MIBATI ka bag sama niana? Ug sa dihang natuman na ang imong pangandoy o napalit na nimo ang gikaibgang butang, nagmalipayon ba gihapon ka? O ang imong kalipay nagkawala? Sa pagkatinuod, kita malipay gayod kon makab-ot na nato ang atong gipangandoy o makabaton sa butang nga atong gitinguha, apan kanang matanga sa kalipay temporaryo lang. Ang dumalayong kalipay wala magdepende sa mga nabatonan o sa nakab-ot nga kalamposan. Hinunoa, sama sa maayong panglawas, ang tinuod nga kalipay nagdepende sa daghang butang.

Kitang tanan managlahi. Ang makalipay kanimo tingali dili makalipay sa uban. Dugang pa, kita mausab sa magkahamtong. Bisan pa niana, napamatud-an nga dunay pipila ka butang nga makahatag gyod ug kalipay. Pananglitan, ang usa tinuod nga magmalipayon kon siya kontento, dili masinahon, mahigugmaon sa uban, ug malig-on sa hunahuna ug emosyon. Atong susihon kon ngano.

“Ang salapi usa ka panalipod,” nag-ingon ang maalamong maniniid sa kinaiyahan sa tawo. Apan siya midugang: “Ang mahigugmaon lamang sa salapi dili matagbaw sa salapi, ni sa kinitaan si bisan kinsa nga mahigugmaon sa bahandi. Kini usab kakawangan.” (Ecclesiastes 5:10; 7:12) Ang iyang punto? Bisag nagkinahanglan tag kuwarta aron mabuhi, likayan nato ang kahakog kay kini walay pagkatagbaw! Ang magsusulat, si Haring Solomon sa karaang Israel, nagsusi kon ang bahandi ug luhong kinabuhi makahatag ba ug tinuod nga kalipay. Siya misulat: “Bisan unsa nga gitinguha sa akong mga mata wala ko ihikaw niini. Wala nako pugngi ang akong kasingkasing sa bisan unsang matang sa pagmaya.”—Ecclesiastes 1:13; 2:10.

Kay dato kaayo, si Solomon nagtukod ug dagkong balay, naghimog nindot nga mga parke ug linaw, ug daghag sulugoon. Tanan niyang gusto, iyang nabatonan. Unsay iyang nakat-onan? Siya nagmalipayon, apan kini wala mohangtod. Matod niya: “Ang tanan kakawangan ug usa ka paggukod sa hangin, ug walay bisan unsang mapuslanon.” Nawad-an siyag gana sa kinabuhi! (Ecclesiastes 2:11, 17, 18) Oo, nakita ni Solomon nga ang pagpatuyang sa kaugalingon moresultag kahaw-ang ug kawalay-katagbawan. *

Tinuod ba gihapon karon ang giingon ni Solomon? Usa ka artikulo sa Journal of Happiness Studies miingon nga “sa matagan-an na ang pangunang mga panginahanglan, ang sobrang kinitaan dili makadugang sa kalipay.” Gani, nakita sa mga pagtuon nga ang pagkamateryalistiko, ilabina kon masakripisyo ang espirituwalidad ug moral nga mga prinsipyo, makawala sa kalipay.

PRINSIPYO SA BIBLIYA: “Himoa ang inyong paagi sa pagkinabuhi nga mahigawas sa gugma sa salapi, samtang kamo magmakontento sa presenteng mga butang.”—Hebreohanon 13:5.

Ang kasina maoy “masakit o makalagot nga pagbati kay nabatonan sa uban ang wala nimo mabatoni, lakip ang tinguha nga makabaton ka usab niana.” Samag tumor, ang kasina makaapektar sa kinabuhi sa usa ug makawala sa kalipay. Sa unsang paagi moturok ang kasina? Unsaon nato pagkahibalo nga kita nasina na? Ug unsaon nato kini pagbuntog?

Ang Encyclopedia of Social Psychology nag-ingon nga masina ang mga tawo niadtong parehas nila, tingali sa edad, kasinatian, o pagkabutang. Pananglitan, ang usa ka salesman tingali dili masina sa usa ka sikat nga artista. Pero masina siya sa mas malamposong isigka-salesman.

Sa pag-ilustrar: May hataas nga mga opisyales sa karaang Persia nga nasina, dili sa hari, kondili sa hawod nga kaubang opisyal nga si Daniel. Tungod sa kalagot, nagplano pa gani sila sa pagpatay kaniya! Apan sila napakyas. (Daniel 6:1-24) Ang gihisgotang ensiklopedia nag-ingon: “Importanteng ilhon nga ang kasina magtukmod sa usa sa pagdaot sa uban. Tungod niana,  ang kasina gilangkit sa daghan kaayong panag-away sa kasaysayan.” *

Unsaon pag-ila sa kasina? Pangutan-a ang kaugalingon: ‘Kon duna koy higala nga malamposon, malipay ba ko o maguol? Kon ang akong igsoon, hawod nga klasmet, o kauban sa trabaho mapakyas, maguol ba ko o malipay?’ Kon ang imong tubag “maguol” ug “malipay,” posibleng nasina ka. (Genesis 26:12-14) Sumala sa Encyclopedia of Social Psychology, “tungod sa kasina, ang usa dili na malipay sa maayong mga butang sa kinabuhi ug dili na makaapresyar sa daghang panalangin sa kinabuhi. . . . Kini nga disposisyon makawala sa kalipay.”

Mabuntog nato ang kasina kon kita tinuod nga mapainubsanon. Pinaagi niini, atong maapresyar ug mapabilhan ang mga katakos ug maayong mga hiyas sa uban. ‘Ayaw pagbuhat ug bisan unsa tungod sa pagkamatigion o tungod sa pagpaimportante sa kaugalingon, kondili uban sa pagpaubos sa hunahuna nga magaisip nga ang uban labaw kay kaninyo.’—Filipos 2:3.

PRINSIPYO SA BIBLIYA: “Dili kita magpaimportante sa kaugalingon, nga mag-aghat ug pag-indigay sa usag usa, nga magsinahay sa usag usa.”—Galacia 5:26.

“Ang pagbati sa mga tawo ngadto sa uban mas makahatag kanilag katagbawan kay sa ilang trabaho, kita, komunidad, o panglawas,” matod sa librong Social Psychology. Sa ato pa, aron ang mga tawo tinuod nga magmalipayon, sila kinahanglang maghigugma ug higugmaon. Usa ka magsusulat sa Bibliya nag-ingon: “Kon ako . . . walay gugma, ako walay kapuslanan.”—1 Corinto 13:2.

Dili pa ulahi nga magpakitag gugma. Pananglitan, si Vanessa dunay dagmalan ug palahubog nga amahan. Sa nag-edad pa siyag 14, milayas siya ug miestar sa lainlaing pamilya. Mipuyo sab siyag asilo nga pait ug kahimtang diin didto, nangayo siyag tabang sa Diyos. Dayon, tingali ingong tubag sa iyang mga pag-ampo, gipapuyo siya sa usa ka pamilya nga nagsunod sa prinsipyo sa Bibliya nga “ang gugma hataas-ug-pailob ug maluloton.” (1 Corinto 13:4) Tungod niana ug sa iyang nakat-onan gikan sa Bibliya, si Vanessa natabangan sa pag-alim sa iyang samdang pagbati ug miuswag ang iyang mentalidad. Siya miingon: “Ang akong mugbong grado sa eskuylahan nanag-as.”

Mahinumdoman gihapon ni Vanessa ang iyang pait nga kasinatian. Bisan pa niana, malipayon siya karon kauban sa iyang bana ug duha ka anak nga babaye.

PRINSIPYO SA BIBLIYA: “Isul-ob ninyo ang gugma, kay kini maoy usa ka hingpit nga bugkos sa panaghiusa.”—Colosas 3:14.

Kinsa ba ang walay problema? Ang Bibliya nag-ingon nga may “panahon sa paghilak” ug “panahon sa pagminatay.” (Ecclesiastes 3:4) Ang lig-ong disposisyon makatabang nato nga magmapositibo bisan pa sa mga problema. Tagda si Carol ug Mildred.

Si Carol dunay sakit sa spine, diabetes, sleep apnea, ug macular degeneration nga nakapabuta sa iyang wala nga mata. Bisan pa niana, siya miingon: “Gipaningkamotan nako nga dili sobrang mahigawad. Mobati gihapon kog kaguol pero wala nako kini paundayoni. Hinuon, nagpasalamat ko sa Diyos sa kon unsa pay akong mahimo, ilabina alang sa uban.”

Si Mildred daghan sab ug sakit, lakip sa artraytis, kanser sa suso, ug diabetes. Apan sama kang Carol, wala siya magsigeg hunahuna sa iyang mga problema. “Nakakat-on ko sa paghigugma sa ubang tawo ug sa paghupay kanila dihang sila magsakit. Kini nakatabang sab nako,” siya misulat. “Gani, akong nakita nga dihang hupayon nako ang uban, malimtan nako ang akong problema.”

Silang duha gustong makadawat ug maayong medikal nga pag-atiman. Apan wala sila magpokus niini, kondili mas gihatagan nilag pagtagad ang ilang tinamdan ug ang paggamit sa ilang panahon. Ingong resulta, sila nagmalipayon. Dugang pa, gihigugma pag-ayo sila sa uban ug nahimong inspirasyon niadtong nag-atubang ug lainlaing problema.

PRINSIPYO SA BIBLIYA: “Malipayon ang tawo nga nagpadayon sa pag-antos sa pagsulay, tungod kay sa pagkahimong inuyonan iyang madawat ang purongpurong sa kinabuhi.” —Santiago 1:12.

Kon ipadapat, ang kaalam sa Bibliya maoy “kahoy sa kinabuhi niadtong mga nagakupot niini, ug kadtong mga nagahawid niini pagatawgong malipayon.” (Proverbio 3:13-18) Nganong dili nimo sayron kana nga kamatuoran pinaagi sa pagpadapat sa kaalam sa Bibliya? Sa pagkatinuod, ang Awtor niining balaan nga libro, nga gitawag usab ug “malipayong Diyos,” nagtinguha nga ikaw magmalipayon.—1 Timoteo 1:11.