1, 2. (a) Ania a prinsipio ti mangiwanwanwan kadagiti pasurot ni Jesus agingga iti kaaldawantayo? (b) Ania ti inaramid dagiti bumusbusor tapno maparmekdatayo, ngem ania ti resultana?

 NAKATAKDER ni Jesus iti imatang ni Pilato, ti kabilgan nga ukom iti nasion dagiti Judio, ket imbagana ti prinsipio a mangiwanwanwan kadagiti pudno a pasurotna agingga iti kaaldawantayo. “Ti pagariak saan a paset daytoy a lubong,” kinunana. “No koma ti pagariak paset daytoy a lubong, nakibakal koma dagiti agserserbi kaniak tapno saanak a mayawat kadagiti Judio. Ngem, iti kinaagpaysuanna, ti pagariak saan a manipud itoy a gubuayan.” (Juan 18:36) Imbilin ni Pilato a mapapatay ni Jesus, ngem saan a nagbayag ti panagballigina. Ngamin, napagungar ni Jesus. Dagiti emperador iti nabileg nga Imperio ti Roma inkagumaanda a talipuposen dagiti pasurot ni Kristo, ngem awan mamaay ti panangikagumaanda. Insaknap dagiti Kristiano ti mensahe maipapan iti Pagarian iti intero a nagkauna a lubong.​—Col. 1:23.

² Kalpasan a naipasdek ti Pagarian idi 1914, ti dadduma kadagiti kabilgan a puersa militar iti dayta a tiempo inkagumaanda a talipuposen ti ili ti Dios. Ngem napaayda. Adu nga aglalaban a paksion ti gobierno ken politika ti nangpilit kadatayo a dumasig kadakuada. Ngem saanda a nagballigi a mangbingaybingay kadatayo. Ita, dagiti iturayan ti Pagarian ket agnanaed iti dandani amin a pagilian ditoy daga. Ngem uray pay kasta, agkaykaysatayo kas agkakabsat iti intero a lubong, ken agtaltalinaedtayo a neutral iti aniaman a napolitikaan nga aramid ti lubong. Ti panagkaykaysatayo ket nabileg a pammaneknek nga agturturayen ti Pagarian ti Dios ken ti Ari a ni Jesu-Kristo agtultuloy nga iwanwanwan, guggugoran, ken salsalaknibanna dagiti iturayanna. Usigentayo no kasano ti panangaramidna iti dayta, ken repasuentayo ti sumagmamano kadagiti makapabileg a panagballigitayo iti korte babaen ti tulongna bayat nga itultuloytayo ti agtalinaed a “saan a paset ti lubong.”​—Juan 17:14.

3, 4. (a) Ania ti napasamak iti tiempo a pannakaipasngay ti Pagarian? (b) Kanayon kadi a natarusan a naan-anay ti ili ti Dios ti isyu maipapan iti neutralidad? Ilawlawagyo.

³ Kalpasan ti pannakaipasngay ti Pagarian, bimtak ti gubat idiay langit ket naitapuak ni Satanas ditoy daga. (Basaen ti Apocalipsis 12:7-10, 12.) Adda met napasamak a gubat ditoy daga, a  nangsubok iti takder ti ili ti Dios. Determinadoda a mangsurot iti ulidan ni Jesus ken agtalinaed a saan a paset ti lubong. Ngem idi damo, saanda a natarusan a naan-anay no ania ti ramanen ti saan a pannakiraman kadagiti amin a napolitikaan nga aramid.

⁴ Kas pagarigan, ti Tomo VI ti serye ti Millennial Dawn, a a naipablaak idi 1904, indagadagna kadagiti Kristiano a saanda a makiraman iti gubat. Ngem kunana a no maayaban nga agsoldado ti maysa a Kristiano, masapul a kiddawenna a maikkan iti sabali a trabaho a saan a kasapulan a makigubat. No saan a mapatgan ti kiddawna ket maibaon iti paggugubatan, masapul a siguraduenna a saan a pumatay. Maipapan iti dayta a kasasaad, kinuna ni Herbert Senior, nga agnanaed iti Britain ken nabautisaran idi 1905: “Saan nga ammo dagiti kakabsat no ania ti aramidenda ken awan ti nalawag a balakad no maiparbeng ti agsoldado no la ket ta saan a makiraman iti gubat.”

5. Kasano a nalawlawagan ti pannakatarustayo babaen ti Septiembre 1, 1915 a ruar ti The Watch Tower?

⁵ Nupay kasta, nangrugi a nalawlawagan ti pannakatarustayo iti daytoy nga isyu iti Septiembre 1, 1915 a ruar ti The Watch Tower. Maipapan iti rekomendasion a nailanad iti Studies in the Scriptures, kinuna daytoy a magasin: “Kasla panagkompromiso met laeng dayta.” No ngay mapangtaan ti maysa a Kristiano a mapaltogan no saan nga aguniporme wenno agsoldado? Inlawlawag ti artikulo: “Ania ti nasaysayaat? Ti mapaltogan gapu iti kinasungdo iti Ari ti Kappia ken agkedked a mangsalungasing iti bilinna, wenno ti mapaltogan bayat nga agserserbi kadagiti ari ditoy daga ken mangsupsuporta kadakuada ken mangikomkompromiso kadagiti pannursuro ti Nailangitan nga Aritayo? Kadagita a dua nga ipapatay, kaykayattayo ti matay gapu iti kinasungdotayo iti Nailangitan nga Aritayo.” Iti laksid dayta a makagutugot a sasao, ingngudo ti artikulo: “Maysa laeng daytoy a singasing. Saandakayo a pilpiliten a mangaramid iti daytoy.”

6. Ania ti masursuroyo iti ulidan ni Kabsat Herbert Senior?

⁶ Natarusan a naimbag ti dadduma a kakabsat dayta nga isyu ken nakasaganada a mangsango iti ibungana. Kinuna ni Herbert Senior, a nadakamat itay: “Para kaniak, awan nagdumaanna ti panagidiskarga kadagiti bala ti paltog manipud iti barko [trabaho nga awan pakainaiganna iti aktual a gubat] ken ti panangikabil iti bala iti paltog sa ipaputok.” (Luc. 16:10) Naibalud ni Kabsat Senior gapu ta nagkedked nga agsoldado maigapu iti konsiensiana. Isu ken ti 4 a dadduma pay a kakabsat ket karaman iti grupo dagiti 16 a nagkedked nga agsoldado maigapu iti konsiensia, agraman dagiti lallaki a sabali ti relihionna, a naibalud iti sumagmamano a tiempo iti pagbaludan ti Richmond iti Britain, a naawagan idi agangay iti Richmond 16. Naminsan, sililimed a naipanda iti paggugubatan iti France. Nasentensiaanda a mapaltogan sadiay. Nakaliniada iti sango ti maysa a firing squad, ngem saanda met laeng a napapatay. Imbes ketdi, nabaliwan ti sentensiada iti sangapulo a tawen a pannakaibalud.

7. Ania ti naawatan ti ili ti Dios idi bimtak ti Sangalubongan a Gubat II?

 ⁷ Idi bimtak ti Sangalubongan a Gubat II, ad-adda a naawatan ti ili ni Jehova no ania ti kaipapanan ti panagbalin a neutral ken no ania ti aramidenda tapno masurotda ti ulidan ni Jesus. (Mat. 26:51-53; Juan 17:14-16; 1 Ped. 2:21) Kas pagarigan, ti Nobiembre 1, 1939 a ruar ti The Watchtower ket naglaon iti nakapatpateg nga artikulo a napauluan iti “Neutrality.” Kastoy ti mabasa: “Ti paglintegan a rumbeng a suroten ti ili ni Jehova ket masapul nga awan ti dasiganda iti panaggugubat dagiti nasion.” Maipapan iti dayta nga artikulo, kinuna ni Simon Kraker, a nagserbi idi agangay iti hedkuarter iti Brooklyn, New York: “Naawatak a ti ili ti Dios ket masapul a makikappia iti amin, uray no adda panaggugubat.” Dayta a naespirituan a taraon ket naipaay iti umiso a tiempo ken tinulonganna ti ili ti Dios nga agsagana no adda mangbusor kadakuada gapu iti kinasungdoda iti Pagarian.

8, 9. Kasano a natungpal ti padto ni apostol Juan?

⁸ Impadto ni apostol Juan a kalpasan ti pannakaipasngay ti Pagarian idi 1914, ti dragon, a ni Satanas a Diablo, gandatenna a talipuposen dagiti mangsupsuporta iti Pagarian ti Dios babaen ti panangipugsona iti simboliko a karayan manipud iti ngiwatna. b (Basaen ti Apocalipsis 12:9, 15.) Kasano a natungpal ti padto ni  Juan? Manipud idi 1920’s ken agpatpatuloy, naipasango ti ili ti Dios iti agsasaruno nga ibubusor. Kas kadagiti adu a dadduma pay a kakabsat nga agnanaed iti North America bayat ti maikadua a sangalubongan a gubat, naibalud ni Kabsat Kraker gapu iti kinasungdona iti Pagarian ti Dios. Kinapudnona, bayat ti gubat, Saksi ni Jehova ti nasurok nga 65 a porsiento kadagiti amin a naibalud kadagiti pederal a pagbaludan iti Estados Unidos gapu ta saan nga ipalubos ti relihionda ti makiraman iti gubat.

⁹ Ikagkagumaan ti Diablo ken dagiti pasurotna a dadaelen ti kinatarnaw dagiti iturayan ti Pagarian sadinoman ti pagnanaedanda. Iti intero nga Africa, Europe, ken ti United States, naisaklangda kadagiti korte ken adda board a mangikeddeng no mawayawayaanda babaen ti parole. Naibalud, nakabkabil, ken naparparigatda gapu iti natibker a determinasionda nga agtalinaed a neutral. Iti Germany, adu nga ibubusor ti nakaipasanguan ti ili ti Dios gapu ta saanda a kayat ti agsaludo ken Hitler wenno makiraman iti gubat. Mapattapatta nga 6,000 ti naibalud kadagiti kampo kabayatan ti rehimen ti Nazi, ken nasurok a 1,600 nga Aleman ken saan nga Aleman a Saksi ti napapatay iti ima dagiti nangparparigat kadakuada. Nupay kasta, saan a nagballigi ti Diablo a mangdangran a naan-anay iti ili ti Dios.​—Mar. 8:34, 35.

10. Ania ti irepresentar “ti daga,” ken kasano a bimmallaet daytoy agpaay iti ili ti Dios?

¹⁰ Ti padto nga insurat ni apostol Juan ipalgakna a “ti daga”​—nabileg a tattao wenno grupo ditoy lubong a mas nainkalintegan​—alun-onenna “ti karayan” ti pannakaidadanes. Dakkel a tulong daytoy iti ili ti Dios. Kasano a natungpal dayta a paset ti padto? Pinullo a tawen kalpasan ti Sangalubongan a Gubat II, masansan a bumallaet “ti daga” agpaay kadagiti matalek a mangsupsuporta iti Mesianiko a Pagarian. (Basaen ti Apocalipsis 12:16.) Kas pagarigan, ti nagduduma a korte a napigsa ti impluensiana sinalaknibanda ti kalintegan dagiti Saksi ni Jehova nga agkedked nga agserbi iti militar ken makipartisipar kadagiti nasionalistiko a seremonia. Umuna, usigentayo ti sumagmamano kadagiti napateg a panagballigitayo babaen ti tulong ni Jehova mainaig iti isyu a panagserbi iti militar.​—Sal. 68:20.

11, 12. Ania nga isyu ti nakaipasanguan da Kabsat Sicurella ken Kabsat Thlimmenos, ken ania ti resultana?

¹¹ United States. Saksi ti nagannak ni Anthony Sicurella. Isu ket nabautisaran idi agtawen iti 15. Idi agtawenen iti 21, nagparehistro iti pagpalistaan dagiti agsoldado kas maysa a ministro ti relihion. Kalpasan ti dua a tawen, idi 1950, nagaplikar manen tapno mabaliwan ti klasipikasionna kas agkedked nga agsoldado maigapu iti konsiensiana. Nupay awan ti problema a nakita ti Federal Bureau of Investigation, saan a pinatgan ti Department of Justice ti aplikasionna. Kalpasan ti sumagmamano a pannakabista ni Kabsat Sicurella, dinengngeg ti Korte Suprema ti Estados Unidos ti kasona ket winaswasna ti desision ti nababbaba a korte  babaen ti panangipaulogna iti desision a pabor ken ni Kabsat Sicurella. Agaplikar met daytoy a desision kadagiti dadduma nga umili iti Estados Unidos nga agkedked nga agsoldado gapu ta saan nga ipalubos ti konsiensiada.

¹² Greece. Idi 1983, inkeddeng ti korte a nakabasol ni Iakovos Thlimmenos gapu ta nagkedked a mangisuot iti uniporme dagiti soldado ken nasentensiaan a maibalud. Idi nawayawayaan, nagaplay kas accountant, ngem saan a naawat gapu ta adda rekordna a nakaaramid iti krimen. Inyulina daytoy a banag kadagiti korte iti Greece ngem naabak, isu a nagapelar iti European Court of Human Rights (ECHR). Idi 2000, ti Grand Chamber ti ECHR, a buklen ti 17 a hues, ket nangipaulog iti desision a pabor kenkuana, a nagserbi kas pakaibatayan ti dadduma pay a kaso ti diskriminasion. Sakbay daytoy a desision, nasurok a 3,500 a kakabsat a lallaki iti Greece ti naaddaan iti rekord a naibalud gapu iti neutral a takderda. Idi naipaulog ti desision, nangipasa ti Greece iti linteg a mangdalus iti rekord dagiti kakabsat. Maysa pay, ti linteg a mangipaay iti amin nga umili ti Greece iti kalintegan nga agpili iti alternatibo a serbisio agpaay kadagiti sibilian, a naipasa sumagmamano a tawen pay laeng ti napalabas, ket ad-adda a napasingkedan idi narebisar ti Konstitusion ti Greece.

13, 14. Ania ti masursurotayo kadagiti kaso da Ivailo Stefanov ken Vahan Bayatyan?

¹³ Bulgaria. Idi 1994, agtawen iti 19 ni Ivailo Stefanov idi naayaban nga agsoldado. Saanna a kayat ti agsoldado wenno mangaramid iti serbisio para iti militar a saan a kasapulan a makipaset iti gubat. Isu ket nasentensiaan a maibalud iti 18 a bulan ngem nagapelar iti korte maibatay iti kalinteganna nga agkedked maigapu iti konsiensiana. Idi agangay, nayuli ti kasona iti ECHR. Idi 2001, sakbay ti pannakadengngeg ti kasona, adda naaramid a pannakiareglo ken ni Kabsat Stefanov. Saan laeng a ni Kabsat Stefanov ti inikkan ti gobierno ti Bulgaria iti amnestia no di ket ti amin nga umili ti Bulgaria a sidadaan a mangaramid iti alternatibo a serbisio agpaay kadagiti sibilian. c

¹⁴ Armenia. Idi 2001, dimtengen ni Vahan Bayatyan iti edad nga inkapilitan nga agserbi iti militar. d Nagkedked nga agserbi iti militar maigapu iti konsiensiana ngem naibasura amin a panagapelarna kadagiti korte iti pagilianda. Idi Septiembre 2002, inrugina nga ikaro ti dua ket kagudua a tawen a sentensiana ngem nawayawayaan kalpasan laeng ti sangapulo ket kagudua a bulan. Kabayatan dayta a tiempo, nagapelar iti ECHR ket immanamong daytoy a Korte a mangdengngeg iti kasona. Ngem idi Oktubre 27, 2009, nangipaulog met daytoy a Korte iti desision a saan a pabor kenkuana. Nagsaem dayta a pannakaabak para kadagiti kakabsat iti Armenia a maipaspasango iti kasta met laeng nga isyu. Nupay kasta, rinepaso ti Grand Chamber ti ECHR ti naipaulog a desision. Idi Hulio 7, 2011, nangipaulog ti Korte iti desision a pabor ken ni Vahan Bayatyan. Daytoy ti damo a gundaway a binigbig  ti ECHR a ti panagkedked nga agserbi iti militar maigapu iti konsiensia maibatay kadagiti narelihiosuan a patpatien ket masapul a masalakniban kas panangraem iti wayawaya nga agpanunot, konsiensia, ken relihion. Saan laeng a ti kalintegan dagiti Saksi ni Jehova ti sinalakniban daytoy a desision no di ket uray ti ginasut a milion a tattao nga agnanaed kadagiti pagilian a miembro ti Council of Europe. e

15. Apay nga agkedked ti ili ni Jehova a makipartisipar kadagiti nasionalistiko a seremonia?

¹⁵ Malaksid iti panagkedked nga agserbi iti militar, ipakpakita met ti ili ni Jehova ti kinasungdoda iti Mesianiko a Pagarian babaen ti siraraem a panagkedkedda a makipartisipar kadagiti nasionalistiko a seremonia. Manipud idi bimtak ti Sangalubongan a Gubat II, nagsaknap ti nasionalismo iti intero a daga. Iti adu a pagilian, naikalikagum kadagiti umili nga ipakitada ti kinasungdoda iti pagilianda babaen ti panangyebkas iti sapata, panangkanta iti nailian a kanta, wenno panagsaludo iti bandera.  Nupay kasta, ni Jehova laeng ti pangipapaayantayo iti naipamaysa a debosion. (Ex. 20:4, 5) Kas resultana, adu a pannakaidadanes ti napasarantayo. Ngem inusar manen ni Jehova “ti daga” a mangalun-on iti sumagmamano kadagita nga ibubusor. Usigentayo ti sumagmamano kadagiti naisangsangayan a panagballigitayo iti tulong ni Jehova babaen ken Kristo.​—Sal. 3:8.

16, 17. Ania nga isyu ti nakaipasanguan da Lillian ken William Gobitas, ken ania ti masursurom iti kasoda?

¹⁶ United States. Idi 1940, walo kontra maysa kadagiti hues iti Korte Suprema ti Estados Unidos ti nagdesision maibusor kadagiti Saksi ni Jehova iti kaso a naawagan iti Minersville School District v. Gobitis. Kayat ni Lillian Gobitas, f agtawen iti 12, ken ti adingna a ni William, agtawen iti 10, ti agtalinaed a nasungdo ken ni Jehova isu a nagkedkedda nga agsaludo iti bandera wenno mangyebkas iti sapata. Kas resultana, naikkatda iti eskuelaan. Nayuli ti kasoda iti Korte Suprema, ket inkeddeng ti Korte a maitunos iti konstitusion ti inaramid ti eskuelaan ta maseknan daytoy iti “panagkaykaysa ti pagilian.” Gapu iti dayta a desision, nangrugi ti nakaro a panangidadanes. Adu pay nga annak dagiti Saksi ti naikkat iti eskuelaan, naikkat met dagiti adulto a Saksi kadagiti trabahoda, ken adu a Saksi ti dinangran ti grupo dagiti tattao. Kuna ti libro a The Lustre of Our Country a ti “pannakaidadanes dagiti Saksi manipud idi 1941 agingga idi 1943 ti kakaruan pay laeng a panangidumduma iti relihion iti Amerika iti maika-20 a siglo.”

¹⁷ Saan a nagbayag ti panagballigi dagiti kabusor ti Dios. Idi 1943, inusig ti Korte Suprema ti sabali pay a kaso nga umarngi iti kaso dagiti agkabsat a Gobitas. Naawagan dayta iti West Virginia State Board of Education v. Barnette. Iti daytoy a gundaway, nagballigi dagiti Saksi ni Jehova iti Korte Suprema. Daytoy ti umuna a gundaway iti pakasaritaan ti Estados Unidos a binaliwan a mismo ti Korte Suprema ti desisionna iti apagbiit laeng a tiempo. Kalpasan ti pannakaipaulog dayta a desision, saan unayen a maidaddadanes ti ili ni Jehova iti Estados Unidos ken in-inut a napatibker ti kalintegan ti amin nga umili ti pagilian.

18, 19. Ania ti nakatulong ken ni Pablo Barros nga agtalinaed a natibker, ken kasano a matulad ti dadduma nga adipen ni Jehova ti ulidanna?

¹⁸ Argentina. Idi 1976, naikkat iti eskuelaan da Pablo Barros, agtawen iti pito, ken Hugo Barros, agtawen iti walo, gapu ta saanda a nagsaludo iti bandera. Naminsan, induron sa sinipat ti head teacher ti ulo ni Pablo. Pinagbatina pay dagiti agkabsat iti maysa nga oras kalpasan ti klase ket pinilitna ida a makipartisipar iti nasionalistiko a seremonia. Kuna ni Pablo maipapan iti napasaranna: “No saannak a tinulongan ni Jehova, baka naikompromisok ti kinatarnawko.”

¹⁹ Idi nayuli iti korte daytoy a kaso, sinuportaran ti hues ti desision ti eskuelaan a mangikkat kada Pablo ken Hugo. Ngem nayapelar ti kasoda iti Korte Suprema ti Argentina. Idi 1979, winaswas dayta a Korte ti desision ti nababbaba a korte. Kunana:  “Ti dusa [pannakaikkat] ket maikontra iti konstitusion mainaig iti kalintegan nga agsursuro (Article 14) ken iti responsabilidad ti Estado a mangipaay iti pamunganayan nga edukasion (Article 5).” Agarup 1,000 nga annak dagiti Saksi ti nabenepisiaran iti daytoy a panagballigi. Insardeng ti dadduma nga eskuelaan ti panangikkatda kadagiti estudiante a Saksi. Ti dadduma nga ubbing, a kas kada Pablo ken Hugo, ket napasubli kadagiti publiko nga eskuelaan.

20, 21. Kasano a napatibker ti pammatim iti kaso da Roel ken Emily Embralinag?

²⁰ Pilipinas. Idi 1990, naikkat iti eskuelaan ni Roel Embralinag, g agtawen iti 9, ken ti kabsatna a ni Emily, agtawen iti 10, ken ti agarup 66 a dadduma pay nga estudiante a Saksi gapu ta saanda nga agsalsaludo iti bandera. Inkagumaan ni Leonardo, a tatang da Roel ken Emily, nga ilawlawag ti takderda kadagiti autoridad iti eskuelaan, ngem awan ti naaramidanna. Idi kimmaro ti kasasaad, dimmatag ni Leonardo iti Korte Suprema. Awan ti kuartana ken awan ti abogadona. Sipapasnek a nagkararagda a sangapamiliaan a dimmawat iti tulong ni Jehova.  Kabayatanna, malalais ken mauy-uyaw dagiti ubbing. Panagrikna ni Leonardo, awan tsansana a mangabak ta awan ammona maipapan iti linteg.

²¹ Di nagbayag, ti pamilia ket inrepresentar ni Felino Ganal, maysa nga abogado a dati nga agtrabtrabaho iti mabigbigbig a law firm iti pagilian. Idi matamtaming daytoy a kaso, nagikkat ni Kabsat Ganal iti law firm ket nagbalin a Saksi ni Jehova. Idi naidatag daytoy a kaso iti Korte Suprema, nangipaulog ti Korte iti desision a pabor kadagiti Saksi ket nawaswas ti bilin a maikkat iti eskuelaan ti annak dagiti Saksi. Napaay manen dagidiay mangikagkagumaan a mangdadael iti kinatarnaw ti ili ti Dios.

22, 23. (a) Apay a nangabak ti ili ni Jehova iti nakaad-adu a kaso iti korte? (b) Ti natalna a sangalubongan a panagkakabsattayo ket pammaneknek ti ania?

²² Apay a nangabak ti ili ni Jehova iti nakaad-adu a kaso iti korte? Awan ti koneksiontayo iti politika, ngem iti tunggal pagilian ken korte, adda dagiti nainkalintegan a hues a nangsalaknib kadatayo kadagiti manangidadanes, ken nangipasdek iti pakaibatayan iti panangrisut kadagiti kaso maitunos iti konstitusion. Awan duadua a tultulongannatayo ni Kristo nga agballigi. (Basaen ti Apocalipsis 6:2.) Apay a dumatdatagtayo kadagiti korte? Saan a tapno balbaliwantayo ti legal a sistema no di ket tapno masiguradotayo a maitultuloytayo a pagserbian ti Aritayo a ni Jesu-Kristo, nga awan ti aniaman a lapped.​—Ara. 4:29.

²³ Iti daytoy lubong a nasinasina gapu iti politika ken napno iti guranggura, bembendisionan ti agturturayen nga Aritayo a ni Jesu-Kristo, ti panangikagumaan dagiti pasurotna iti intero a lubong a mangtaginayon iti neutral a takderda. Saan a nagballigi ni Satanas a mangbingaybingay ken mangparmek kadatayo. Ti Pagarian inurnongna ti minilion a tattao nga agkedked nga agsursuro a makigubat. Nakaskasdaaw ti natalna a sangalubongan a panagkakabsattayo ken mangipaay daytoy iti nabileg a pammaneknek nga agturturayen ti Pagarian ti Dios!​—Isa. 2:4.