ANO ang nagasulod sa imo hunahuna kon nagapamensar ka sang tinumpok nga basura? Mahimo gid nga puno ini sang sagbot kag mabaho. Gani, indi mo gid mapaabot nga makakita ka diri sang isa ka butang nga may daku nga balor, ilabi na sang isa ka malahalon nga hiyas.

Apang sang nagligad nga siglo, nasapwan ang isa ka bahandi nga kaangay sini sa basurahan. Ini nga bahandi indi literal nga hiyas kundi isa ka butang nga mas malahalon pa. Ano ini? Ngaa ang pagdiskobre sini importante sa aton karon?

Sa umpisa sang ika-20 nga siglo, nagkadto sa Egipto ang mga iskolar sang University of Oxford, nga sanday Bernard P. Grenfell kag Arthur S. Hunt. Nadiskobre nila didto ang pila ka pinanid sang papiro sa tinumpok sang basura malapit sa Nile Valley. Sang ulihi, sang 1920, samtang masako sila nga duha sa paglista sang mga nadiskobre, nakakuha si Grenfell sang dugang pa nga pinanid nga nakutkutan sa Egipto. Ginkuha niya ini para sa The John Rylands Library sa Manchester, England. Apang napatay sila nga duha antes pa matapos ang paglista.

Gintapos ini ni Colin H. Roberts, isa pa ka iskolar sang University of Oxford. Samtang ginahimos niya ang mga pinanid, nakita niya ang isa ka gamay nga panid sang papiro nga ang kadakuon 3.5 por 2.4 pulgadas. Nakibot gid sia, kay pamilyar sia sa Griego nga mga tinaga nga nasulat sa sini. Nasulat sa atubang nga bahin sini ang mga tinaga halin sa Juan 18:31-33. Kag nasulat sa likod ang mga bersikulo 37 kag 38. Narealisar ni Roberts nga nakakita sia sing isa ka malahalon nga hiyas.

Nagsuspetsa si Roberts nga ining panid sang papiro daan na gid. Pero daw ano kadaan? Agod mahibaluan ini, ginpaanggid niya ang nasulat sa sini sa iban nga dumaan nga mga manuskrito nga nahibaluan na ang kadugayon—ini nga pagtuon ginatawag nga paleography. * Sa sini nga paagi, mabulubanta niya ang kadugayon sini. Apang luyag niya makasiguro. Gani ginkuhaan niya sing retrato ining panid sang papiro, dayon ginpadala niya ang mga kopya sa tatlo ka papyrologist, kag ginpangabay niya sila nga hibaluon ang kadugayon sini. Ano ang nahinakop sining mga eksperto?

Paagi sa pagtuon sa estilo sang sinulatan kag sa paagi sang pagsulat sa mga letra, nag-ugyon ang tatlo ka eksperto nga iskolar nga ining panid ginsulat sang una nga katunga nga bahin sang ikaduha nga siglo C.E.—pila lang ka dekada sa tapos mapatay si apostol Juan! Apang ang pamaagi sang paleography sa paghibalo sang kadugayon sang mga manuskrito indi sigurado nga eksakto gid. Ang isa ka iskolar nagapati nga ang teksto mahimo ginsulat sa iban nga tion sang ikaduha nga siglo. Apang ining gamay nga panid sang papiro amo gihapon ang pinakadaan nga manuskrito sang Cristianong Griegong Kasulatan nga nasapwan.

Ngaa importante gid ining panid sang Ebanghelyo ni Juan para sa mga mahuyugon sa Biblia karon? Bangod sang duha ka panguna nga rason. Una, bangod sang estilo sang panid, nahibaluan naton nga ginapabaloran sang una nga mga Cristiano ang Kasulatan.

Sang ikaduhang siglo C.E., ang mga sinulatan may  duha ka estilo—ang linukot kag ang codex. Ang linukot mga panid sang papiro ukon panit sang sapat nga ginsugponsugpon ukon gintahi agod mangin isa ka malaba nga panid. Ini nga panid mahimo lukuton ukon humlaron kon kinahanglanon. Masami nga isa lang ka bahin sang linukot ang ginasulatan.

Apang, ang gamay nga panid nga nadiskobre ni Roberts may sinulatan sa atubang kag likod. Ginapakita sini nga indi ini halin sa linukot kundi sa codex. Ang codex human sa mga panid sang panit sang sapat ukon sang papiro nga ginhugpong kag gintahi, kag dayon ginpilo nga daw libro.

Ano ang bentaha sang codex sa linukot? Bueno, ang una nga mga Cristiano mga ebanghelisador. (Mateo 24:14; 28:19, 20) Ginapalapnag nila ang mensahe sang Biblia bisan diin nga may mga tawo—sa mga balay, sa mga tiendahan, kag sa mga dalan. (Binuhatan 5:42; 17:17; 20:20) Gani ang pagtigayon sang gamay nga estilo sang Kasulatan mas bentaha.

Bangod sa codex, mas mahapos para sa kongregasyon kag sa mga indibiduwal nga maghimo sang ila kaugalingon nga kopya sang Kasulatan. Gani, ang mga Ebanghelyo sulitsulit nga ginkopya kag nakabulig gid sa madasig nga pag-uswag sang Cristianismo.

Ang ikaduha nga rason kon ngaa importante sa aton karon ang Rylands nga panid, amo nga ginapakita sini nga ang pagpaalinton sang orihinal nga teksto sang Biblia masaligan gid. Bisan pa nga pila lang ka bersikulo halin sa Ebanghelyo ni Juan ang makita sa panid, ang kaundan sini halos eksakto sa kon ano ang mabasa naton karon sa aton mga kopya sang Biblia. Gani ginapakita sini nga ang Biblia wala magbag-o bisan ginakopya ini sing sulitsulit sa sulod sang malawig na nga tion.

Sa pagkamatuod, ang Rylands nga panid sang Ebanghelyo ni Juan isa lang ka panid sang ebidensia sa linibo ka pinanid kag manuskrito nga nagapamatuod nga ang pagpaalinton sang orihinal nga teksto sang Biblia masaligan gid. Sa libro ni Werner Keller nga The Bible as History, nagsiling sia: “Ining daan [nga mga manuskrito] amo ang labing makapakumbinsi nga sabat sa tanan nga pangduhaduha tuhoy sa pagkatunay kag pagkamasaligan sang teksto nga yara sa aton mga Biblia karon.”

Matuod, wala ginabase sang mga Cristiano ang ila pagtuo sa mga natukiban sang mga arkeologo. Nagapati sila nga “ang pagsulat sa bug-os nga Kasulatan gintuytuyan sang Dios.” (2 Timoteo 3:16) Apang makapalig-on gid kon ang malahalon nga hiyas sang nagligad nagapamatuod sa ginasiling sang Biblia: “Ang pulong ni Jehova nagapabilin sing dayon”!—1 Pedro 1:25.