Za aha birimu

Za ahari Ebirimu

Ekishate c’ibumba ekihandikireho izina rya Belishaza (Eki ni ekishushani cona)

Waba nokimanya?

Waba nokimanya?

Ni bata oku ebyajumbwirwe biri kuhamya Belishaza omugabe wa Babulooni?

Omu myaka myingi eyahwire, abahakani ba Bibuli bakagamba ku omugabe Belishaza ori kugambwa omu kitabo ca Danieli atarabireho. (Dan 5:1) Bakaba batari kukikiriza ahakuba abayegire eby’amateka tibarabwine ebihamya ebiri kwereka ku yabireho. Konka, eco kikahinduka omu mwaka gwa 1854. Ahabw’enki?

Omuri ogo mwaka, omunyabwenge w’omuri Bungereza ori kwetwa J. G. Taylor akajumbura ebintu bya kare omu rurembo rwa kare rwa Ur, hati ni Iraq y’amashuma. Ogo mujumbuzi akajumbura ebishate by’ibumba omu munara muringwa. Ebyo bishate by’ibumba, buri kimwe kine sentimita 10, bihandikireho empandika ya kare eri kwetwa cuneiform. Kimwe omuri ebyo bishate hariho eshara y’omugabe wa Babulooni, Nabonide, n’omwana weye mukuru, Belishaza. Nangwa n’ababire bari kuhakanisa Bibuli eco bakakikiriza. Obwo bujumbuzi nibwereka ku Belishaza yabireho!

Konka, Bibuli teri kugamba ku Belishaza yabireho kusha, ahobwe negamba ku yabire n’omugabe. Konka nabwo ababire bari kuhakanisa Bibuli bakakibanganisaho. Ecokureberaho: Hihi omu mwaka gwa 1875, omunyabwenge omu bya sayansi ori kwetwa William Talbot akahandika ku “Belishaza yategekire hamwe n’ishe Nabonide. Konka eco tikine ekihamya.”

Konka oko kubanganisa kukahwaho, obu hakabonekire ebindi bishate by’ibumba bihandikireho ebihamya ebiri kwereka ku omuri eyo myaka ishe wa Belishaza, omugabe Nabonide, yabire atari omu rurembo. Ni enki ecabireho ku yahungire? Ekitabo kimwe ekiri kugamba aha by’amateka kikagamba kiti: “Omugabe Nabonide ku yahungire, akasiga omutabani aha ngoma n’abasirikare bingi.” (The Encyclopaedia Britannica) Obwe rero omuri obwo bwire, Belishaza akaba nakora nk’omugabe w’obwire buke. Omunyabwenge owabire ayegire eby’amateka n’endimi ori kwetwa Alan Millard akagamba ku ekitabo ca Danieli cabire kihikire kweta Belishaza ‘omugabe.’

Omusinge oguri kuhamya ku ekitabo ca Danieli kiri kugamba amazima kandi ku cahandikirwe omwika gwa Ruhanga, nitukishanga omuri Bibuli.—2 Tim 3:16.