Ang dumot amo ang grabe nga kaugot ukon kaakig sa isa ka tawo ukon sa isa ka grupo sang mga tawo. Bisan pa magligad ang malawig nga tion, ini nga balatyagon nagapadayon.

Madamo sing rason kon ngaa nagadumot ang mga tawo. Masami nga ginadumtan sang mga tawo ang iban indi bangod sa ginahimo nila, kundi bangod lain ang ila rasa ukon pungsod. Ang mga ginadumtan mahimo nga ginakabig nga malain nga mga tawo, nagapanghalit, ukon wala sing tsansa nga magbag-o. Ginapakanubo man sila, ginakabig nga delikado nga mga tawo, ukon amo pirme ang nagadala sang mga problema. Sa pihak nga bahin, ang mga nagadumot sa iban mahimo nga ginpintasan man sadto, nabiktima sang inhustisya, ukon sang iban pa nga indi maayo nga sitwasyon amo nga nagbatyag sila sing kaugot kag nagdumot.

Mahimo dumtan sang isa ka tawo ang iban bisan wala pa sila magkitaay sing personal. Halimbawa, mahimo indi matalupangdan sang isa ka tawo nga naimpluwensiahan na sia sang pagpati kag pagtamod sang iya pamilya kag mga abyan. Gani kon ang pila sa iya pamilya kag mga abyan may ginadumtan nga isa ka grupo sang mga tawo, sa ulihi mahimo nga dumtan na nila tanan ina nga grupo.

Nakita ta kon daw ano lang kadasig maglapta ang dumot. Amo nga indi na kita matingala nga madamo nga tawo ang nagadumot sa iban. Pero para mauntat ang pagdumtanay sa kalibutan, dapat anay naton hibaluon kon diin gid nag-umpisa ang dumot. Ginasugid ini sang Biblia.

ANG DUMOT WALA NAG-UMPISA SA MGA TAWO. Nag-umpisa ini sang ang isa ka anghel sa langit, nga gintawag sang ulihi nga si Satanas nga Yawa, nagrebelde sa Dios. Ang Yawa nangin ‘manugpatay sing tawo sugod’ sang nagrebelde sia. “Bangod butigon sia kag amay sang kabutigan,” padayon niya nga ginaimpluwensiahan ang iban nga magdumot kag magpamintas. (Juan 8:44; 1 Juan 3:11, 12) Ginasugid sang Biblia nga malain sia, akig, kag mapintas.—Job 2:7; Bugna 12:9, 12, 17.

MADALI LANG MAGDUMOT ANG INDI PERPEKTO NGA MGA TAWO. Ginsunod sang una nga tawo nga si Adan ang sala nga ginhimo ni Satanas. Bangod sini, napanubli sang tanan nga tawo ang sala kag nangin indi sila perpekto. (Roma 5:12) Bangod sa dumot, ginpatay sang una nga anak ni Adan nga si Cain ang iya utod nga si Abel. (1 Juan 3:12) Matuod, madamo nga tawo ang nagapakita sang gugma kag kaluoy. Pero bangod sa ila napanubli nga sala madamo man nga tawo ang kaugalingon lang ang ginapensar, mahisaon, kag bugalon. Ang mga tawo nga may amo sini nga mga kinaiya masami nga nagadumot sa iban.—2 Timoteo 3:1-5.

ANG MGA MAKITID SING PAMENSARON LABANLABAN NGA MAGADUMOT. Nagalala na gid ang dumot sa kalibutan subong bangod ang kalabanan nga tawo wala na sing kaluoy kag malain na ang batasan. Madamo nga tawo ang makitid sing pamensaron, may diskriminasyon, nagapang-insulto, nagapang-bully, kag nagapangguba sang propiedad sang iban bangod “ang bug-os nga kalibutan yara sa gahom sang isa nga malauton,” nga amo si Satanas nga Yawa.—1 Juan 5:19.

Pero wala lang ginasugid sang Biblia kon paano nag-umpisa ang dumot. Ginasugid man sini ang solusyon para matapos ang wala untat nga pagdumtanay.