Wen! Naggapu ti Biblia iti “Dios, a mangliwliwa kadagidiay maup-upay.” (2 Corinto 7:6) Nupay ti Biblia ket saan a libro maipapan iti salun-at ti isip, adu ti natulonganna a mangikkat iti panunotda ti panagpakamatay. Makatulong met kenka ti praktikal a balakadna.

•  Ania a praktikal a balakad ti ipaay ti Biblia?

•  Adda kadi mabasa iti Biblia maipapan kadagiti tattao a kayatdan ti matay?

•  Ania dagiti bersikulo iti Biblia a makatulong tapno maikkat iti panunotmo ti panagpakamatay?

•  Kasano no ibaga ti gayyemmo, “Kayatkon ti matay”?

•  Kasano no pinadasko idin ti agpakamatay?

• ● Ibagam ti marikriknam.

   Ti kuna ti Biblia: “Ti pudno a gayyem agayat iti amin a tiempo ken maysa a kabsat a mapangnamnamaan no adda rigat.”—Proverbio 17:17.

   Kaipapananna: Kasapulantayo ti tulong ti sabsabali no maburburiborantayo.

   No saanmo nga ibaga ti marikriknam, mabalin a saanmonton a maibturan dayta. Ngem no ibagam, mabalin a lumag-an ti riknam ken agbaliw ti panangmatmatmo iti situasionmo.

   Padasem daytoy: Makisaritaka iti maysa a tao ita nga aldaw, mabalin a kapamiliam wenno pagtaltalkam a gayyem. a Mabalinmo met nga isurat dagiti marikriknam.

• ● Agpadoktorka.

   Ti kuna ti Biblia: “Dagiti masakit ti agkasapulan iti doktor, saan a dagiti nasalun-at.”—Mateo 9:12.

   Kaipapananna: Masapul nga agpadoktortayo no adda sakittayo.

   Ti panangpampanunot iti panagpakamatay ket mabalin a pagilasinan iti sakit iti isip wenno emosion. Kas iti sakit iti pisikal, awan ti aniaman nga ibainmo. Mabalin a maagasan ti sakit iti isip ken emosion.

   Padasem daytoy: Agpatulongka a dagus iti nalaing a doktor.

• ● Laglagipem a maseknan ti Dios.

   Ti kuna ti Biblia: “Saan kadi a ti presio ti lima a billit-tuleng ket dua a sinsilio a bassit ti pategna? Kaskasdi a saan a malipatan ti Dios ti uray maysa kadakuada. . . . Dikay agbuteng; napatpategkayo ngem iti adu a billit-tuleng.”—Lucas 12:6, 7.

   Kaipapananna: Napategka iti Dios.

   Mabalin a mariknam nga agmaymaysaka, ngem makitkita ti Dios ti kasasaadmo. Maseknan kenka—uray no saanmon a kayat ti agbiag. Kuna ti Salmo 51:17: “Ti nasugatan ken nadunor a puso, O Dios, saanmonto a laksiden.” Kayat ti Dios nga agbiagka ta ay-ayatennaka.

   Padasem daytoy: Adalem dagiti pammaneknek iti Biblia nga ay-ayatennaka ti Dios. Kas pagarigan, kitaem ti kapitulo 24 iti libro nga Umadanika ken Jehova a katulongan iti panagadal iti Biblia.

• ● Agkararagka iti Dios.

   Ti kuna ti Biblia: “Ipalladawyo kenkuana [iti Dios] ti amin a pakadanaganyo, ta ipatpategnakayo.”—1 Pedro 5:7.

   Kaipapananna: Aw-awisennaka ti Dios a mangibaga kenkuana iti marikriknam ken pakadanagam.

   Maipaayannaka ti Dios iti talna ti panunot ken bileg tapno maibturam ti kasasaadmo. (Filipos 4:6, 7, 13) Kastoy ti pamay-an a panangtulongna kadagiti napasnek ti pusona nga umaw-awag kenkuana.—Salmo 55:22.

   Padasem daytoy: Agkararagka iti Dios ita. Usarem ti naganna a Jehova, ken ibagam kenkuana dagiti marikriknam. (Salmo 83:18) Ikararagmo a tulongannaka nga agibtur.

• ● Panunotem ti namnama a naisurat iti Biblia maipapan iti masanguanan.

   Ti kuna ti Biblia: “Adda kadatayo daytoy a namnama kas angkla ti biagtayo, sigurado ken natibker.”—Hebreo 6:19, footnote.

   Kaipapananna: Mabalin nga agbaliwbaliw ti marikriknam kas iti pannakayallo-allon ti bangka iti nadawel a baybay, ngem ti namnama a nailanad iti Biblia ti mangbalanse iti riknam.

   Saan a basta arapaap dayta a namnama no di ket naibatay iti kari ti Dios nga ikkatennanto dagiti makagapu iti ut-ottayo.—Apocalipsis 21:4.

   Padasem daytoy: Ammuem ti ad-adu pay maipapan iti namnama a nailanad iti Biblia babaen ti panangbasam iti leksion 5 iti broshur a Naimbag a Damag Manipud iti Dios.

• ● Aramidem ti banag a magusgustuam.

   Ti kuna ti Biblia: “Ti naragsak a puso ket nasayaat nga agas.”—Proverbio 17:22.

   Kaipapananna: No aramidentayo dagiti banag a pakaragsakantayo, sumayaat ti salun-at ti isip wenno emosiontayo.

   Padasem daytoy: Aramidem ti magusgustuam. Kas pagarigan, dumngegka iti makaparagsak a musika, agbasaka iti makaparegta, wenno aramidem dagiti paggugustom. Ad-adda a rumagsakka no padasem a tulongan ti sabsabali, uray babassit laeng a banag.—Aramid 20:35.

• ● Asikasuem ti pisikal a salun-atmo.

   Ti kuna ti Biblia: “Bassit ti magunggona iti pisikal a panagsanay.”—1 Timoteo 4:8.

   Kaipapananna: Sumalun-attayo no agehersisiotayo, umdas ti turogtayo, ken mangantayo iti nasustansia.

   Padasem daytoy: Agpagnapagnaka uray 15 a minuto laeng.

• ● Laglagipem nga agbalbaliw ti rikna ken dadduma pay a banag iti biag.

   Ti kuna ti Biblia: “Diyo ammo no ania ti biagyo inton bigat.”—Santiago 4:14.

   Kaipapananna: Mabalin a temporario laeng ti maysa a makariribuk a problema—uray ti problema a kasla awan solusionna.

   Kasanoman kakaro ti kasasaadmo ita, mabalin nga agbaliw inton bigat. Isu nga agbirokka iti pamay-an tapno maibturam dayta. (2 Corinto 4:8) Mabalin nga agbaliw ti kasasaadmo iti panaglabas ti tiempo, ngem no agpakamatayka, saanmon a mabalbaliwan dayta.

   Padasem daytoy: Basaem dagiti salaysay iti Biblia maipapan kadagiti tattao a naupay unay ket kayatdan ti matay, ken ammuem no kasano a simmayaat ti kasasaadda—masansan nga iti pamay-an a saanda a ninamnama. Kitaem ti sumagmamano a pagarigan.

 Wen. Ibaga ti Biblia ti dadduma nga arigna nangibaga, “Kayatkon ti matay.” Saan ida a binabalaw ti Dios no di ket tinulonganna ida. Matulongannaka met.

Elias

•  ● Asino isuna? Natured a propeta ni Elias. Ngem adda met panawen a naupay. Ibaga ti Santiago 5:17: “Addaan ni Elias iti rikna a kas kadatayo.”

•  ● Apay a kayatna ti matay? Adda tiempo a narikna ni Elias nga isu ket agmaymaysa, mabutbuteng, ken awan serserbina. Isu nga impakaasina: “O Jehova! Alaemon ti biagko.”—1 Ar-ari 19:4.

•  ● Ania ti nakatulong kenkuana? Imbukbok ni Elias ti riknana iti Dios. Kasano a pinaregta ti Dios? Impakita ti Dios ti pannakaseknanna ken Elias ken ti pammaneknek ti pannakabalinna. Impasiguradona met ken Elias nga isu ket napateg ken inikkanna iti nadungngo ken nalaing a katulongan.

•  ▸ Basaem ti maipapan ken Elias: 1 Ar-ari 19:2-18.

Job

•  ● Asino isuna? Nabaknang ni Job ken adu ti annakna a matalek nga agdaydayaw iti pudno a Dios.

•  ● Apay a kayatna ti matay? Bigla a nakaad-adu a dakes a banag ti napasaran ni Job. Naawan ti amin a sanikuana. Natay ti amin nga annakna iti didigra. Naaddaan iti naut-ot a sakit. Ken awanan asi ken siuulbod a naakusaran a basolna dagiti problemana. Imbaga ni Job: “Kagurak ti biagko; diak kayaten ti agbiag.”—Job 7:16.

•  ● Ania ti nakatulong kenkuana? Nagkararag ni Job iti Dios ken nakisarita iti sabsabali. (Job 10:1-3) Pinaregta ti naasi a gayyemna a ni Elihu, a timmulong kenkuana a mangpanunot iti kasasaadna iti sabali a pamay-an. Kangrunaanna, inawat ni Job ti balakad ken tulong ti Dios.

•  ▸ Basaem ti maipapan ken Job: Job 1:1-3, 13-22; 2:7; 3:1-13; 36:1-7; 38:1-3; 42:1, 2, 10-13.

Moises

•  ● Asino isuna? Ni Moises ti lider ti nagkauna nga Israel ken maysa a matalek a propeta.

•  ● Apay a kayatna ti matay? Nakaad-adu ti trabaho ni Moises, kanayon a makritikar, ken nabannogen. Isu nga impakaasina iti Dios: “Nasaysayaat laengen a patayennak.”—Numeros 11:11, 15.

•  ● Ania ti nakatulong kenkuana? Imbaga ni Moises iti Dios ti riknana. Tinulongan ti Dios ni Moises babaen ti panangpalag-anna iti trabahona tapno maksayan ti bannogna.

•  ▸ Basaem ti maipapan ken Moises: Numeros 11:4-6, 10-17.