NI TATANGKO ket nayanak idiay Graz, Austria, idi 1899, isu nga agtutubon idi Gubat Sangalubongan I. Idi 1939, naayaban nga agserbi iti armada ti Germany idi nangrugi ti Gubat Sangalubongan II. Nakalkaldaang ta natay idi 1943 bayat ti pannakigubatda idiay Russia, ket agarup dua laeng ti tawenko idi. Awan pay puotko idi isu a kailiwko ti maaddaan iti ama aglalo no makitkitak nga adda tatang ti kaaduan nga ubbing iti eskuelaanmi. Ngem idi tin-edyerakon, naliwliwaak iti naadalko maipapan iti nailangitan nga Amatayo, ti mannakabalin nga Ama a saan a pulos a matay.—Hab. 1:12.

Agtawenak iti pito idi nagbalinak a Boy Scout. Maysa dayta a sangalubongan nga organisasion a nabuangay idi 1908 idiay Great Britain babaen iti maysa a teniente heneral iti armada ti Britania a ni Robert Stephenson Smyth Baden-Powell. Idi 1916, binuangayna met ti Wolf Cubs (wenno Cub Scouts) para kadagiti babbabassit nga ubbing.

Kaay-ayok ti agkamping iti away iti ngudo ti lawas—maturog iti tolda, ag-uniporme, ken agmartsa a matamtamboran. Magusgustuak unay ti makikadua kadagiti padak nga Scout, pakairamanan ti panagkakantami iti rabii iti aglawlaw ti paginuduan ken ti panagaayammi iti kabakiran. Adu pay ti nasursuromi maipapan iti aglawlaw, ket naapresiarko dagiti aramid ti Namarsua.

Kanayon a maibagbaga kadagiti Boy Scout nga agaramidda iti naimbag iti inaldaw. Daytoy ti prinsipio a sursurotenda. Kablaawanmi ti tunggal maysa iti sasao nga, “Always Prepared” (Kanayon a Nakasagana). Magustuak dayta. Iti grupomi a buklen ti nasurok a sangagasut nga ubbing, agarup kagudua ti Katoliko, kagudua ti Protestante, ken adda maysa a Budista.

Nanipud 1920, maang-angayen dagiti internasional a miting dagiti Boy Scout, wenno jamboree, iti kada sumagmamano a tawen. Inatenderak ti maikapito a World Scout Jamboree idiay Bad Ischl, Austria idi Agosto 1951. Naatendarak met ti maikasiam a World Scout Jamboree idiay Sutton Park iti asideg ti Birmingham, England idi Agosto 1957, a sadiay a nakaduak ti agarup 33,000 nga Scout manipud 85 a pagilian ken lugar. Agarup 750,000 ti immay iti dayta nga okasion, pakairamanan ni Queen Elizabeth iti England. Para kaniak, kasla maysa dayta a sangalubongan a panagkakabsat. Ngem diak impagarup a dandanik idin masarakan ti adayo a nasaysayaat a panagkakabsat—maysa a naespirituan a panagkakabsat.

Idi agarup Marso wenno Abril 1958, ngangnganin agleppas ti pannakasanayko kas maysa a waiter iti Grand Hotel Wiesler iti Graz, Austria. Iti dayta a tiempo, kinaskasabaannak ti pastry chef  ken katrabahuak a ni Rudolf Tschiggerl. Damok idi a mangngegan ti kinapudno. Umuna a dinakamatna ti maipapan iti Trinidad ket kinunana nga awan dayta iti Biblia. Inkalintegak dayta a doktrina ken kayatko a paneknekan a di umiso ti ibagbagana. Ngem nasingpet isuna a katrabahuan ket pinadasko nga allukoyen nga agsubli a Katoliko.

Ni Rudolf, nga aw-awaganmi iti Rudi, kayatnak nga ikkan iti Biblia ngem imbagak a ‘tay Katoliko a bersion ti kayatko. Inikannak iti kasta a Biblia ngem nangiragpin iti maysa a tract nga inaramid ti Watchtower Society. Idi rugiak a basaen ti Biblia, nakitak ti tract nga inragpinna ngem diak binasa ta impagarupko a naurnos laeng dagiti naaramat a sasao tapno agparang a kasla umiso ti linaonna. Nupay kasta, makisarsaritaak latta kenkuana maipapan iti Biblia. Saanen nga impilit ni Rudi ti mangted iti pagbasaan. Iti agarup tallo a bulan, sagpaminsan nga agsaritakami maipapan iti Biblia nga uray la aginggakam iti tengnga ti rabii.

Idi naturpos ti pannakasanayko iti hotel idiay Graz, pinagadalnak ni Nanang iti hotel management iti maysa nga eskuelaan idiay Bad Hofgastein, maysa nga ili iti Alps. Isu nga immakarak sadiay. Konektado ti eskuelaanmi iti Grand Hotel iti Bad Hofgastein isu a sagpaminsan nga agtrabahoak sadiay tapno manayonan ti kapadasak.

Impatulod ni Rudi ti baro nga adresko iti sangay iti Vienna, sa naited met dayta iti dua a misionera a da Ilse Unterdörfer ken Elfriede Löhr. * Maysa nga aldaw, timmawag kaniak ti receptionist ti hotel ket imbagana nga adda dua a babbaket a nakakotse a mangbirbirok kaniak. Nasdaawak ta diak met am-ammo ida. Ngem rimmuarak latta. Idi agangay, naammuak a karamanda gayam kadagiti paraitulod iti literatura iti Germany bayat ti turay dagiti Nazi idi maiparparit sadiay ti trabaho dagiti Saksi. Sakbay pay ti Gubat Sangalubongan II, natiliw idan ti sekreta a polisia ti Germany (ti Gestapo) ken naibaludda iti kampo konsentrasion ti Lichtenburg. Kabayatan ti gubat, nayakarda iti kampo ti Ravensbrück nga asideg iti Berlin.

Gapu ta kataeb ida ni nanangko, rinaemko ida ken diak kayat a masayang ti tiempoda babaen ti pannakisaritak kadakuada iti sumagmamano a lawas wenno bulan sakonto met la ibaga a diakon ituloy ti makipagadal. Isu a kiniddawko a mangisuratda lattan kadagiti teksto maipapan iti Katoliko a doktrina nga apostoliko a panangsuno, a dagiti papa ti nangsuno ken ni apostol Pedro. Kinunak nga ipakitak dagita iti padi. Impagarupko a masarakak idin ti kinapudno.

Sigun iti Romana Katolika, ti autoridad ni apostol Pedro ket naipasa kadagiti nagsasaruno a papa. (Kamali ti panangtarus ti simbaan iti kinuna ni Jesus iti Mateo 16:18, 19.) Isursuro pay ti Katolisismo a di agkamali ti papa no ikeddengna nga umiso ti maysa a doktrina (ex cathedra). Mamatiak iti dayta. Isu a pinanunotko a no agpayso a di agkamali ti papa, nga aw-awagan dagiti Katoliko kas Nasantuan nga Ama, amin ngarud a doktrina nga  isursurona ket umiso, pakairamanan ti Trinidad. Ngem no isu ket agkamali, ulbod met ngarud ti Trinidad. Di pakasdaawan a para iti kaaduan a Katoliko, ti apostoliko a panangsuno ket isu ti kapatgan a sursuro gapu ta nakadepende iti dayta ti kinaumiso wenno di kinaumiso ti dadduma pay a sursuroda.

Idi napanak iti maysa a padi, saanna a masungbatan dagiti saludsodko, ngem inikkannak iti maysa a libro maipapan iti dayta a doktrina. Inyawidko ngarud dayta ket binasak, ngem ad-adu manen ti saludsodko idi nagsubliak. Gapu ta saanna latta a masungbatan dagita, kinuna ti padi idi agangay: “Dika makombinsir, ken dinak met makombinsir. . . . Isu nga awanen ti rumbeng a pagsaritaanta!” Saannan a kayat ti makidiskusion kaniak.

Iti daydi a kanito, nakasaganaakon a makipagadal iti Biblia kada Ilse ken Elfriede. Adu ti insuroda kaniak maipapan iti pudpudno a Nasantuan nga Ama idiay langit, ni Jehova a Dios. (Juan 17:11) Awan pay idi ti kongregasion iti dayta a lugar, isu nga isuda ti mangikonkondukta kadagiti gimong iti pagtaengan ti maysa nga interesado. Manmano laeng ti tumabtabuno. Gapu ta awan ti mangidaulo a bautisado a lalaki, pagsaritaanda lattan iti sango ti kaaduan a material a maadal iti gimong. No dadduma, adda met umay a kabsat a lalaki manipud iti sabali nga ili ket isu ti agpalawag iti abanganmi a pasdek.

Inrugik ti makipagadal iti Biblia kada Ilse ken Elfriede idi Oktubre 1958, ket nabautisaranak tallo a bulan kalpasanna, idi Enero 1959. Sakbay ti bautismok, dinamagko no mabalinko ti kumuyog iti panangasabada iti binalaybalay tapno makitak no kasano ti mangasaba. (Ara. 20:20) Kalpasan ti damo a pannakikuyogko, dinamagko no mabalindak nga ikkan iti bukodko a teritoria. Intedda kaniak ti maysa a purok, ket agmaymaysaak a mapan sadiay tapno mangasaba iti binalaybalay ken agsarungkar kadagiti interesado. Ti immuna a kabsat a lalaki a nakaduak iti panagbalaybalay ket ti manangaywan iti sirkito a nangbisita kadakami idi agangay.

Idi naturposkon ti panageskuelak idi 1960, nagawidak iti ilimi tapno tulongak dagiti kabagiak a mangammo iti kinapudno. Ngem agingga ita, awan pay uray maysa kadakuada ti nangawat iti kinapudno. Uray no kasta, adda metten sumagmamano kadakuada a mangipakpakita iti interes.

Idi 1961, dagiti surat ti sanga nga opisina a mangiparparegta iti panagpayunir ket naibasa kadagiti kongregasion. Baroak pay idi ken kabambanuagak, isu nga awan ti pambarko a di agpayunir. Nakisaritaak iti manangaywan iti sirkitomi a ni Kurt Kuhn ket dinamagko no ania ti makunana iti planok a panagtrabaho iti sumagmamano a bulan tapno adda igatangko iti lugan nga usarek nga agpayunir. Ngem kinunana: “Kinasapulan kadi ni Jesus ken dagiti apostolna ti lugan tapno makapagserbida iti amin-tiempo?” Natignayak iti imbagana. Madagdagus nga implanok ti agpayunir. Ngem gapu ta agtrabtrabahoak iti 72 nga oras iti kada lawas iti maysa a restawran ti hotel, masapul nga umuna a baliwak ti eskediulko.

Kiniddawko iti boss-ko a palubosannak nga agtrabaho laengen iti 60 nga oras. Pinatganna dayta ngem dina kinissayan ti sueldok. Idi agangay, kiniddawko manen nga agtrabahoak laengen iti 48 nga oras iti kada lawas. Pinatganna manen ken dina latta kinissayan ti sueldok. Idi kuan,  kiniddawko nga agtrabahoak laengen iti 36 nga oras iti kada lawas, wenno 6 nga oras kada aldaw iti 6 nga aldaw, ket pinatganna latta dayta. Nakaskasdaaw ta saanna latta a kinissayan ti sueldok. Agparang a dinak kayat nga ibbatan ti boss-ko. Gapu iti dayta nga eskediul, inrugik ti ag-regular pioneer. Iti daydi a tiempo, 100 nga oras iti kada bulan ti makalikaguman kadagiti payunir.

Uppat a bulan kalpasanna, nadutokanak kas special pioneer ken kas adipen ti kongregasion iti maysa a bassit a kongregasion iti probinsia ti Carinthia, iti ili ti Spittal an der Drau. Makalikaguman idi kadagiti special pioneer ti 150 nga oras iti kada bulan. Awan ti partnerko a payunir, ngem apresiarek ti suporta ti maysa a kabsat a babai a ni Gertrude Lobner, a nagserbi kas katulongan ti adipen ti kongregasion. *

Naawisak nga agserbi kas manangaywan iti sirkito idi 1963. No maminsan, agluganak iti tren nga awit-awitko dagiti agkakadagsen a maleta tapno bumisita kadagiti kongregasion. Awan lugan ti kaaduan a kakabsat isu nga awan ti mangsabat kaniak iti estasion ti tren. Tapno saan nga agparang a “naparayagak,” magmagnaak a mapan iti pagdagusak imbes nga agluganak iti taksi.

Idi 1965, naawisak nga ageskuela iti maika-41 a klase ti Gilead. Adu a kaklasek ti awanan pay iti asawa a kas kaniak. Nasorpresaak ta idi agturposkami, naibaonak iti mismo a pagiliak nga Austria tapno itultuloyko ti agserbi kas manangaywan iti sirkito. Ngem sakbay a pimmanawak iti Estados Unidos, nakiddaw a kaduaek iti uppat a lawas ti maysa a manangaywan iti sirkito a ni Anthony Conte, nga agserserbi idi iti Cornwall iti siudad ti New York. Dakkel ti naitulong kaniak ti panagkaduami. Isu ket naayat a kabsat, magusgustuanna ti mangasaba, ken epektibo iti dayta.

Idi nakasangpetak iti Austria, nagserbiak iti maysa a sirkito a sadiay a naam-ammok ti maysa a napintas a balasang a ni Tove Merete. Napadakkel ni Merete iti kinapudno sipud pay idi lima ti tawenna. No damagen dagiti kakabsat no kasanokami a nagam-ammo, iyangawmi nga ibaga, “Inyurnos dayta ti sanga nga opisina.” Nagkasarkami kalpasan ti makatawen, idi Abril 1967, ket napalubosankami nga agtultuloy nga agserbi iti trabaho a panagdaliasat.

Iti simmaruno a tawen, nabigbigko a gapu iti di kaikarian a kinamanangngaasi ni Jehova, inamponnak kas maysa a naespirituan nga anakna. Dita a nangrugi ti espesial a relasionko iti nailangitan nga Amak, ken iti amin a ‘mangipukpukkaw iti “Abba, Ama!”’ kas kunaen ti Roma 8:15.

Nagtultuloykami ken Merete a nagserbi iti sirkito ken distrito agingga idi 1976. No tiempo idi ti lam-ek, adda dagiti gundaway a maturogkami iti nakalamlamiis a kuarto. Iti naminsan a panagriingmi, nakitami a simmikkil ti ulesmi iti batog ti rupami. Gapu iti dayta, nagitugotkami iti bassit nga electric heater tapno saankami a kumter iti lamiis no iti rabii. Iti dadduma a lugar, ruar ti balay ti ayan ti kasiliasda. Isu a no kayatmi ti agusar iti kasilias iti rabii, masapul a rummuarkami iti kaniebean. Awan met ti apartment a pagawidanmi, isu  nga agyankami iti balay dagiti kakabsat agingga iti Lunes, ket bigatton ti Martes ti ipapanmi iti sabali a kongregasion.

Maragsakanak a mangikuna nga iti adu a tawtawen, nagdakkel a katulongan ti dungdungnguek nga asawa. Magusgustuanna ti ministerio ken saan a kasapulan a paregtaek a rummuar a mangasaba. Naayat kadagiti kakabsat ken maseknan unay iti sabsabali. Dakkel ti naitulongna kaniak.

Idi 1976, naawiskami nga agserbi iti sanga nga opisina iti Austria idiay Vienna ket sadiay a nadutokanak kas miembro ti Komite ti Sangay. Ti sangay ti Austria iti daydi a tiempo ti mangimatmaton iti trabaho ti dadduma a pagilian iti Makindaya a Europa ken mangor-organisar iti naannad a panagipatulod iti literatura kadagidiay a pagilian. Sigagaget nga indauluan ni Kabsat Jürgen Rundel dagitoy a trabaho ket maysa a pribilehio ti makipagtrabaho kenkuana. Nadutokanak idi agangay kas mangaywan iti trabaho a panagipatarus para iti sangapulo a lengguahe iti Makindaya a Europa. Intultuloy ni Jürgen ken ni baketna a Gertrude ti agserbi a simamatalek kas special pioneer iti Germany. Idi 1978, rinugian ti sangay ti Austria ti agi-phototypeset ken agimprenta kadagiti magasin iti innem a lengguahe iti babassit a makina a pagimprentaan. Pinatulodanmi pay dagiti nagsuskribir manipud iti sabali a pagilian. Ni Otto Kuglitsch, nga agserserbi itan iti sanga nga opisina ti Germany a kaduana ni baketna nga Ingrid, ti nangaywan kadagitoy a trabaho.

Nagimprenta met iti literatura dagiti kakabsat iti dadduma a pagilian iti Makindaya a Europa babaen iti mimeograph machine wenno babaen iti film. Ngem kasapulanda latta ti tulong ti sabali a pagpagilian. Sinalakniban ni Jehova daytoy a trabaho. Dakami nga adda iti sangay ti Germany ipatpategmi dagitoy a kakabsat nga agserserbi iti laksid ti narigat a kasasaad ken iti adu a tawtawen a pannakaiparit.

Idi 1989, naaddaanak iti pribilehio a kumadua iti maysa a miembro ti Bagi a Manarawidwid a ni Kabsat Theodore Jaracz. Napankam idiay Romania a ti panggepmi ket ikaykaysa manen iti organisasion ti maysa a dakkel a grupo dagiti kakabsat. Simminada ngamin iti organisasion sipud idi 1949 gapu iti nadumaduma a rason ken nangbukelda iti bukodda a kongkongregasion. Ngem intultuloyda latta  ti nangasaba ken nangbautisar. Naibaludda met gapu iti neutral a takderda, a kas met laeng iti dadduma a kakabsat a paset ti organisasion ken aprobado ti sangalubongan a hedkuarter. Maiparparit pay laeng idi ti trabaho idiay Romania, isu a sililimed a nagsasaritakami iti pagtaengan ni Kabsat Pamfil Albu a kaduami ti uppat a mangidadaulo a panglakayen ken dagiti pannakabagi ti naaprobaran a Komite ti Pagilian iti Romania. Kaduami pay ti maysa a paraipatarus a taga-Austria a ni Rolf Kellner.

Iti maikadua a rabii a panagsasaritami, inallukoy ni Kabsat Albu dagiti uppat a kakaduana a panglakayen a makikaykaysada manen kadakami. Kinunana: “No ditay aramiden daytoy itan, mabalin nga awanton ti sabali a gundaway.” Kas resultana, 5,000 a kakabsat ti naitipon iti organisasion. Anian a panagballigi para ken Jehova ngem tungpa para ken Satanas!

Idi arinunos ti 1989, sakbay ti pannakarpuog ti Komunismo idiay Makindaya a Europa, ti Bagi a Manarawidwid inawisnakami nga agserbi iti sangalubongan a hedkuarter iti New York. Saanmi nga ekspektaren dayta ken baketko. Nangrugikami nga agserbi iti Bethel iti Brooklyn idi Hulio 1990. Idi 1992, nadutokanak kas katulongan iti Service Committee ti Bagi a Manarawidwid, ken manipud idi Hulio 1994, nadutokanak kas miembro ti Bagi a Manarawidwid.

Nabayagen daydi panagserbik kas maysa a waiter iti hotel. Ita, addaanak iti pribilehio a makiraman iti panangisagana ken panangipaay iti naespirituan a taraon kadagiti kakabsat iti intero a lubong. (Mat. 24:45-47) No lagipek ti nasurok a 50 a tawenko iti espesial nga amin-tiempo a panagserbi, agyamyamanak ken Jehova ken maragragsakanak gapu ta bembendisionanna ti sangalubongan a panagkakabsattayo. Magusgustuak ti tumabuno kadagiti internasional a kombension, a sadiay maipagpaganetget ti panangam-ammo iti nailangitan nga Amatayo a ni Jehova ken ti kinapudno a linaon ti Biblia.

Ikarkararagko a minilion pay koma ti agadal iti Biblia, umawat iti kinapudno, ken agserbi ken Jehova a maikaykaysa iti sangalubongan a Nakristianuan a panagkakabsattayo. (1 Ped. 2:17) Segseggaak met a kitaen manipud langit ti panagungar dagiti tattao ditoy daga, iti kasta makitakton ni tatangko. Mangnamnamaak a kayatto da tatang ken nanangko, ken ti dadduma pay a patpatgek a kakabagian ti agdayaw ken Jehova idiay Paraiso.