Taa Kɔnɔkow na

Jehova ye jɔni ye?

Jehova ye jɔni ye?

Bibulu bɛ jaabi min di

Ala lakika min kofɔlen bɛ Bibulu kɔnɔ, o de ye Jehova ye, ale de ye fɛn bɛɛ Dabaga ye. (Jirali 4:11) Kira Ibrahima ni kira Musa ye ale de bato ikomi kira Yesu ye a bato cogo min na. (Jenɛse 24:27; Ekisode 15:1, 2; Yuhana 20:17) Jamakulu kelen mɔgɔw dɔrɔn ka Ala tɛ nka “dugukolo bɛɛ” de ka Ala don.—Zaburu 47:3.

Ala halala tɔgɔ min kofɔlen bɛ Bibulu kɔnɔ, o de ye Jehova ye. (Ekisode 3:15; Zaburu 83:19, Bible Senuma, 1961) O tɔgɔ bɔra Heburu daɲɛ dɔ la min kɔrɔ ye ko “a bɛ kɛ a ye” wa minnu bɛ ɲininiw kɛ ka ɲɛsin Bibulu ma, olu bolo, a kɔrɔ ye ko “a b’a fɛ min ka kɛ, o bɛ kɛ”. O tɔgɔ in kɔrɔ bɛ bɛn Jehova ma kosɛbɛ bawo ale de ye Dabaga ye ani ale de ye a yɛrɛ ka layiduw Tiimɛbaga ye. (Esayi 55:10, 11) Ala min tɔgɔ ye ko Jehova, Bibulu bɛ an dɛmɛ fana ka o Ala jogow dɔn, kɛrɛnkɛrɛnnenya la a ka kanuya o min ye a jogow bɛɛ la belebele ye. Ekisode 34:5-7; Luka 6:35; 1 Yuhana 4:8.

Jehova ye Ala tɔgɔ Bamanankan lama de ye min bayɛlɛmana ka bɔ Heburukan na—Heburukan na, siginiden 4 de don יהוה (YHWH) minnu bɛ wele ko Tétragramme. Ala tɔgɔ tun bɛ fɔ tigitigi cogo min na Heburukan na fɔlɔfɔlɔ, o dɔnnen tɛ. Nka fɔcogo min ye ko “Jehova”, o dɔnnen don kabini tuma jan Angilɛkan na. William Tyndale ye Bibulu min bayɛlɛma Angilɛkan na san 1530, a yera o Bibulu fɔlɔ de kɔnɔ Angilɛkan na. *

Ala tɔgɔ tun bɛ fɔ tigitigi cogo min na Heburukan na fɔlɔfɔlɔ, mun na o dɔnnen tɛ?

Fɔlɔfɔlɔ, Heburukan tun bɛ sɛbɛn ni dafataw dɔrɔn de ye, dafalenw tun tɛ a la. Ni Heburu dɔ tun bɛ kalanjɛ kɛ, a tun bɛ se ka dafalenw fara dafataw kan nɔgɔya la. Nka Bibulu yɔrɔ min sɛbɛnna Heburukan na min bɛ wele ko ‘Layidu kɔrɔ’, o yɔrɔ sɛbɛnni bannen, Heburu dɔw banna Ala tɔgɔ fɔli ma bawo u bolo ko a fɔli tun bɛ se ka ko jugu lase u ma. Ni u tun bɛ haya dɔ kalan Ala tɔgɔ tun bɛ min kɔnɔ, u tun bɛ o tɔgɔ yɛlɛma ka kɛ “Matigi” walima “Ala” ye. O hakilina jugu labanna ka jɛnsɛn dɔɔnin dɔɔnin yɔrɔw bɛɛ la, o la Ala tɔgɔ tun bɛ fɔ tigitigi cogo min na fɔlɔfɔlɔ, o tununna. *

Dɔw b’a miiri ko Ala tɔgɔ fɔcogo yɛrɛyɛrɛ tun ye “Yawe” de ye nka mɔgɔ wɛrɛw fana b’a miiri ko a tun bɛ fɔ cogo wɛrɛw la. Kɔgɔji min bɛ wele ko mer Morte, sɛbɛn dɔ yera o kɛrɛfɛ faraw kɔnɔ. Levitike yɔrɔ dɔ sɔrɔla o sɛbɛn kɔnɔ min tun sɛbɛnnen don Grɛkikan na, wa o kɔnɔ, Ala tɔgɔ sɛbɛnna ka kɛ “Iao” ye. Fɔlɔfɔlɔ Grɛki sɛbɛnnikɛlaw bolo, Ala tɔgɔ fɔcogo ye Iae, Iabe, ani Iaoue ye nka fosi t’a jira ko a tun bɛ fɔ nin cogow de la Heburukan na fɔlɔfɔlɔ. *

Dɔw bɛ min miiri Ala tɔgɔ ko la Bibulu kɔnɔ

Dɔw bɛ min miiri: Bibulu minnu bayɛlɛmalen don kan wɛrɛw la ni “Jehova” bɛ sɔrɔ olu kɔnɔ, o kanw bayɛlɛmabagaw de ye “Jehova” don o Bibuluw kɔnɔ.

Tiɲɛ ye min ye: Daɲɛ min bɛ bɛn Ala tɔgɔ ma Heburukan na, ni o ye Tétragramme ye, o bɛ Bibulu kɔnɔ fo siɲɛ 7000 ɲɔgɔn. * Minnu ye Bibulu bayɛlɛma kan wɛrɛw la, olu caman y’a bɔ u yɛrɛ la ka Ala tɔgɔ bɔ Bibulu kɔnɔ ani ka bonyali tɔgɔ dɔw bila a nɔ na i n’a fɔ “Matigi”.

Dɔw bɛ min miiri: Sebaayabɛɛtigi Ala mago tɛ halala tɔgɔ ka kɛ a la.

Tiɲɛ ye min ye: Ala yɛrɛ de ye Bibulu sɛbɛnbagaw bila ka a tɔgɔ sɛbɛn siɲɛ ba caman Bibulu kɔnɔ, wa a b’a ɲini a batobagaw fɛ u ka o tɔgɔ in fɔ. (Esayi 42:8; Joɛl 2:32; Malaki 3:16; Romɛkaw 10:13, Bible Senuma, 1961) Kira fu minnu ye Ala batobagaw bila u ka ɲinɛ a tɔgɔ kɔ, Ala ye olu kɛlɛ.—Jeremi 23:27.

Dɔw bɛ min miiri: Ka kɛɲɛ ni Yahutuw ka laada ye, Ala tɔgɔ ka kan ka bɔ Bibulu kɔnɔ.

Tiɲɛ ye min ye: Tiɲɛ don ko Yahutu sɛbɛnnikɛla dɔw tun tɛ sɔn ka Ala tɔgɔ fɔ u da la. O bɛɛ n’a ta, u ma o tɔgɔ bɔ Bibulu sɛbɛnw kɔnɔ minnu tun bɛ u bolo. A kɛra cogo o cogo, Ala t’a fɛ an ka tugu hadamadenw ka laadaw kɔ minnu ni a ka sariyaw tɛ bɛn.— Matiyu 15:1-3.

Dɔw bɛ min miiri: Ala tɔgɔ man kan ka sɛbɛn Bibulu kɔnɔ bawo a tun bɛ fɔ cogo min na tigitigi heburukan na, o dɔnnen tɛ.

Tiɲɛ ye min ye: Nin hakilina b’a jira ko minnu tɛ kan kelen fɔ Ala b’a ɲini olu fɛ u ka a tɔgɔ fɔ cogo kelen na. Nka fɔlɔfɔlɔ, Ala batobaga minnu tun tɛ kan kelen fɔ, Bibulu b’a jira ko olu tun tɛ tɔgɔ jɛw fɔ cogo kelen na.

An ka misali ta Josue kan, ale tun ye Israɛl kiritigɛla dɔ ye. San kɛmɛ fɔlɔ krecenw minnu tun ye Heburuw ye, olu tun bɛ a tɔgɔ fɔ ko Yehohshua, k’a sɔrɔ minnu tun ye Grɛkiw ye, olu tun bɛ a wele ko Iesous. Josue tɔgɔ tun ye heburukan de ye, nka a tun bɛ fɔ grɛkikan na cogo min na, o de sɛbɛnna Bibulu kɔnɔ. O b’a jira ko mɔgɔw tun bɛ tɔgɔw fɔ cogo min na o waati la u ka kan na, krecenw tugura o fɔcogo de kɔ.—Kɛwalew 7:45; Heburuw 4:8.

O cogo kelen na, Ala tɔgɔ bayɛlɛmali fana ko la kan wɛrɛw la, o bɛ kɛ ka kɛɲɛ ni mɔgɔw nɛn tacogo de ye ka kɛɲɛ ni u ka kan ye. Min nafa ka bon o tɛ Ala tɔgɔ fɔcogo ye, nka a tɔgɔ tun bɛ yɔrɔ minnu na Bibulu kɔnɔ, ka a lasegin o yɔrɔw la, o de nafa ka bon.

^ dak. 3 Tyndale ye Bibulu kitabu 5 fɔlɔ minnu bayɛlɛma angilɛkan na, a ye “Iehouah” de sɛbɛn olu kɔnɔ. Kɔfɛ, angilɛ fɔcogo yɛlɛmana, o la Ala tɔgɔ fɔcogo fana yɛlɛmana ka kɛɲɛ ni o waati mɔgɔw nɛn tacogo ye. Misali la, san 1612 Henry Ainsworth ye Zaburuw bayɛlɛma angilɛkan na, ka “Iehovah” sɛbɛn o kɔnɔ. San 1639, a kɛlen ka segin o Zaburuw bayɛlɛmali kan, a ye “Jehovah” de sɛbɛn o kɔnɔ. O cogo kelen na, minnu ye American Standard Version Bibulu bayɛlɛma angilɛkan na min bɔra san 1901, Ala tɔgɔ tun bɛ sɔrɔ Heburu sɛbɛn yɔrɔ minnu na, u ye “Jehovah” de sɛbɛn o yɔrɔ ninnu na.

^ dak. 4 New Catholic Encyclopedia, seconde édition, volume 14nan, ɲɛ 883 ka taa ɲɛ 884 la, o b’a fɔ ko: “Israɛl bɔnsɔnw seginnen ka bɔ jɔnya la, waati dɔɔnin o kɔfɛ, mɔgɔw ye Ala tɔgɔ Yawe bonya fo ka taa se hakɛ dɔ ma min ye u bila ka daɲɛ wɛrɛ bila a nɔ na min ye ADONAI walima ELOHIM ye.”

^ dak. 5 Walasa ka kunnafoni wɛrɛw sɔrɔ Appendice A4 lajɛ, “Le nom divin dans les Écritures hébraïques,La Bible. Traduction du monde nouveau, kɔnɔ.

^ dak. 7 Theological Lexicon of the Old Testament, volume 2nan, ɲɛ 523 ka taa ɲɛ 524 lajɛ.