Môt ô nga luk a jô nge ke bo wo jam éziñe da taé wo nlem, éyoñ ete wo jeñ na ô bo teke wô’ô ôlun. Ve a yeneya na ô ne aval étam, a nga jeñe na a yemelane jam da lôt. Wo ki ô nga dañe beta wô’ô wô’ ôlun. Nde aval avé ô ne jôé womien éyoñ ô tele aval été éte?

•  Jé wo yiane yem?

•  Jé ô ne bo?

• Mbia nwô’an ôlun a ne soo wo akon. Beyeme mam ba jô na mbia nwô’an ôlun a ne bo na bi ji’a kone tension, bi bi akone ya nlem, dépression, a na abum e bo’o bia. Be nga liti fe na ôlun ô ne bo na ô kate ke ôyo, na e tyelé nleme yôp a lôte nné a ne ve wo akone ya ékôp, a AVC. Jôm éte nje Bible a lebe bia na: “Jôké’é ñyian, a li’ ayaa . . . , vi asu’ulan ve mboan abé.”​—Besam 37:8.

• E ba’ale ôlune nlem a soo ve minjuk. Nge bia ke ôsu a wô’ô ôlun, jam da ye su’ulane kui da funan éyoñ ôkon wo mane di môt nyul été. Ô ne taté na wo lum môte mbo’ mbia bibuk nge ke yene mame mese ve abé abé. Avale mboon ete e ne dañe bo ayaé ya jibi a soo abui minju’u nda alu jenan.

• Fombô’ô ve mbamba mefulu me môte mbok. Lañe’e mefulu mela wo nye’e be môt ô nga luk. Éyoñ aye beta bo wo jam da ve wo ôlun nlem, simesa’ane mefulu mete. Nalé aye bo na ô bo te koé kal.

  Ñye’elane ya Bible: “Mi bo’o minleme ya ve akéva.”​—Becolossien 3:​15.

•  Bo’o avôle ya jamé. Jam ôsu ô ne bo: va’a ngule ya yene mam ane môt ô nga luk. Nalé aye volô wo na ô bi fulu mvam. (1 Pierre 3:8) Di baa, sili’i womiene na, ‘Ye jam da te bo na me wô’ô ôlun e ne aval anen e ne na me vo’o jamé?’

  Ñye’elane ya Bible: “Môt a wô’ô jin . . . A jamé nkoban.”​—Minkana 19:11.

•  Kobô’ô a mbamba nlem asu na ô kat avale wo wôk. Dañe’e belan éfia “Ma” éyoñ wo kobô. Te jô môte mbok na, “Wo bisi ki ma amu wo kate loone ma téléfôn na ô kate ma vôm ô né” ô ne dibi jô na, “éyoñ alu da vin, nlem ô tyele ma yôp éyoñ me nji yeme vôm ô né.” Éyoñ wo kobô a nje’ebane nleme wo ye bo ngule ya bi njôane nlem a bo te kôé kal.

  Ñye’elane ya Bible: “Nkobô wônan ô bo’o mvaé biyoñe bise.”​—Becolossien 4:6.

•  Vô’ôlô’ môte mbok a ésemé ése. Éyoñ ô maneya kobô, vô’ôlô’ô môte mbok teke nye tyi’i nkobô. Éyoñ a maneya kobô, bo’o mone ôbalebas a liti na wo te tu’a wô’ô jam a be a jô’ôk. E yeme vô’ôlô a ne beta jam, a volô wo na ô vuan ôlune wôé.

  Ñye’elane ya Bible: “Môt ase a bo’ avôle ya wôk, ôtete’e ya kobô.”​—Jacques 1:​19.