Tinikeni pa kuti muye ku filimo

Ba Habtemichael Tesfamariam na bena mwabo ba Leterberhan Bezabih, ilyo bashilabakaka

25 APRIL, 2018
Eritrea

Ba Nte Babili Abakalamba Bafwila mu Cifungo mu Calo ca Eritrea

Ba Nte Babili Abakalamba Bafwila mu Cifungo mu Calo ca Eritrea

Inte sha kwa Yehova babili, ba Habtemichael Tesfamariam na ba Habtemichael Mekonen, balifwa mu kutampa kwa mwaka wa 2018 mu cifungo ca Mai Serwa mupepi na Asmara umusumba uukalamba uwa calo ca Eritrea. Aba ba Nte babili babekete no kubabika mu cifungo mu lusuba lwa 2008 pa mulandu ne fyo basuminamo kabili balicula mu cifungo mupepi ne myaka 10.

Ba Tesfamariam bafwile fye mu kupumikisha mu cifungo ca Mai Serwa pa 3 January, 2018 ninshi bali ne myaka 76. Abafungwa banabo batile ba Tesfamariam balilwele lupuma (stroko). Ba Tesfamariam bafyelwe mu 1942 mu Adi Yakulu, mu musumba wa Mendefera, ku Eritrea. Baishileba Inte ya kwa Yehova mu 1970, nangu ca kuti balibabikile mu cifungo ukwabula umulandu kabili balebacusha sana balitwalilile ukuba ne citetekelo. Bashile abena mwabo ba Leterberhan Bezabih; na bana abaume bane na bana abanakashi batatu.

Ba Mekonen bali ne myaka 77 ilyo bafwile mu cifungo ca Mai Serwa pa 6 March, 2018. Abafungwa banabo batile ica bepeye ni mfyo, shalilekele ukubomba. Ba Mekonen bafyelwe mu 1940 mu mushi wa Kudo Felasi ku kapinda ka ku kulyo aka calo ca Eritrea. Napapita imyaka ukucila pali 55 apo babelele Inte ya kwa Yehova, kabili nabo balitwalilile ne citetekelo icakosa nangu ca kuti babakakile apabula umulandu kabili balebacusha sana mu cifungo. Bashile abena mwabo ba Mihret Ellias, no mwana umwaume umo no mwanakashi umo.

Babekatiile Apabula Umulandu Kabili Balebacusha

Ba Mekonen bali pa ng’anda pa mwabo ilyo abalashi ba buteko babekete apabula umulandu mu July 2008, kabili ba Tesfamariam nabo bali pa ng’anda ilyo babekete mu August 2008. Aba babili babatwele ku cifungo icaishibikwa sana ukuti cibi, ica Meitir Prison Camp, icabela mu ciswebebe cabela ku kapinda ka ku kuso aka musumba wa Asmara, uko balecula pa mulandu wa bubi bwa cifungo ne fyo basunga abafungwa. Pa kucusha ba Nte abalashi bababikile mu cifungo ico bakulila pa nshi ya mushili ukutula mu October 2011 ukufika mu August 2012 ico beta ati icifungo ca pa nshi. Balecula sana ku kukaba kwa mu lusuba kabili balebapeela fye utufyakulya no tumenshi utunono. Ici calengele abengi balwala amalwele ayakalamba.

Mu 2017, abalashi batwele ba Nte abali muli ici cifungo ca Meitir Camp ku cifungo ca Mai Serwa, uko balesuminisha balupwa ukubatwalilako ifya kulya kabili balebasuminisha ukuya ku cipatala nga balwalisha. Abafungwa balisumine ukubatwala kuli ici cifungo ukwaliko eyefilya, lelo ba Tesfamariam na ba Mekonen tabapolele pa mulandu ne fyo babasungile bulukubuluku muli cilya cifungo.

Ba Habtemichael Mekonen na bena mwabo ba Mihret Ellias, ilyo bashilabakaka

Ba Tesfamariam na ba Mekonen te ba Nte ababalilapo ukufwila mu cifungo ca mu Eritrea, kwali na bambi ba Nte abafwila mu cifungo na bafwile ilyo babafumishe. Pa mulandu ne fyo ififungo fyabipa ne fyo balebacusha, ba Nte babili bafwilile mu cifungo e lyo bambi batatu bafwile pa numa fye ya kubafumya mu cifungo. Ba Nte mupepi na 7 abo bafumishe mu cifungo imyaka iinono iyapita bacili balilwala pa mulandu ne fyo balebacusha mu cifungo. Ba Nte 53 bacili mu cifungo mu Eritrea, babakakila pa mulandu ne fyo basuminamo, pali aba paba ba ndume nabo ya ba Tesfamariam ba Tareke.

Ukucusha Umuntu “Mulandu wa Kwikala pa Nsambu sha Muntu”

Pa 8 June, 2016, akabungwe akalolekesha pa nsambu sha bantu aka United Nation’s Human Rights Council kalipangile akabungwe kalolekesha pa nsambu sha bantu mu Eritrea aka Commission of Inquiry on Human Rights in Eritrea (COIE) ku kufwailisha ifyo ubuteko bwa Eritrea bwikala pa nsambu sha bantu kabili kalifumishe lipoti pa fyo kasangile. Akabungwe ka COIE kaebele ubuteko bwa Eritrea “ukulasuminisha abantu ukulapepa uko balefwaya nelyo ukusumina ifyo balefwa” no “kuleka ukulaikata abantu apabula umulandu no kulabakaka pa mulandu wa fyo basuminamo, maka maka abapepa ku Nte sha kwa Yehova, . . . no kufumya ilyo line fye ababa mu cifungo, bonse abo bakaka ukwabula umulandu nabo bakaka ukwabula ukubalubulwisha.” Akabungwe ka COIE kasondwelele ukuti ifi ubuteko bwa Eritrea bucusha abantu pa mulandu na uko bapepa “mulandu wa kwikala pa nsambu sha bantu.”

Inte sha kwa Yehova balesubila ukuti ifyalo fimbi e lyo na kabungwe akalolekesha pa nsambu sha bantu takakalekepo fye pa mfwa ya ba Tesfamariam ne ya ba Mekonen kabili yalalenga abalashi ababa no mulinganya mu Eritrea bakalandileko abafungwa abo bafyenga pa mulandu ne fyo basuminamo.