Ang Krisis sa Tubig​—Ano na ang Ginhimo nga Solusyon?

Bug-os kalibutan ang krisis sa tubig. Bangod sini nabutang sa katalagman ang ikaayong lawas sang binilyon ka pumuluyo sang duta. Ano na ang ginhimo nga mga paagi agod mabalik ang bastante nga suplay sang tubig kag mangin nagakaigo ang paggamit sini?

BAGATNAN NGA APRIKA: “May Tubig Na Gid Man ang Pigado nga mga Pumuluyo sang Durban,” mabasa ini sa ulong dinalan sang magasin nga Science. Ginreport sini nga artikulo nga dinekada na nga wala sing bastante nga tubig ang pigado nga mga pumuluyo sa sini nga siudad bangod sang pagsulundan sang anay mga gobierno nga ginatawag nga apartheid ukon diskriminasyon sa mga itom nga tawo. Nagsiling ang artikulo nga sang 1994, “250,000 ka panimalay sa Durban ang wala sing matinlo nga tubig ukon nagakaigo nga paagi sa paghaboy sing higko.”

Agod maremedyuhan ini nga problema, sang 1996 ginsugdan sang isa ka enhinyero ang isa ka programa nga mahimo magsuplay sing mga 200 litros nga tubig kada adlaw sa tagsa ka panimalay. Ano ang resulta? “Sa 3.5 milyones ka pumuluyo sang Durban, 120,000 na lang ang nabudlayan sa pagkuha sing matinlo nga tubig,” report sang Science. Sa karon, indi na kinahanglan pa nga maglakat sing malayo agod magsag-ub. Daku gid ini nga pag-uswag kon ipaanggid sang una, nga madamo ang nagalakat sing mga isa ka kilometro agod makakuha sing tubig.

Ginpaathag man sini nga magasin nga para masolusyunan ang problema sa paghaboy sing higko, gin-islan ang “buho lang nga mga kasilyas” sing “mga basin nga nagaseparar sang ihi kag tai, sa amo madali ini magmala kag matunaw.” Sang maaga nga bahin sang 2008, mga 60,000 ka basin ang gin-instalar, bisan ginapanan-aw sadto nga tion nga mga duha pa ka tuig antes mabutangan ang tanan nga panimalay sang nagakaigo nga mga kasilyas.

 Brazil: Sa siudad sang Salvador, ginatos ka kabataan ang ginalupot bangod wala sing kasilyas kag nagakaigo nga sistema sa paghaboy sing higko. * Agod masolbar ini nga problema, nagbutang ang siudad sing 2,000 kilometros nga mga tubo para agyan sing higko sang kapin sa 300,000 ka puluy-an. Ano ang resulta? Nag-us-os sing 22 porsiento ang kadamuon sang ginalupot sa siudad kag 43 porsiento sa mga lugar nga lapnag anay ini nga balatian.

India: Sa pila ka bahin sang kalibutan, may mga panahon nga nagasulobra ang matinlo nga tubig, pero indi ini pirme mapundo para magamit sa mga tion nga maiwat na ang tubig. Apang sang 1985, ang isa ka grupo sang Indian nga mga babayi sa distrito sang Dholera sa aminhan-katundan nga estado sang Gujarat, nakahimo sang isa ka epektibo nga paagi sa pagsupot sing tubig. Nag-organisar sila sing isa ka grupo agod maghimo sing punong, nga kon matapos daw pareho kalapad sang ginahampangan sang football. Nian, ginhapnigan nila ini sing madamol nga plastik agod indi magtahos. Nagmadinalag-on ang ila ginhimo. Sa pagkamatuod, mga binulan pagkatapos sang masunod nga tingulan, may tubig pa sila gihapon bisan pa “ginpaambit nila ini sa iban.”

Chile: Ini nga pungsod sa Bagatnan nga Amerika nagalaba sing 4,265 kilometros. Sa katundan sini yara ang Dagat Pasipiko kag sa sidlangan naman yara ang Andes Mountains. Ginakontrol sang Estado ang tanan nga kinamatarong sa pagtigayon sing tubig. Sila man ang nagahatag sing awtorisasyon sa paghimo sing mga dam kag mga kanal. Ano ang resulta? Sa karon, 99 porsiento sang mga pumuluyo sa siudad kag 94 porsiento sa mga nagapuyo sa uma ang makatigayon sing bastante nga tubig.

Ang Matuodtuod nga Solusyon

Masiling naton nga ang tagsa ka pungsod may kaugalingon nga pamaagi agod masolbar ang krisis sa tubig. Sa pila ka kadutaan nga pirme mabaskog ang hangin, ginagamit nila ang windmill sa pagpasaka sing tubig kag ginagamit man sa pagpatubas sing koryente. Sa mas manggaranon nga mga pungsod, ginakabig man nga epektibo nga solusyon sa sini nga problema ang paghimo sang tubig-dagat nga tab-ang. Sa madamo nga mga lugar, nagapundo sa dalagku nga mga dam ang tubig sa suba kag ulan. Isa ini ka epektibo nga paagi bisan pa nga sa mainit nga mga lugar mahimo ini mabuhinan sing mga 10 porsiento bangod sang ebaporasyon.

Ang mga Saksi ni Jehova, nga amo ang manugbalhag sini nga magasin, nagapati nga ang matuodtuod nga makasolbar sa sini nga problema amo ang Dios, indi ang tawo. Nagsiling ang Biblia: “Ang duta iya sang GINOO [Jehova] kag ang iya kabug-osan, ang kalibutan kag ang mga nagapuyo sa iya; kay ginpasad niya ini sa kadagatan, kag ginpalig-on ini sa mga baha.”​—Salmo 24:1, 2.

Matuod, ginhatag sang Dios sa mga tawo ang responsibilidad sa pag-atipan sang duta. (Genesis 1:28) Apang, ang sayop nga paggamit sang tawo sa mga manggad sang duta, nga nagresulta sa makahalalit nga mga kahimtangan, dugang pa gid nga nagpamatuod nga “wala sa tawo nga nagalakat sa pagmando sang iya mga tikang.”​—Jeremias 10:23.

Ano ang himuon ni Jehova agod mapasag-uli ang perpekto nga pagkabalanse sang aton palibot? Ginpasalig kita sang Biblia nga katuyuan niya nga ‘himuon nga bag-o ang tanan nga butang.’ (Bugna 21:5) Handurawa ang kalibutan nga wala na sing kaimulon, tigpalamangag, kag kakulang sing tubig. Handurawa ang kalibutan nga wala na sing baha, nga sa karon nagapatay sa linibo ka tawo kada tuig. Sa paggahom sang iya Ginharian, tumanon sang Dios ang iya mga saad! Si Jehova mismo ang nagsiling: “Manginsubong sini ang akon polong nga nagagowa sa akon baba; indi magbalik ini sa akon sa wala sing pulus, kondi magatigayon ini sang akon nahamut-an, kag magauswag ini sa butang nga akon ginpadal-an sini.”​—Isaias 55:11.

Luyag mo bala madugangan ang imo natun-an tuhoy sa katuyuan sang Dios sa pagpasag-uli sang aton duta, subong sang ginasiling sa iya Pulong, ang Biblia? Ang masunod nga artikulo magapaathag kon paano.

[Nota]

[Blurb sa pahina 5]

“Kon wala sing tubig, wala sing kabuhi. . . . Ang aton kabuhi nasandig sa tubig.”​—Michael Parfit, manunulat sang National Geographic

[Blurb sa pahina 6]

Nagakinahanglan sing 1,000 ka tonelada nga tubig agod makapatubas sing isa ka tonelada nga uyas

[Blurb sa pahina 6]

“Ang 70 porsiento nga nagamit nga tubig sa bilog nga kalibutan nagakadto sa mga irigasyon.”​—Plan B 2.0, ni Lester R. Brown

 [Mga Graph/​Mga retrato sa pahina 7]

(Para sa aktual nga format, tan-awa ang publikasyon)

Daw ano kadamo ang matigayon nga tab-ang nga tubig?

Tubig sa bilog nga kalibutan

97.5% Tubig sa dagat

2.5% Tab-ang nga tubig

Tab-ang nga tubig

99% Sining tab-ang nga tubig ang nangin yelo ukon yara sa idalom sang duta

1% Ang matigayon sang halos pito ka bilyon nga tawo upod sa indi maisip nga kadamuon sang iban pa nga may kabuhi

[Retrato sa pahina 7]

Pag-instalar sang mga tubo agod matigayon ang matinlo nga tubig sa Durban, Bagatanan nga Aprika

[Credit Line]

Courtesy eThekwini Water and Sanitation Programme

[Retrato sa pahina 7]

Ang mga babayi nga nagahimo sing punong agod pundohan sang ulan, Rajasthan, India, 2007

[Credit Line]

© Robert Wallis/​Panos Pictures

[Retrato sa pahina 7]

Ang mga pumuluyo nga nagahimo sing bag-o nga sistema sa pagpatubig sa ila minuro malapit sa Copán, Honduras

[Credit Line]

© Sean Sprague/​SpraguePhoto.com