1. An bɛ se ka kunnafoni sɔrɔ min siniko kan?

YALA i delila ka kibaruw lamɛn tele la ka tila k’i yɛrɛ ɲininka ko: ‘diɲɛ bɛ ka taa min?’ Kasaaraw bɛ cun mɔgɔw kan, an ma sigi ni minnu ye, fo mɔgɔ si tɛ se ka kɔn k’a fɔ ko minnu bɛna kɛ sini. (Yakuba 4:4) Jehova kɔni b’a dɔn fɛn min bɛna kɛ sini. (Esayi 46:10) Ala ka Kuma, n’o ye Bibulu ye, o y’a fɔ a mɛnna ko kojuguw bɛna kɛ an ka waati la. Nka o dɔrɔn tɛ, ko dakabanakow fana bɛna kɛ sɔɔni.

2, 3. Yesu ka kalandenw y’a ɲininka mun de la? A ye o jaabi cogo jumɛn na?

² Yesu Krisita kumana Ala ka Masaya kan, o min bɛna juguya ban, ka dugukolo kɛ alijinɛ ye. (Luka 4:43) Ala ka Masaya tun bɛna na tuma min na, mɔgɔw tun b’a fɛ ka o dɔn. Yesu ka kalandenw y’a ɲininka kɛrɛnkɛrɛnnenya la ko: Mun “na kɛ i nali taamashyɛn ye, ani diɲɛ laban taamashyɛn ye?” (Matiyu 24:3) A ka jaabi kɔnɔna na, Yesu y’a fɔ u ye ko Jehova kelenpe de b’a dɔn tigitigi nin diɲɛ bɛna ban tuma min na. (Matiyu 24:36) Ko minnu tun bɛna kɛ dugukolo kan sani Ala ka Masaya ka hɛrɛ lakika sigi hadamadenw ye ani ka tɔɔrɔ bɛɛ bɔ u kan, Yesu tun ye olu fɔ. A ye o ko minnu fɔ, olu dun de bɛ ka kɛ sisan.

 ³ Sani an ka kow lajɛ minnu b’a jira ko an bɛ “diɲɛ laban” na, an ka kuma kɛlɛ dɔ kan, hadamaden si ma se ka min ye. O kɛlɛ kɛra sankolo la, n’o ye yɔrɔ yebali ye. O kɛlɛ kɔ kɛra min ye, o bɛ an kun kan.

4, 5. (a) Yesu sigira ka kɛ masakɛ ye tuma min na, o kɔfɛ dɔrɔn mun kɛra sankolo la? (b) Ka kɛɲɛ ni Jirali 12:12 ye, kɛlɛ min kɛra sankolo la, o kɔ tun bɛna kɛ mun ye?

⁴ Nin gafe tilayɔrɔba tɛmɛnnen y’a jira ko Yesu Krisita kɛra masakɛ ye sankolo la san 1914. (Daniɛl 7:13, 14) O kɔfɛ dɔrɔn, Yesu ye wale kɛ. Bibulu b’a fɔ ko “Kɛlɛ kɛra sankolo la. Misɛl [n’o ye Yesu tɔgɔ dɔ ye] ni a ka mɛlɛkɛw ye o dragon [Sitanɛ-Sendonbaga] kɛlɛ. Dragon fana ni a ka mɛlɛkɛw ye kɛlɛ kɛ.” * Sitanɛ n’a ka mɛlɛkɛjuguw, n’olu ye jinɛw ye, u ma se sɔrɔ kɛlɛ la. U gɛnna ka bɔ sankolo la ka na dugukolo fan fɛ. Ala ka mɛlɛkɛ kantigiw nisɔndiyara ko Sitanɛ n’a ka jinɛw gɛnna ka bɔ sankolo la. Nka, hadamaden minnu bɛ dugukolo kan, olu ma se ka nisɔndiya i n’a fɔ mɛlɛkɛ minnu bɛ sankolo la, bawo Bibulu tun y’a fɔ ko: “Bɔnɛ bɛ dugukolo . . . ye, k’a masɔrɔ Sitanɛ jiginna ka taa aw yɔrɔ. A diminnenba don, katuguni a y’a dɔn ko a ka waati tɔ man jan tun.”—Jirali 12:7, 9, 12.

⁵ Kɛlɛ min kɛra sankolo la, a lajɛ koɲuman o kɔ kɛra min ye. Sitanɛ ka dimin kɔnɔ, a bɛna bɔnɛ lase dugukolo-kan-mɔgɔw ma. I ko i bɛna a ye cogo min na, an bɛ ka an ka ɲɛnamaya kɛ o bɔnɛ waati kɔnɔna de la. Nka, a bɛna kɛ waati surun dɔrɔn de ye bawo Jirali kitabu ko “waati tɔ man jan tun.” Sitanɛ yɛrɛ bɛ o dɔn. Bibulu b’a fɔ o waati de ma ko “laban donw.” (2 Timote 3:1) An nisɔndiyalen don kosɛbɛ k’a dɔn ko yan ni dɔɔnin cɛ, Ala bɛna Sitanɛ ka fanga bɔ yen pewu dugukolo kan. Ko minnu fɔra Bibulu kɔnɔ, n’olu tun  bɛna kɛ an ka waati la, an ka olu dɔw lajɛ. O kow bɛn’a jira an na ko an bɛ laban donw na ani ko yan ni dɔɔnin cɛ, Ala ka Masaya bɛna hɛrɛ banbali lase Jehova kanubagaw ma. Yesu kumana taamasyɛn min kan, n’o tun bɛna kɛ an ka waati la, an ka fɔlɔ ka o taamasyɛn kɔnɔfɛn naani lajɛ.

6, 7. Yesu ye kuma minnu fɔ kɛlɛw ni kɔngɔbaw ko la, olu bɛ ka tiimɛ cogo jumɛn na bi?

⁶ “Siya dɔ na wuli siya dɔ wɛrɛ kama. Masaya dɔ na wuli masaya dɔ wɛrɛ kama.” (Matiyu 24:7) San kɛmɛ tɛmɛnen kɔnɔna na, mɔgɔ miliyɔn caman de fagara k’a sababu kɛ kɛlɛ ye. Angilɛw ka tarikusɛbɛnna dɔ y’a sɛbɛn ko: “Hadamadenw ka tariku sɛbɛnnen kɔnɔna na, k’a taa san 1900 na fo san 2000 la, o jolibɔn cayara kosɛbɛ ka tɛmɛ san tɔw kan minnu y’a kɔn . . . O sanw kɔnɔna na, a bɛ i ko kɛlɛ kɛra don o don dugukolo yɔrɔ dɔ la. A ka dɔgɔ kɛlɛ ma kɛ don min na.” Baarakɛda min tɔgɔ ye ko Worldwatch Institute, o y’a fɔ ko: “San kɛmɛ [minnu dara san 1900 kan], o sanw kɔnɔ, mɔgɔ minnu bɔnɛna u ni na kɛlɛw la, olu hakɛ cayara siɲɛ saba ka tɛmɛ mɔgɔw hakɛ kan minnu fagara kɛlɛw bɛɛ lajɛlen na minnu kɛra k’a ta san kɛmɛ fɔlɔ la Krisita nalen kɔ ka na a bila san 1899 na.” K’a  ta san 1914 la, mɔgɔ minnu fagara k’a sababu kɛ kɛlɛw ye, olu ka ca ni mɔgɔ miliyɔn 100 ye. Ni an diyanyemɔgɔ dɔ sara kɛlɛ la, o bɛ an dusukasi kosɛbɛ. Nka an ka miiri o dusukasi ɲɔgɔn sigiyɔrɔma miliyɔn caman na.

⁷ “Kɔngɔbaw . . . na kɛ.” (Matiyu 24:7) Ɲininikɛlaw y’a jira ko a san 30 ɲɔgɔn de filɛ nin ye ko san o san suma hakɛ cayara kosɛbɛ. O bɛɛ n’a ta kɔngɔbaw bɛ yen halisa, bawo mɔgɔ caman ka wari tɛ u bɔ ka se ka suma san walima ka yɔrɔ san ka se k’o sɛnɛ. Faantan jamanaw la, mɔgɔ miliyari kelen ni kɔ de diyagoyalen bɛ ka balo ni wari 650 F CFA ɲɔgɔn ye don o don, walima ni wari ye min tɛ o bɔ. U fanba bɛ ka balo kɔngɔ kɔnɔ tuma bɛɛ. L’Organisation mondiale de la santé, n’o ye diɲɛ bɛɛ ka kɛnɛyako tɔn ye, o y’a jateminɛ k’a ye ko den miliyɔn duuru ni kɔ de bɛ sa san o san kɔngɔ kosɔn.

8, 9. Mun b’a jira ko Yesu ye kirayakuma minnu fɔ dugukoloyɛrɛyɛrɛbaw ni fiɲɛbanaw ko la, k’olu bɛ ka tiimɛ?

⁸ “Dugukolo yɛrɛyɛrɛbaw na kɛ.” (Luka 21:11) Ka kɛɲɛ ni jateminɛ kɛlen dɔ ye min tɔgɔ ye ko U.S Geological Survey, k’a ta san 1990 dɔrɔn na, dugukoloyɛrɛyɛrɛ minnu barika bonyana fo ka se ka sankansobaw tiɲɛ ani ka dugukolo pɛrɛn, olu bɛ taa 17 ɲɔgɔn na san o san. Dugukoloyɛrɛyɛrɛ minnu barika bonyana kosɛbɛ fo ka  se ka sankansobaw tiɲɛ bɔgɔbɔgɔ, a bɛ i ko olu kɛra san o san. Jateminɛ kɛlen wɛrɛ y’a fɔ ko: “San kɛmɛ laban minnu tɛmɛna, olu kɔnɔna na, dugukoloyɛrɛyɛrɛw ye mɔgɔ ba kɛmɛ caman faga. K’a sɔrɔ hadamadenw ye dɔ fara u ka dɔnniya ni u ka fɛɛrɛw kan ani u ka masin dilannenw kan, o fɛnw bɛɛ lajɛlen ye dɔɔnin dɔrɔn de bɔ mɔgɔ fagalenw hakɛ la dugukoloyɛrɛyɛrɛw fɛ.”

⁹ “Fiɲɛbanaw . . . na kɛ.” (Luka 21:11) Hali ni hadamadenw taara ɲɛ kosɛbɛ banaw furakɛli ni u kunbɛnni na, o bɛɛ n’a ta, bana kɔrɔw ni bana kuraw bɛ ka hadamadenw tɔɔrɔ. Kunnafoni sɛbɛn dɔ y’a jira ko bana 20 minnu dɔnnen don kosɛbɛ, sɔgɔsɔgɔninjɛ ni sumaya ani kunfilanintu sen bɛ o banaw la, olu nana caya san tan laban ninnu kɔnɔna na. Bana sugu dɔw furakɛli bɛ gɛlɛyara ka taa a fɛ ni furaw ye. Ka fara o kan, bana kura 30 ɲɔgɔn de bɔra. Fura ma sɔrɔ u dɔw la, wa u bɛ mɔgɔ faga.

10. 2 Timote 3:1-5 y’a fɔ ko fɛn jumɛnw tun bɛna mɔgɔw faranfasiya, n’an tun bɛna o ye bi?

¹⁰ Ko minnu tun ka kan ka kɛ diɲɛ kɔnɔ, Bibulu ma dan a jirali dɔrɔn ma. A y’a fɔ fana ko laban donw na, hadamadenw ka ɲɛnamaya kɛcogo bɛna yɛlɛma. Hadamaden fanba tun bɛna kɛ  cogo min na, ciden Paul tun y’o fɔ. An b’a kalan 2 Timote 3:1-5 na ko: “Laban donw na, waati gɛlɛnw na kɛ.” Paul y’a fɔ ko mɔgɔw bɛna kɛ

• U yɛrɛw fɛ

• Nafolo negetɔw

• Bangebaa kan bilabaaw

• Fitiriwalew

• Hinɛntanw

• Yɛrɛminɛbaliw

• Farinmaw

• Ɲɛnajɛ kow ka di minnu ye ka tɛmɛn Ala ko kan

• Ala sira kɔkanna kow taamabaaw, nka u banna a ka sebaaya ma

11. Fɛn min bɛna mɔgɔjuguw sɔrɔ, Zaburu 92:8 bɛ o jira cogo jumɛn na?

¹¹ Yala mɔgɔw bɛ ten i ka kin na wa? Siga t’o la. Yɔrɔ bɛɛ la, i bɛ mɔgɔw sɔrɔ jogojugu bɛ minnu na. O b’a jira ko sɔɔni Ala bɛna wale kɛ, bawo Bibulu b’a fɔ ko: “Hali ni mɔgɔ juguw nugura i ko bin, ni tilenbaliya kɛbaaw ye feere bɔ, u na halaki ka ban.”—Zaburu 92:8.

12, 13. “Laban donw” na, “dɔnniya [lakika] kow na caya” cogo jumɛn na?

¹² A jɛlen don ko laban donw falen  bɛ bɔnɛw na, i ko Bibulu tun y’a fɔ tigitigi cogo min na. Nka, nin diɲɛ ɲagaminen na, koɲumanw bɛ ka kɛ Jehova batobagaw fɛ.

¹³ Daniɛl ka kitabu kɔnɔ, n’o ye Bibulu kɔnɔ kitabu dɔ ye, o y’a fɔ ko: “Dɔnniya [lakika] kow na caya.” O bɛna kɛ tuma jumɛn na? O bɛna kɛ “laban tuma” na. (Anw de ye daɲɛw sɛbɛn k’a jɛgɛn; Daniɛl 12:4, BS) Kɛrɛnkɛrɛnnenya la, kabini san 1914, mɔgɔ minnu tun b’a fɛ tiɲɛ na ka baara kɛ Jehova ye, Jehova ye olu dɛmɛ u ka faamuyali ka bonya Bibulu kan. Dɔ farala u ka faamuyali kan ka taa a fɛ nin tiɲɛ nafamaw ko la: Ala tɔgɔ ani a sagonata, Yesu Krisita ka kunmabɔ saraka, mɔgɔ salenw cogoya ani su lakununni. Ka fara o kan, Jehova batobagaw y’a kalan u bɛ se ka u ka ɲɛnamaya kɛ cogo min na walisa o ka hɛrɛ lase u ma ani o ka kɛ tanuli ye ka taa Ala ma. Ala ka Masaya ka baara bɛna kɛ min ye ani a bɛna kow latilen cogo min na dugukolo kan, u ye faamuyali jɛlen sɔrɔ o fɛnw fana kan. U bɛ mun kɛ ni o dɔnniya ye? O ɲininkali b’an lase kirayakuma dɔ wɛrɛ ma min bɛ ka tiimɛ nin laban donw na.

14. Masaya Kibaru Duman waajuli bɛ ka kɛ fo ka se hakɛ jumɛn ma bi? Jɔni de bɛ ka o waajuli kɛ?

¹⁴ Yesu ka kirayakuma kɔnɔ “diɲɛ laban” kan, a y’a fɔ ko “Nin Kibaru Duman waajuli na kɛ diɲɛ yɔrɔw bɛɛ la sankolo masaya ko la.” (Anw de ye daɲɛw sɛbɛn k’a jɛgɛn; Matiyu 24:3, 14) Dugukolo yɔrɔ bɛɛ la, jamana 230 ni kɔ kɔnɔ, ani kanw na minnu ka ca ni 400 ye, Masaya Kibaru Duman waajuli bɛ ka kɛ. O kibaru duman kɔnɔ, a ɲɛfɔra o Masaya ye min ye, a bɛna min kɛ ani an bɛna dugawuw sɔrɔ cogo min na ka bɔ a yɔrɔ. Jehova Seere miliyɔn caman de bɛ ka Kibaru Duman waajuli kɛ ni timinandiya ye. U bɛ bɔ “siyaw bɛɛ ni bɔnsɔnw bɛɛ ni mɔgɔ sifaw bɛɛ ni kanw bɛɛ la.” (Jirali 7:9) Jehova Seerew bɛ Bibulukalan kɛ mɔgɔ miliyɔn caman kun fu, o mɔgɔw yɛrɛw ka so kɔnɔ, bawo o mɔgɔw b’a fɛ  k’a dɔn Bibulu bɛ min fɔ tigitigi. O ko b’a jira ko Yesu ka kirayakuma tiimɛli ye kabako ye bawo Yesu tun y’a fɔ Krecɛn lakikaw ko la ko “mɔgɔw bɛɛ na aw koniya.”—Luka 21:17

15. (a) Yala i dalen b’a la ko an bɛ laban donw na wa? Mun na? (b) Mɔgɔ minnu bɛ Jehova kɛlɛ ani mɔgɔ minnu bɛ sɔn Ala ka Masaya kuntigiya ma, “laban” kɔrɔ bɛna kɛ mun ye olu bolo?

¹⁵ Ikomi Bibulu kirayakuma caman de bɛ ka tiimɛ an ka waati la, yala i ma sɔn a ma ko an bɛ laban donw na wa? Ni kibaru duman waajuli kɛra ka se hakɛ ma min ye Jehova sago ye, siga t’a la ko “laban” bɛna se. (Matiyu 24:14) “Laban” ye waati ye, min kɔnɔna na Ala bɛna kojugu ban pewu ka bɔ dugukolo kan. Mɔgɔ minnu b’a dabɔ a kama ka Jehova kɛlɛ, Jehova bɛna Yesu ni mɛlɛkɛ setigibaw kɛ baarakɛminɛnw ye ka o mɔgɔw bɛɛ halaki. (2 Tesalonikekaw 1:6-9) Sitanɛ n’a ka jinɛw tɛna mɔgɔw lafili tun. O kɔfɛ, Ala ka Masaya bɛna hɛrɛ camanba lase mɔgɔw ma minnu sɔnna a ka kuntigiya tilennen ma.—Jirali 20:1-3; 21:3-5.

16. E yɛrɛ fɛ, hakilitigiyako don i ka mun kɛ?

¹⁶ Ikomi Sitanɛ ka diɲɛ in laban surunyara, a ka ɲi k’an yɛrɛ ɲininka ko: ‘Ne ka kan ka mun de kɛ?’ Hakilitigiyako don ka dɔ fara an ka dɔnniya kan ka taa a fɛ Jehova ni a ka ko wajibiyalenw ko la ka ɲɛsin an ma. (Yuhana 17:3) I ka kɛ Bibulu kalanden sɛbɛ ye. A kɛ i delinako ye ka i fara tuma bɛɛ mɔgɔw kan minnu b’a ɲini ka Jehova sago kɛ. (Heburuw 10:24, 25) Jehova Ala ye dɔnniyaba min bila mɔgɔw ka bila la dugukolo yɔrɔ bɛɛ la, i ka o dɔnniya sɔrɔ. Yɛlɛmaw kɛ minnu ka kan i ka ɲɛnamaya kɛcogo la walisa Ala ka sɔn i la.—Yakuba 4:8.

17. Mun na mɔgɔjuguw halakili bɛna bala mɔgɔ fanba la?

¹⁷ Yesu y’a fɔ ko mɔgɔ fanba tɛna sɔn kow la, minnu b’a jira ko an bɛ laban donw na. Mɔgɔjuguw halakili bɛna cun. A bɛna kɛ waati la, mɔgɔw sigilen tɛ ni min ye. A bɛna bala mɔgɔ fanba la i n’a fɔ nson bɛ bala mɔgɔ la cogo min na su  fɛ. (1 Tesalonikekaw 5:2) Yesu y’a ka kalandenw lasɔmi ko: “Ko minnu tun bɛ kɛ Nuhun tile la, olu na kɛ Mɔgɔ Denkɛ na donw fana la. Sani sanjiba ka na, mɔgɔw tun bɛ dumuni kɛ, ka minni kɛ, ka musow furu, ka u denw di furu la, fo Nuhun donna kurun kɔnɔ don min na. U tun tɛ miiri foyi la fo sanjiba nana don min na ka taa n’u bɛɛ ye. Mɔgɔ Denkɛ bɛ na don min na, a na kɛ o cogo la.”—Matiyu 24:37-39.

18. An ka kan ka Yesu ka lasɔminikan jumɛn ta an sɛbɛ la?

¹⁸ O de kosɔn Yesu y’a fɔ a lamɛnbagaw ye ko: “A’ ye aw yɛrɛw kɔlɔsi, walisa aw dusuw kana degun ni nugumaya ni dɔlɔtɔya ani nin diɲɛ hami kow ye, fo o don bɛna bala aw la, i n’a fɔ sogo bɛ minɛ jan na cogo min na, katuguni o don na dugukolo kan mɔgɔw bɛɛ sɔrɔ. Nka a’ ye to aw ɲɛ na ka Ala deli tuma bɛɛ la, walisa aw ka barika sɔrɔ ka kisi o ko nataw bɛɛ ma, ani aw ka se ka jɔ Mɔgɔ Denkɛ ɲɛ kɔrɔ.” (Luka 21:34-36) O ye hakilitigiyako de ye ka Yesu ka kumaw ta sɛbɛ ye. Mun na? Bawo Jehova Ala ani “Mɔgɔ Denkɛ” Yesu Krisita bɛ sɔn mɔgɔ minnu na, jigiya bɛ olu de ye ka kisi tuma min na Yesu Krisita bɛna Sitanɛ ka diɲɛ halaki. Jigiya bɛ olu de ye fana ka ɲɛnamaya kɛ kudayi dakabana diɲɛ kura kɔnɔ min ka surun kosɛbɛ.—Yuhana 3:16; 2 Piɛrɛ 3:13.