“Sexting” ye ka to ka cɛnimusoya kumaw, julankolon fotow walima wideyow ci telefɔni fɛ. “O de bɛ sanga la sisan,” cɛ dɔ y’o fɔ. “I ni dɔ bɛ to mesazi ci la ɲɔgɔn ma dɔrɔn, aw bɛ laban ka julankolon fotow ci ɲɔgɔn ma.”

Mun na mɔgɔw bɛ o kɛ? Funankɛ dɔw fɛ “ko walasa ka a jira bɛɛ la ko i ye cɛnimusoya daminɛ, i kamalen walima i sungurun julankolon foto dɔ ka kan ka sɔrɔ i ka telefɔni kɔnɔ,” vice-procureur dɔ y’o fɔ New York Times kɔnɔna na. A bɛ i n’a fɔ tamashyɛn sugu dɔ, bɛɛ bɛ min kɔrɔ faamu. Funankɛnin dɔ y’a fɔ ko sexting ye cɛnimusoya sugu dɔ ye min “lakanalen don” bawo ikomi a bɛ kɛ mesazi sababu fɛ, “i tɛ se ka kɔnɔ ta wa i tɛ se fana ka banaw sɔrɔ minnu bɛ sɔrɔ cɛnimusoya sira fɛ.”

Kun wɛrɛw minnu kosɔn funankɛniw bɛ sexting ci ɲɔgɔn ma, o kun dɔw filɛ nin ye:

• U b’a fɛ u ni mɔgɔ min ka kɛ ɲɔgɔn fɛ, u bɛ sexting ci o ma walasa o tigi ka ɲɛbɔ u fɛ.

• Ni dɔ ye sexting ci u ma, a bɛ kɛ u ɲɛ na ko u waajibiyalen don ‘ka o ɲɔgɔn kelen ci’ o tigi ma.

N’i ye foto dɔ ci dɔ ma ni i ka telefɔni ye, a tigi bɛ se ka min kɛ ni o foto ye, i seko fosi tɛ o la, wa a tigi bɛ se ka min kɛ ni o foto ye, o bɛ se ka nɔ min bila i tɔgɔ kan, i seko fosi tɛ o fana la. “Mɔgɔw bɛ filimanko ni kojugu minnu kɛ, mɔgɔ wɛrɛw ka telin bi kosɛbɛ ka o fɛnw mara u ka telefɔni kɔnɔ walasa ka u ci ci mɔgɔ wɛrɛw ma,” Amanda Lenhart y’o fɔ, o min ye ɲininikɛla ye ani sɛgɛsɛgɛli dɔ min kɛra sexting kan Pew Research Center la, o kuntigi.

Tuma dɔw la

•  Mɔgɔ minnu bɛ mɔgɔ wɛrɛw julankolon fotow jɛnsɛn, u bɛ o kɛ walasa ka u teriw ɲɛnajɛ de.

•  Cɛmanin minnu sungurun ye u bila, o cɛmaninw bɛ o sungurunw julankolon fotow jɛnsɛn walasa o ka digi u la.

YALA I BƐ NIN KALAMA WA? Ka cɛmanin walima musomanin dɔ julankolon foto ci, tuma caman na, o bɛ jate i n’a fɔ binkanni sugu dɔ denmisɛninw kan cɛnimusoya ta fan fɛ walima a bɛ se ka jate iko pɔrno jɛnsɛnli min bɛ denmisɛniw kunkan minnu ma san 18 sɔrɔ fɔlɔ, o min ye kojuguba ye fanga ɲɛkɔrɔ. Funankɛnin minnu bɛ sexting ci, fanga ye olu dɔw jate i n’a fɔ binkannikɛlaw cɛnimusoya tan fan fɛ.

Bibulu b’a fɔ ko cɛnimusoya ye fɛn ɲuman ye furu kɔnɔna na. (Ntalenw 5:18) Nka cɛnimusoya min bɛ tɛmɛn mɔgɔw cɛ minnu ma furu fɔlɔ, a bɛ hakilina jɛlen dɔ fɔ o ko la. Tɛmɛsira nata ninnu lajɛ:

• “Jatɔya ni nɔgɔlenya sifa bɛɛ ani wasabaliya, olu tɔgɔ yɛrɛ kana fɔ aw cɛma, . . . Malobaliya kuma ni kuma kunntan ani tulon kumaw fana bɛnnen tɛ dɛ.”—Efesekaw 5:3, 4.

• “A’ ye aw dugukolo kan jogow faga, o kɔrɔ, kakalaya ni nɔgɔlenya ni ko jugu nege ni nege sifa bɛɛ ani wasabaliya.”—Kolosekaw 3:5.

Nin tɛmɛsira ninnu t’a fɔ an ka an yɛrɛ tanga “kakalaya” dɔrɔn ma (o min ye cɛninmusoya ye mɔgɔw bɛ min kɛ k’a sɔrɔ u ma furu) nka tɛmɛsira ninnu b’a fɔ fana ko an ka an yɛrɛ tanga “nɔgɔlenya” ma (o min ye daɲɛ ye min bɛ boli fɛn caman kan jogojuguya ta fan fɛ) ani “ko jugu nege” (o tɛ boli cɛnimusoya nege kan min ka kan furu kɔnɔ nka o bɛ boli nege juguw kan min bɛ se ka mɔgɔ bila jogojuguya la).

I yɛrɛ ɲininka:

• Mun na julankolon fotow cili ye “nɔgɔlenya” sugu dɔ ye?

• Sexting bɛ “ko jugu nege” lawuli cogo di?

• K’a ɲini ka julankolon fotow lajɛ walima ka u jɛnsɛn, mun na o ye kojugu walima faratiko ye?

Bibulu tɛmɛsira nata ninnu bɛ kun jɔnjɔn wɛrɛ di min b’a jira ko a nafa ka bon ka an yɛrɛ tanga sexting ma.

• “I ka i jija ka i yɛrɛ jira Ala la i ko baarakɛla min ye tɔgɔ ɲuman sɔrɔ, ni maloya sababu t’o la.”—2 Timote 2:15.

•  “Aw ka kan ka kɛ mun sifa mɔgɔ ye taama senuma ani Ala ɲɛsiran na?”—2 Piɛrɛ 3:11.

Nin tɛmɛsira ninnu b’a jira nafa min b’a la ka kɛ mɔgɔ tilennen ye jogo ta fan fɛ. Ni i kɛra mɔgɔ ye min jogo ka ɲi, i tɛna siran jogojuguya kɔlɔlɔw ɲɛ.—Galasikaw 6:7.

I yɛrɛ ɲininka:

•  Ne ye mɔgɔ sugu jumɛn ye?

•  Yala ne ye mɔgɔ ye min bɛ a kɔlɔsi walasa tɔw tɔgɔ ɲuman kana tiɲɛ wa?

•  Yala ne b’a fɛ k’an ɲɛnajɛ ni fɛn ye min bɛ tɔw tɔɔrɔ wa?

•  Sexting bɛ se ka nɔ jumɛn bila ne tɔgɔ kan?

•  Ne bangebaaw bɛ dannaya min da ne kan, sexting bɛ se ka o tiɲɛ cogo di?

KO MIN DELILA KA KƐ: “Teri dɔ bɛ ne bolo min ni cɛnin dɔ tun bɛ ɲɔgɔn fɛ dogo la. Don dɔ la, a ye a yɛrɛ lakolon foto ta ka o ci cɛnin ma, cɛnin fana ye o ɲɔgɔn kelen kɛ. Nka sani tile fila ka dafa o ko kɛlen kɔfɛ, a fa ye a ka telefɔni kɔnɔna lajɛ. A fa dusukasira kosɛbɛ a kɛlen ka a ni cɛnin ka mesaziw ni julankolon foto cilen ninnu sɔrɔ a kun. A kɛlen k’a ɲininka, ne terimuso jɔra o kow bɛɛ la. Ne b’a dɔn ko a nimisara kosɛbɛ o ko kɛlenw na, nka a bangebaaw kɔni dusukasira kosɛbɛ wa u tun bɛ dannaya min da a kan, o tiɲɛna. U ma d’a la yɛrɛ ni u bɛ se ka dannaya da a kan tuguni.”

Nin ye tiɲɛ kuma ye: Mɔgɔ min bɛ sexting ci ani mɔgɔ min bɛ a lajɛ, a bɛ olu fila bɛɛ kɛ mɔgɔ lakolon ye. “Ne kɛlen ka sexting ci, ne ɲugunna n’yɛrɛ la kosɛbɛ, wa ne tigɛra n’yɛra la fana” funankɛnin dɔ y’o fɔ min kamalen ye a bila ka a yɛrɛ julankolon foto ci a ma.

Sexting bɛ mɔgɔ jogo tiɲɛ wa a bɛ se ka gɛlɛyaw lase i ma ka bɔ fanga yɔrɔ, o la Bibulu ka laadilikan minnu filɛ nin ye, n’i ye olu lamɛn, o bɛ fisaya kosɛbɛ:

• “I ka boli kamalenya negew ɲɛ.” —2 Timote 2:22.

• “I ka ne ɲɛ mabɔ fɛn fufafuw filɛli la.”—Zabaru 119:37.

A kɛ i b’a fɔ ko dɔ y’a fɔ i ye tiɲɛ na ko i ka sexting ci a ma, o la i bɛna a dɔn i bɛna Bibulu laadilikanw waleya cogo min na. Ko min ye Janet sɔrɔ, o kalan ani ka sugandili kɛ hakilinaw cɛla i ɲɛna min ka ɲi.

“Don dɔ la ne ni cɛnin dɔ bɛn na, o la an ye an ka nimero di ɲɔgɔn ma. O kɔfɛ, sani dɔgɔkun yɛrɛ ka dafa, a y’a fɔ ko ne ka maillot de bain don ani ka o foto ci a ma”—Janet.

E hakilli la, Janet tun ka kan ka mun de kɛ? Ni e don, e bɛna mun kɛ?

• Hakilina 1: ‘Ne fɛ, o tɛ kojugu ye bawo ni an taara plage la, a bɛna ne ye maillot de bain kɔnɔ.’

• Hakilina 2 nan: ‘A bɛ mun de nɔfɛ tiɲɛ yɛrɛ la? Ne bɛna foto dɔ ci a ma min tɛ n’fari bɛɛ jira iko maillot de bain ani k’a lajɛ a bɛna min fɔ.’

• Hakilina 3 nan: ‘Ne b’a dɔn ko nin cɛnin bɛ fɛn kelen dɔrɔn de nɔfɛ. Ne bɛna a ka mesazi efase.’

Hakilina 3 nan de bɔlen bɛ hakilina ɲuman fɛ, tiɲɛ tɛ? Bibulu b’a fɔ ko: “Mɔgɔ kegun bɛ ko jugu natɔ ye ka i yɛrɛ dogo o la, nka hakilintan bɛ taa ɲɛ ka tɔɔrɔ sɔrɔ.”—Ntalenw 22:3.

Ko min ka telin ka mɔgɔw bila ka sexting ci ani ka mɔgɔw bila jogojuguya dɔ wɛrɛw la, nin ko in bɛ an bolo da o kisɛ kan: Yala i bɛ i teriw sugandi ka ɲɛ wa? (Ntalenw 13:20) “Taama ni mɔgɔw ye minnu tɛ sɔn jogojuguya ma” funankɛnin dɔ y’o fɔ min tɔgɔ ye ko Sarah. Funankɛnin dɔ min tɔgɔ ye ko Delia, o fana sɔnna o kuma ma, a ko: “Mɔgɔ minnu b’a kɛ iko u ye i teriw ye, olu b’a ɲini i jogo ɲumanw ka tila i la, u t’i dɛmɛ ka i jogo ɲumanw mara. Ni u jogow ni Ala ka sariyaw tɛ bɛn, o kɔrɔ ye ko u tɛna dusu don i kɔnɔ ka i jogoɲumanw mara. Yala o de ka di i ye wa?”