Tinikeni pa kuti muye ku filimo

Bushe Ilyashi Lilanda Pali Noa ne Lyeshi Likalamba lya Cine Nelyo Kashimi Fye?

Bushe Ilyashi Lilanda Pali Noa ne Lyeshi Likalamba lya Cine Nelyo Kashimi Fye?

Icasuko ca mu Baibolo

 Ilyeshi e ko lyali. Lesa aletele Ilyeshi mu nshiku sha kwa Noa pa kuti onaule abantu abalecita ifyabipa. Na lyo line aebele Noa ukupanga icibwato pa kuti apusushe abalecita ifisuma e lyo ne nama. (Ukutendeka 6:11-20) Kuti twashininkisha ukuti Ilyeshi e ko lyali, pantu ili lyashi lyalilembwa mu Malembo “ayafuma kuli Lesa.”—2 Timote 3:16.

 Bushe Ilyeshi e ko lyali nelyo lushimi fye?

 Baibolo ilanda ukuti Noa e ko ali kabili ne Lyeshi na lyo line e ko lyali, te lushimi fye.

  •   Abalembele Baibolo tabaletwishika ukuti Noa e ko ali. Ku ca kumwenako, Esra na Luka abalembeleko Baibolo kabili abaishibe sana amalyashi ya kale, balilandile pali Noa ilyo balelemba pa ndupwa sha mu Israele. (1 Imilandu 1:4; Luka 3:36) Mateo na Luka abalembeleko amabuuku ayalanda pali Yesu, balilembele pa fyo Yesu alandile pali Noa ne Lyeshi.—Mateo 24:37-39; Luka 17:26, 27.

     Na kabili, kasesema Esekiele no mutumwa Paulo nabo balilandile ukuti Noa aali ne citetekelo kabili aali mulungami. (Esekiele 14:14, 20; AbaHebere 11:7) Nga ca kuti Noa taliko, bushe Esekiele na Paulo nga balilandile ukuti tulemupashanya? Kanshi twamona ukutila kuti twapashanya Noa na baume bambi na banakashi abali ne citetekelo pantu e ko bali.—AbaHebere 12:1; Yakobo 5:17.

  •   Baibolo yalilanda mu kulungatika pali fimo ifilanga ukuti Ilyeshi e ko lyali. Ilyashi ililanda pa Lyeshi talitendeka na mashiwi ya kuti “Patile akantu,” nga filya akashimi katendeka. Lelo Baibolo nga ilelanda pa fyalecitika ifyakumine Ilyeshi, ilalanda umwaka, umweshi, no bushiku fyalecitika. (Ukutendeka 7:11; 8:4, 13, 14) Na kabili yalilanda na pa fyo icibwato ico Noa apangile cakulile. (Ukutendeka 6:15) Ifi fyonse filangilila fye ukuti Ilyeshi e ko lyali.

 Mulandu nshi Lesa aleteele Ilyeshi?

 Baibolo ilanda ukuti, ilyo takulaba Ilyeshi, ‘abantu balicililemo ukucita ifyabipa.’ (Ukutendeka 6:5) Na kabili ilanda ukuti, “mu menso ya kwa Lesa wa cine pano isonde palyonaike” pantu pali sana abantu abalecita ubunkalwe no bulalelale.—Ukutendeka 6:11; Yuda 6, 7.

 Baibolo ilanda ukuti bamalaika abafumine ku muulu no kwisacita ubulalelale na banakashi pe sonde, e balengele pa calo pabe sana ifyabipa. Aba bamalaika baishilekwata abana abo baleita ukuti abaNefili, abalecusha sana abantu. (Ukutendeka 6:1, 2, 4) E ico Lesa apingwilepo ukonaula bonse abalecita ifyabipa pa kuti abantu abali ne mibele iisuma batendeka ukulaikala bwino.—Ukutendeka 6:6, 7, 17.

 Bushe abantu balishibe ukuti Ilyeshi lyali no kwisa?

 Ee. Lesa alyebele Noa ifyali no kucitika kabili alimwebele no kuti pa kuti ulupwa lwakwe lukapusuke e lyo ne nama, alingile ukupanga icibwato. (Ukutendeka 6:13, 14; 7:1-4) Noa aleeba abantu ukuti Ilyeshi lyali no kwisa, lelo tabalebikako amano. (2 Petro 2:5) Baibolo itila: “Tabapooseleko amano nakalya mpaka Ilyeshi lyaisa no kubasenda bonse.”—Mateo 24:37-39.

 Bushe icibwato Noa apangile calemoneka shani?

 Icibwato calemoneka nge cibokoshi icikalamba icali mu butali amamita nalimo 133, mu bwipi amamita 22 e lyo mu muulu calepele amamita 13. * Ifimuti balebomfya ukupangila ubwato fyali ifyakosa. Icibwato cakwete intunti shitatu, ne miputule iingi. Na kabili calikwete iciibi mu mbali e lyo ne nalimo ne nsolokoto. Cimoneka kwati icibwato cakwete umutenge uwasansuka pakati pa kutila amenshi yelaikalilila.—Ukutendeka 6:14-16.

 Papitile imyaka inga pa kuti Noa apwishe ukupanga icibwato?

 Baibolo tayalanda pa myaka yapitilepo pa kuti Noa apwishe ukupanga ubwato, lelo cimoneka kwati palipitile inshita iikalamba pa kuti fye apwishe ukubomba uyu mulimo. Noa ali ne myaka 500 ilyo umwana wakwe uwa kubalilapo afyelwe, kabili Ilyeshi lyaishile ninshi ali ne myaka 600. *Ukutendeka 5:32; 7:6.

 Ilyo Lesa aebele Noa ukukuula icibwato ninshi abana bakwe batatu balikula no kuupa balyupa. Kanshi palipitile imyaka nalimo 50 nelyo 60. (Ukutendeka 6:14, 18) Ukulingana ne fi twalandapo, kuti twatila palipitile nalimo imyaka 40 nelyo 50 pa kuti Noa apwishe ukukuula icibwato.

^ Baibolo ibomfya imikono pa kulanda pa fyo icibwato cakulile. Icitabo citila The Illustrated Bible Dictionary, Revised Edition, Part 3, pe bula 1635 cilanda ukuti, ukulingana ne fyo abaHebere balepima, umukono umo walelepa amasentimita 44.45.

^ Nga mulefwaya ukwishiba ifingi pa myaka abantu pamo nga Noa baleikala, belengeni icipande icaba mu Ulupungu lwa kwa Kalinda ulwa December 1, 2010, icitila: “Bushe ca Cine Abantu ba Kale Baleikala Imyaka Iingi?