. 26:69-72; Mar. 14:66-68) Kɔlɛ i kpɛ nɲɔn su nga Piɛli seli kɛ ɔ siman Zezi’n, yɛ ɔ tili akɔ ɲinman kun i bolɛ ɔ. Sanngɛ ndɛ nga Zezi kɛnnin i koko nun wa’n, i wla w’a ɔman su.

¹⁶ Piɛli te fiafia te kɔ, sanngɛ kɛ ɔ cɛli kan’n, sran nga be o awlo’n i klun lɔ’n be wunngeli Piɛli i wun lɔ. Malkisi mɔ Piɛli boli i kannin’n i niaan bian o sran sɔ’m be nun wie. Ɔ seli Piɛli kɛ: “?M’an wun-man wɔ nin bian sɔ’n fie kaan’n su lɔ?” Piɛli kúnndɛ klé be kɛ be su bua ato. I ti ɔ fali Ɲanmiɛn wɛwɛli i wun, yɛ ɔ seli kɛ sɛ ɔ bua ato’n, maan like yo i. I kpɛ nsan su nga Piɛli sé kɛ ɔ siman Zezi’n yɛ ɔ o lɛ ɔ. Kɛ Piɛli i nuan tɔli cɛ’n, yɛ ɔ tili akɔ ɲinman bolɛ’n i kpɛ nɲɔn su’n niɔn.​—Zan 18:26, 27; Mar. 14:71, 72.

17, 18. (a) ?Kɛ Piɛli wunnin i wlɛ kɛ w’a fɔn i Min’n i wun dan’n, wafa sɛ yɛ i wun yoli i ɔ? (b) ?Atrɛkpa akunndan benin yɛ Piɛli buli ɔ?

¹⁷ Kɛ be fali Zezi ɔli sua’n i terasi’n su lɔ’n, ɔ kpɛli i ɲin niannin awlo’n nun lɔ. Yɛ kɛ nga e fa kɛnnin i ndɛ tre nga i su fitilɛ  nun lɔ’n sa’n, ɔ nin Piɛli be ɲinma’n yiali nun. Piɛli wunnin i wlɛ kɛ w’a fɔn i Min’n i wun dan. I akunndan’n m’ɔ bu i fɔ’n ti’n, ɔ jasoli awlo’n nun lɛ, ɔ fiteli gua su lɔ. Kɛ ɔ́ yó sɔ nn anglo ba’n ta kpa. I wla’n boli i wun dan. I ɲinmuɛn’n klokloli i ti nun, yɛ ɔ sunnin ɔn.​—Mar. 14:72; Lik 22:61, 62.

¹⁸ Kɛ sran kun ko fɔn dan kɛ ngalɛ sa’n, ɔ kwla bu i kɛ sa m’ɔ yoli’n, i tɛ dan’n ti’n, be yaci cɛ i ɔ, ɔ yoman ye. Atrɛkpa Piɛli buli i sɔ wie. ?Sanngɛ i su ɔ?

19. ?Sa tɛ nga Piɛli yoli’n, atrɛkpa ɔ yoli i sɛ? ?Yɛ ngue ti yɛ e si kɛ i sa sin w’a bubumɛn i ɔ?

¹⁹ Kɛ aliɛ cɛnnin’n, mɔ Piɛli wunnin sa ng’ɔ ɲannin Zezi’n, wafa nga i wla’n boli i wun dan’n, amun bu i akunndan be nian. Kɛ be kleli Zezi ɲrɛnnɛn’n lele m’ɔ fa wuli’n, kɔlɛ Piɛli i akunndan’n buli i fɔ dan. Atrɛkpa ɔ seli i wun kɛ, cɛn kasiɛn nga i Min’n dili i asiɛ’n su wa kɛ klɔ sran sa’n i nun’n, i ayeliɛ’n ti’n i Min’n fɛli wie. Atrɛkpa i sɔ’n yoli i ya dan. Piɛli i wla’n boli i wun sɔ, sanngɛ i sa sin w’a bubumɛn i. Like nga ti yɛ e si sɔ’n yɛle kɛ, ɔ toli Zezi i sɔnnzɔnfuɛ nga be yiali’n be lɔ. (Lik 24:33) Akoto’m be ngba be kwla wunnin i wlɛ kɛ sa nga be yoli i kɔnguɛ cinnjin sɔ’n nun’n, w’a yoman kpa. Kpɛkun be wlali be wiengu fanngan.

20. ?Afɔtuɛ benin yɛ Piɛli i ajalɛ kpa’m be nun kun man e ɔ?

²⁰ Like nga Piɛli yoli i lɛ’n, ɔ ti i ajalɛ’n be nun kpa’n kun. Kannzɛ Ɲanmiɛn i sufuɛ kun fɔnnin dan kpa’n, ng’ɔ ti cinnjin’n yɛle i ɲin ng’ɔ mian naan w’a yo sa ng’ɔ ti kpa’n. I liɛ’n Zoova kwla yaci i wun sa’n cɛ i. (An kanngan Nyanndra Mun 24:16 nun.) Piɛli kleli e ajalɛ kpa Ɲanmiɛn i sulɛ’n nun. I wla’n boli i wun dan, sanngɛ ɔ fɛli i wun mɛntɛnnin i niaan mun. Kɛ e wla’n bo e wun’n, ɔ yo e kɛ e cuɛn e wun e wɔ mmua sa. Sanngɛ i sɔ yolɛ’n timan kpa mlɔnmlɔn. (Nya. 18:1) Ng’ɔ nin yolɛ fata’n yɛle kɛ e fa e wun e mantan e niaan mun, naan e ɲan wunmiɛn ekun e su Ɲanmiɛn.​—Ebr. 10:24, 25.

21. ?Kɛ mɔ Piɛli nin Zezi i sɔnnzɔnfuɛ onga’m be o likawlɛ’n ti’n, ndɛ benin yɛ ɔ tili ɔ?

²¹ Piɛli nin Zezi i sɔnnzɔnfuɛ onga’m be o likawlɛ. I ti’n, ɔ tili i kɛ Zezi i saka’n nunman ndia’n nun. Ndɛ sɔ’n i su falɛ’n yoli  kekle mɛnnin i. Piɛli nin Zan be wanndi ɔli ndia mɔ be sieli Zezi nun’n, mɔ be kɛtɛli i nuan’n, i su lɔ. Atrɛkpa Zan mɔ gbanflɛn nzue’n te o i nun’n, yɛ ɔ dun mmua juli lɔ ɔ. Ɔ́ nían ɔn, ndia’n i anuan’n ti tikewa. Sanngɛ w’a wluman lɔ. Piɛli liɛ’n, i wunmiɛn’n kpu i wun sɔ, sanngɛ w’a sisimɛn i bo. Yɛ tru, ɔ wluli ndia’n nun lɔ ɔ! Sanngɛ w’a wunman like fi lɔ.​—Zan 20:3-9.

22. ?Ngue ti yɛ Piɛli i klun wa tɔli nun siɛn’n niɔn?

²² ?Piɛli buli i kɛ Zezi cɛnnin sakpa? I klikli nun’n, bla wie’m mɔ be lafi Ɲanmiɛn su’n be kannin kɛ anzi kun fiteli be ɲrun, naan ɔ seli be kɛ be ko bo i jɔ kɛ Zezi w’a cɛn. Piɛli w’a lafiman su. (Lik 23:55–24:11) Sanngɛ lele nin i kɛ aliɛ’n fá jɔ́’n, Piɛli i klun wa tɔli nun. Ɔ wa fali ndɛ sɔ’n su siɛn’n. Zezi cɛnnin sakpa. Siɛn’n, w’a kaci aolia nun sran kun m’ɔ le tinmin kpa ɔ. Ɔ fiteli i akoto’m be kwlaa be ɲrun. Sanngɛ ɔ dun mmua fiteli Piɛli kunngba i ɲrun ka. Cɛn sɔ’n nun’n, akoto’m be seli kɛ: “E Min’n cɛnnin sakpa, Simɔn wunnin i.” (Lik 24:34) Kɛ ɔ cɛli’n, akoto Pɔlu kannin cɛn kunngba sɔ’n i ndɛ. Ɔ seli kɛ “Sefas wunnin i, i sin’n i sɔnnzɔnfuɛ blu-nin-nnyɔn’m be wie’m be wunnin i.” (1 Kor. 15:5) Piɛli kunngba’n yɛ be flɛ i Sefasi nin Simɔn’n niɔn. Kɛ Zezi fíte Piɛli i ɲrun cɛn sɔ’n nun’n, nn i kunngba yɛ ɔ o lɛ ɔ.

23. ?Ngue ti yɛ ɔ fata kɛ Klistfuɛ nga be yoli sa tɛ dan kpa’n, be wla kpɛn Piɛli i ndɛ’n su ɔ?

²³ Yalɛ nga Zezi nin Piɛli be kokoli i cɛn sɔ’n nun’n, Biblu’n w’a boman su. Zezi nin Piɛli be ngunmin yɛ be si nun ɔn. Wafa nga Piɛli i wun fa yoli i blɛ sɔ’n nun’n, amun bu i akunndan be nian. Piɛli w’a wun kɛ i Min’n m’ɔ klo i’n w’a ɲan nguan ekun, naan ɔ́ wá kwlá kpɛ́tɛ i. Like bɔbɔ ba nga Piɛli kunndɛ sa’n yɛle kɛ Zezi yaci i wun sa’n cɛ i. ?Wan cɛ yɛ ɔ lafiman su kɛ Zezi kusu ɔ yacili i wun sa’n cɛli i weiin ɔn? Ɔ fata kɛ Klistfuɛ nga be fɔn dan kpa’n, be wla kpɛn Piɛli i liɛ’n su. Nán maan e bu i kɛ Ɲanmiɛn su yaciman e wun sa’n cɛman e le. Afin Zezi ti kɛ i Si m’ɔ ‘yaci sran’m be wun sa’n cɛ be weiin’n’ sa cɛ.​—Eza. 55:7.

24, 25. (a) Amun kan Piɛli i jue tralɛ Galile jenvie’n su lɔ’n i ndɛ. (b) ?Aliɛ njɛnniɛn su’n, kɛ Zezi yili atrɛ’n, ngue yɛ Piɛli yoli ɔ?

²⁴ Zezi seli i akoto’m be kɛ be to i Galile lɔ. Kɛ be juli lɔ’n, Piɛli waan ɔ su kɔ lala gualɛ. Zezi i akoto’m be nun wie’m be nin i ɔli. Galile jenvie sɔ’n su yɛ Piɛli tra jue laa ɔ. Atrɛkpa kɛ Piɛli tili alie’n i tɛtɛlɛ’n, ɔ nin jenvie’n i bolɛ’n, mɔ i sa’n le lala nun’n, i wla kpɛnnin i laa nun. Kɔnguɛ sɔ’n nun’n, b’a kwlá ɲanman jue.​—Mat. 26:32; Zan 21:1-3.

 ²⁵ Aliɛ njɛnniɛn su’n, sran kun m’ɔ jin nzue nuan lɛ’n kpan flɛli be. Ɔ seli be kɛ be gua be lala’n nzue’n nun, alie’n i bue kunfuɛ’n su lɔ. Be yoli sɔ, yɛ be ɲannin jue kɔe 153! Piɛli si sran sɔ’n, ɔ maan ɔ wuɛli nzue’n lele juli cenje’n su lɔ. Zezi ɲintɔnnin jue mannin i janvuɛ kpa sɔ mun jenvie’n nuan lɛ. Yɛ ɔ fɛli i ɲin sieli i Piɛli su ɔ.​—Zan 21:4-14.

26, 27. (a) ?Ngue yɛ Zezi mannin Piɛli i atin kɛ ɔ yo i kpɛ nsan ɔ? (b) ?Wafa sɛ yɛ Zezi kleli kɛ ɔ yacili Piɛli i wun sa’n kwlaa cɛli i ɔ?

²⁶ Zezi usali Piɛli kɛ: “?A klo min tra be nga mun?” Kɛ Zezi  úsɛ i sɔ’n, nn i sa’n tinndin jue kpanngban mɔ b’a tra be’n, be su. ?Piɛli i klun lɔ’n, jue tralɛ’n ɔ nin Zezi i su sulɛ’n, be nun kun i falɛ’n ti kekle? Piɛli w’a dun mmua w’a se kpɛ nsan kɛ ɔ siman Zezi. Siɛn’n, Zezi su man Piɛli i atin naan i wiengu’m be ɲrun lɛ’n, ɔ fite i nuan kpɛ nsan wie kɛ ɔ klo i. Kɛ ɔ́ yó sɔ’n, nn Zezi klé i wafa nga ɔ kwla yi klolɛ sɔ’n i nglo’n. Yɛle kɛ ɔ dun mmua di Ɲanmiɛn i junman liɛ’n kwlaa naan w’a yo i bɔbɔ i ninnge liɛ mun, naan ɔ nian Klist i sɔnnzɔnfuɛ nanwlɛfuɛ mɔ be ti kɛ i bua mun sa’n, be lika yɛ ɔ wla be fanngan.​—Lik 22:32; Zan 21:15-17.

²⁷ I lɛ nun’n, Zezi kleli weiin kpa kɛ ɔ nin i Si’n be te fa Piɛli te di junman. Piɛli wá dí junman nanndoliɛ kpa kun asɔnun mɔ Klist yɛ ɔ ti su kpɛn’n, i nun. ?I sɔ’n kleman kɛ Zezi yacili i wun sa’n kwlaa cɛli i? Nanwlɛ, aunnvuɛ silɛ kɛ ngalɛ sa’n, ɔ wluwluli Piɛli i wun dan, yɛ ɔ fɛli i fɔnlɛ’n fa tuli i wun fɔ nun.

28. ?Ngue yɛ ɔ kle kɛ Piɛli nin i dunman’n b’a fata siɛn’n niɔn?

²⁸ Piɛli niannin i junman’n nun dili i lele afuɛ kpanngban. Ka naan Zezi w’a wu’n, ɔ seli i kɛ ɔ wlɛ i niaan’m be fanngan. I sɔ’n yɛ Piɛli yoli ɔ. Ɔ niannin Klist i sɔnnzɔnfuɛ’m be lika klolɛ su, yɛ ɔ trɛli i awlɛn be wun. Simɔn i dunman Piɛli annzɛ yɛbuɛ mɔ Zezi fa tɔnnin i’n, be nin i fata siɛn’n. Yɛle kɛ Piɛli wa yoli i liɛ kɛ yɛbuɛ sa, afin ɔ yoli sran m’ɔ jrannin kekle, ɔ yoli yakpafuɛ yɛ ɔ kleli asɔnunfuɛ’m be ajalɛ kpa. I sɔ liɛ’n i ɲin fite Piɛli i lɛtri nɲɔn ng’ɔ klɛli’n, be nun. Lɛtri cinnjin nɲɔn sɔ’m be o Biblu’n nun. Be kle kɛ ɔ klo i niaan mun naan ɔ kunndɛ kɛ be tinuntinun be liɛ yo ye. Lɛtri sɔ’m be kle ekun kɛ, Piɛli wunnin sran i wun sa yaci cɛlɛ’n i su afɔtuɛ nga Zezi mɛnnin i’n i wlɛ, naan i wla w’a fiman su le.​—An kanngan 1 Piɛr 3:8, 9; 4:8 nun.

29. ?Wafa sɛ yɛ e kwla kle kɛ e lafi Ɲanmiɛn su kɛ Piɛli sa, naan e si aunnvuɛ kɛ i Min Zezi sa ɔ?

²⁹ Maan e kusu e wun afɔtuɛ sɔ’n i wlɛ wie. ?Cɛn kwlakwla, e srɛ Ɲanmiɛn kɛ ɔ yaci e wun sa tɛ mun cɛ e? ?E lafi su kɛ ɔ yacili e wun sa’n cɛli e sakpa naan ɔ kwla yo e sanwun? ?Yɛ e yaci e wiengu’m be wun sa’n e cɛ be wie? Sɛ e yo sɔ’n, é klé kɛ e lafi Ɲanmiɛn su kɛ Piɛli sa, naan e si sran aunnvuɛ kɛ i Min Zezi sa.