JOSEF WA ARIMATEA kaa tjiwa kutja wa muna vi ouvanḓe wokuhungira kuna omuhonapare wOvaroma. Kutja Jesus ma mune ombakero osemba, aape hepa omundu ngu ma kaningira orutu rwe ku Pilatus, nandarire kutja Pilatus aa tjiukwa otjomundu wotjiuru otjikukutu. Indu Pilatus na Josef tji va hakaena, kapa ri ouzeu otja Josef tje ripura. Pilatus tja za nokukonḓonona komuhongore wovita kutja Jesus tjiri wa ṱu, otja yandjera Josef okukatoora orutu rwa Jesus. Josef wa hakahana okuyaruka koruveze ku kwa ṱira Jesus, e noruhoze momuinyo.—Mar. 15:42-45.

• Hapo Josef wa Arimatea wa ri omungendu?

• Eye wa ri noupanga mbwa sanene pi kuna Jesus?

• Ongwaye tji twa sokukara nonḓero mehungi re?

Evangeli ra Markus ri tja Josef wa ri “omurumendu omuhona omuyozikwa wotjira.” Okuisira ku imbi, otjira hi matji sokurira Otjira tjOvajuda, tji tji ri otjombanguriro tjokombanda tjOvajuda. Notjo tja ri nouyara kombanda yotjiwaṋa, ohoromende, nozongamburiro. (Mar. 15:1, 43) Josef wa ri umwe wovanane votjiwaṋa tje, nu ihi mape ya otji tje mu vatera okuhakaena ku nOmuhonapare wOvaroma. Kunao, katjikumise kutja Josef wina wa ri omurumendu omutumbe.—Mat. 27:57.

Otjotjimbumba, Otjira tjOvajuda tja tondere Jesus. Ouṋepo wa tjo we rikutire kumwe okuzepa Jesus. Posi yokutja, Josef aa tjiukwa otja “omurumendu omuwa nomusemba.” (Luk. 23:50) Eye kaa ri tjimuna otjingi tjovakwao mbaave ungura pamwe, nungwari wa ri omundu wouatjiri, ngwa ri nongaro ombwa yomeritjindiro. Nu aa kondjo nomasa okuṱakamisa omatwako wa Mukuru. Eye wina aa “undju ouhona wa Ndjambi,” nu ihi mape ya otji tja tjita kutja eye ma rire omuhongewa wa Jesus. (Mar. 15:43; Mat. 27:57) Eye ngahino wa suverere ombuze ya Jesus, mena rokutja ouatjiri nousemba vya ri oviṋa ovinanḓengu ku ye.

Johanes 19:38 ri tja, Josef “wa ri omuhongewa wa Jesus nu mongumumu, tjinga iya tira ovanane vOvajuda.” Nu hapo Josef aa tira tjike? Eye aa tjiwa kutja Ovajuda va tondere Jesus, nokutja owo ovandu mbe nomasa wokuramba omundu ngamwa mondjuwo yomawongarero wombongo, ngu ma raisa ongamburiro mu Jesus. (Joh. 7:45-49; 9:22) Omundu tja rambwa mondjuwo yomawongarero wombongo, aa nyekererwa nokunyengwa i Ovajuda ovakwao. Kunao Josef aa tira okuraera varwe kutja u kambura mu Jesus. Tja tjiti nao mape ya a pandjara oviungura notjihako tje.

Josef kangwa ri omundu erike ngwa ri mouzeu mbwi. Otja ku Johanes 12:42, “ovanane ovengi vOvajuda va kamburire mu Jesus, nungwari tjinga iyave tira Ovafarisei owo kave hongononene otjiṋa hi mokati kovandu, kokutja ave ha rambwa mondjuwo yomawongarero wombongo.” Omundu warwe ngwa ri mouzeu mbwi wa ri Nikodemus, ngwa ri okaṋepo kOtjira tjOvajuda wina.—Joh. 3:1-10; 7:50-52.

Josef wa ri omuhongewa wa Jesus, posi yokutja kaa yenene okuraera varwe. Imbwi wa ri ouzeu ounene, mena romambo wa Jesus nga: “Auhe ngu ma hongonona kutja owandje komurungu wovandu, Ami wina otjinga ame mu hongonona komurungu wa Tate meyuru. Nungwari ngu me Ndji pataṋa komurungu wovandu, Ami wina otjinga me mu pataṋa komurungu wa Tate meyuru.” (Mat. 10:32, 33) Josef kena pa pataṋa Jesus, posi yokutja kena pa ri nouvanḓe wokuraera varwe ohunga na ye. Ove u na ouvanḓe mbo?

 Ombeibela i raisa kutja Josef kena pa yandja oruvara kondyero yOtjira tjOvajuda ohunga na Jesus. (Luk. 23:51) Nu ngahino, otja koumune wovandu tjiva, Josef kapa ri indu Jesus tja pangurwa. Omuano auhe mbwa kara po, Josef mape ya kena pa ri nohange nongaro youhasemba ndjo. Posi yokutja ke notjiṋa tjaa yenene okutjita!

Indu Jesus tja ṱa, Josef kari nemuma rukwao, nu wa tya kutja ma yandja oruvara kovakongorere va Jesus. Markus 15:43 ma ri raisa ondyero ya Josef ndjo, indu tji ra tja: “Wa kahita moya Pilatus nokuhinemuma, nu e kemuningira orutu rwa Jesus.”

Pe munika aayo Josef opaa ri indu Jesus tja ṱa. Neye aa tjiwa ohunga nonḓiro ya Jesus ngunda Pilatus e hina okutjiwa. Kunao, indu Josef tja ningira orutuu rwa Jesus, Pilatus “wa kuminwe tja zuva kutja Jesus wa ṱu tjimanga nai.” (Mar. 15:44) Nu hapo mape ya kutja onḓiro ya Jesus ya ṱuna komeritjiviro wa Josef womomutima, nu aku mu pe ouvanḓe wokuritjiukisa kutja eye omuhongewa wa Jesus? Ii mape ya. Orondu Josef wa tya kutja ma toora omuhunga. Eye kaa vanga okurira omuhongewa wa Jesus womovineya rukwao.

Omatwako wOvajuda aaye tja, omundu ngwa pangurwa kokuṱa aa sokupakwa ngunda eyuva ari hiya hita. (Deut. 21:22, 23) Nungwari Ovaroma aave isa otutu twovandu mba pangurwa kokuṱa mena rourunde wawo kutja tu worore komuti, poo aatu yumbwa meyendo rovandu ovengi. Posi yokutja  Josef kaa vanga kutja oviṋa otja imbi vi tjitwe korutu rwa Jesus. Josef wa ri neyendo epe nda kororerwe moruuwa popezu noruveze Jesus pa ṱira. Eyendo ndi ra ri epe, nu ihi otjiraisiro tjokutja Josef wa tjindira oupe koJerusalem okuza koArimatea, * nu aa vanga okuungurisa eyendo ndi okupaka mo eṱunḓu re. (Luk. 23:53; Joh. 19:41) Josef tja paka Jesus meyendo re omuini wa raisa kutja ondjandje, nu wa yenenisa omaprofetero wokutja Messias ma pakwa “puna ovatumbe.”—Jes. 53:5, 8, 9.

Omaevangeli aehe yane ye tja orutu rwa Jesus tji rwa za nokuisakewa komuti, Josef we rumanga momarapi omaheze ne ru twa meyendo re omuini. (Mat. 27:59-61; Mar. 15:46, 47; Luk. 23:53, 55; Joh. 19:38-40) Omundu ngwa tamunwa kutja wa vatera Josef, wa ri Nikodemus, ngwa eta ovyomoro omuwa okuhuwa korutu rwa Jesus. Nu mena rokutja ovarumendu vevari mba va ri ovandu ovananḓengu tjinene motjiwaṋa, okutja mape ya va muna ombatero okuherura orutu rwa Jesus. Mape ya va vaterwa i ovakarere okutjinda nokukapaka orutu rwa Jesus. Nangarire kutja va vaterwa i ovakarere, otjiungura ovarumendu 2 mba tji va ungura tja ri otjinanḓengu tjinene. Omundu auhe ngwa ṱunu korurova aa rire omuhakohoke oure womayuva 7, nu oviṋa avihe mbya ṱunu ko wina aavi rire ovihakohoke. (Num. 19:11; Hag. 2:13) Nu ongaro ndji aai tjiti kutja owo ve kare kokure novandu varwe motjivike tjoPaska, nokuhina okukara norupa momazemburukiro nomikandi vyayo. (Num. 9:6) Mokurongerisa ombakero ya Jesus, Josef we ritwa moumba wokupirukirwa i ovakwao mbaave ungura pamwe. Posi yokutja, eye we riyandjerere okuyakura omapirukiro ngo, mena rokutja aa vanga okuyandja ombakero osemba ku Jesus, nokuritjiukisa kutja eye omuhongewa wa Kristus.

Kombunda yehungi ohunga nonḓiro ya Jesus, Ombeibela kaina pu ya tamuna Josef wa Arimatea rukwao. Nu ihi tja tjita kutja pe kare epuriro rokutja, Hapo eye wa tjitwa vi? Ouatjiri owombwi wokutja, katuna ku tjiwa. Nungwari okuisira ku imbi mbi twe rihongo, eye mape ya we ritjiukisa omuini kutja Omukriste. Nu indu tja ri momauzeu nga, ongamburiro nouvanḓe we vya harera ko omasa. Ihi tja ri otjihorera otjiwa.

Ehungi ndi ma ri tu hingi okuripura oveni kutja, ‘Hapo pena otjiṋa tji tu yandja ko ombango tjinene okukapita oupanga wetu kuna Jehova, tjimuna otjihako, oviungura, omauini, orusuvero keṱunḓu, poo okuvanga ouyara?’