Laktaw ngadto sa video

Laktaw ngadto sa kaundan

Nahibalo Ka Ba?

Nahibalo Ka Ba?

Sa unsang paagi gipadala ang mga sulat sa kapanahonan sa Bibliya?

Ang opisyal nga mga sulat sa gobyerno sa Persia gisalig sa serbisyo sa koreyo sa Estado. Ang basahon sa Bibliya nga Ester naghubit kon sa unsang paagi gipadagan kini nga sistema: “[Si Mardokeo] misulat sa ngalan ni Haring Ahasuero ug nagtimbre pinaagi sa igtitimbre nga singsing sa hari ug nagpadala ug sinulat nga mga dokumento pinaagi sa kamot sa mga mensaherong nagkabayo, nga nagsakay sa mga kabayong pangkoreyo nga gigamit sa harianong pag-alagad, mga anak sa matulin nga mga bayeng kabayo.” (Ester 8:10) Ang Romanhong Imperyo may susamang serbisyo alang sa mga sulat sa gobyerno ug sa militar.

Ang pribadong mga sulat, sama nianang kang apostol Pablo o sa uban, wala mokuwalipikar nga ipadala nianang paagiha. Kon ang usa adunahan, makasugo siyag ulipon nga mohatod sa sulat. Apan kasagaran, ang sulat ipadala pinaagi sa mga kaila, o bisan sa mga estranyo, nga mopaingon sa dapit nga ilang padad-an. Ang pamilya, mga higala, sundalo, o negosyante puwedeng mahimong kartero. Siyempre, angayng hunahunaon kon kasaligan ba ang nagdala sa sulat ug kon mapasa ba niya ang tukmang mensahe. Gipakita sa Bibliya nga gisalig ni Pablo ang pipila sa iyang mga sulat ngadto sa mga isigka-Kristohanon nga nagpanaw.—Efeso 6:21, 22; Colosas 4:7.

Unsay sistema sa pagpamalit ug pagpamaligya sa karaang Israel?

Ang ekonomiya sa nasod sa panguna nagdepende sa panguma, pagbuhig kahayopan, ug pagbayloayg baligya. Ang Bibliya naghisgot ug mga merkado diha sa mga ganghaan sa siyudad—“ang Ganghaan sa Karnero,” “ang Ganghaan sa Isda,” ug ang “Ganghaan sa mga Tipak sa Kulon.” (Nehemias 3:1, 3; Jeremias 19:2) Kining mga ngalana mopatim-aw nga nagtumong sa mga baligya diha sa matag dapit. Ang Kasulatan naghisgot usab sa “dalan sa mga panadero” sa Jerusalem, maingon man sa uban pang baligya.—Jeremias 37:21.

Komosta ang mga presyo? Ang usa ka komentaryo sa Bibliya nag-ingon: “Siyempre, ang mga presyo nag-usab-usab latas sa kasiglohan, ug lisod matino kon pilay kantidad sa usa ka baligya sa espesipikong panahon ug dapit.” Bisan pa niana, ang impormasyon gikan sa karaang mga basahon, lakip sa Bibliya, nagpakita nga bisan niadtong panahona, ang mga presyo apektado sa implasyon. Pananglitan, ang mga sulugoon komon nga gibaligya kaniadto. Si Jose gibaligya sa 20 ka pirasong plata, nga lagmit maoy mga siklo, tingali ang kasagarang presyo sa usa ka ulipon sa ika-18ng siglo B.C.E. (Genesis 37:28) Tulo ka gatos ka tuig sa ulahi, ang presyo maoy 30 ka siklo. (Exodo 21:32) Sa ika-8ng siglo B.C.E., ang presyo nahimong 50 ka siklo. (2 Hari 15:20) Duha ka siglo sa ulahi, panahon sa mga Persiano, ang presyo miabot nag 90 ka siklo o kapin pa. Dayag nga ang nag-usbawng presyo dili kay sa modernong panahon ra nga problema.