Icitabo icitila Nature’s Building Blocks cilanda ukuti: “Takwaba icintu icacindama sana ku bumi nga carbon.” Ifyo carbon yapangwa filalenga ilepanga ifintu ifingi ifyalekanalekana ilyo yasaakana ne fintu fimbi nelyo ilyo yasaakana iine yeka. Abantu bacili balesanga fimo pa fyo carbon ipanga e lyo kwaliba fimbi ifyo balepanga ukubomfya carbon.

Ku ca kumwenako, ilyo carbon yasaakana iine yeka, ilapanga ifintu ifyalekanalekana ifyapala intambo, ifyapapatala, ifimoneka ngo mupaipi, ifyabulungana e lyo ne fyakwata amakona ayengi. Kanshi ca cine yalipangwa mu nshila ya kupapusha.

ILIBWE LYA DIAMOND

Carbon nga yasaakana ine yeka ilapanga ilibwe ilyakosa icine cine ilikwata imbali 6 na makoona 4, ilyo beta ukuti diamond, kabili pali ino inshita takwaba icintu icakosa nga ili ilibwe ico basanga. Ili ilibwe lipangwa fye na carbon yeka yeka.

ILIBWE LYA GRAPHITE

Pa kupanga ili ilibwe, carbon nga yasaakana ilakosa, lelo ilyo iyi carbon yapapana ne ibiye, ilapanga ilibwe ilishakosa sana ilyatelela kwati mapepala ayo balongele pamo. Ici calilenga abantu balebomfya graphite pa kupanga amafuta ayalenga ifintu filakwesana e lyo ne mitima ya mapensulo. *

ILIBWE LYA GRAPHENE

Muli ili ilibwe, carbon nga yasaakana ikwata imbali 6 kabili imoneka nge sumbu nelyo icipeepe ca buci. Graphene yalikosa sana ukucila ifyela. Mu mutima wa pensulo balabikamo graphene.

 FULLERENES

Carbon nga yasaakana pa kupanga fullerenes ilapanga utwabulungana utunono sana uto mushingamona na menso. Batupimina mu mamita 0.0000000010, e kutila mu mamita ayanono sana.

IFYA MWEO

Insandesande ishiba mu fimenwa, mu nama, na mu bantu shipangwa na carbon kabili ilasangwa na mu mafuta, mu fyalowa na mu maproteni.