E kaya e dua na ivola “ni yaga vakalevu ena bula na kaboni.” E veivakurabuitaki na kaboni ni rawa nira veiwaki vata vakaboni se veiwaki kei na so tale na ka. Ni yaco qori, era babasika kina e vica vata na milioni na mataqali pouta (compound). E veiveisau tu ga na mataqali pouta e basika ni veiwaki kei na so tale na ka na kaboni.

E vakamacalataki ena ulutaga qo e vica na ivakaraitaki e laurai kina ni gauna era cokoti vata kina na kaboni, e rawa ni vaka na ibulibuli ni sinucodo, piramiti (pyramid), mama, siti, kei na tiuvu (tube). Sa rauta me vakatubuqoroqoro na kaboni!

DAIMANI

Nira cokoti vata na kaboni, e basika kina na daimani e vaka na ibulibuli ni piramiti. E tukuni ni vatutalei kaukaua duadua na daimani, qai dua wale ga na kaboni somidi e rawa ni basika kina e dua na daimani totoka.

GRAPHITE

Na graphite e dua na mataqali kaboni e veikabiti vinaka qai tuvai veitaqataqai, ia e rawarawa na kena tasere. E rawa ni vakawaiwaitaki kina na ka, e vakayagataki tale ga ena dua na mataqali penikau na lead pencil. *

GRAPHENE

Na graphene e dua tale ga na mataqali kaboni e vaka na ibulibuli ni dua na ka e yasaiono ena gauna era cokoti vata kina. E kaukaua cake mai na kaukamea, e laurai vakalalai tale ga ena penikau.

 FULLERENE

Na fullerene e dua tale na mataqali kaboni e vakalomana, qai vaka na ibulibuli ni polo kei na tiuvu. E dau vakarautaki ena ivakarau na nanometer se duanabilioni ni dua na mita.

VEIKA BULA

E yaga na kaboni ena bula ni kau, manumanu, kei na tamata. E laurai tale ga ena uro, veika e yaga ina yago me vaka na amino acid, kei na kakana e levu kina na yabia kei na suka (carbohydrate).