Ibuku rĩa Encyclopædia Britannica rĩtaaragĩria atĩ Ista nĩ “thigũkũ nene ya kanitha wa Gĩkristiano ya gũkũngũĩra kũriũka kwa Jesu Kristo.” O na kũrĩ ũguo-rĩ, hihi Ista nĩ gĩkũngũĩro gĩa Gĩkristiano?

Ũngĩenda kũmenya kĩndũ kĩna kũrĩa kĩoimire, nĩ harĩ bata gũthuthuria nginya tũũndũ tũrĩa tũnini tũkĩgiĩ. Ũndũ ũmwe na ũcio, nĩguo tũmenye kana Ista nĩ gĩkũngũĩro gĩa Gĩkristiano, nĩ tũrabatara gũthuthuria maũndũ marĩa mahutanĩtie nayo.

Wa mbere, Jesu eerire arũmĩrĩri ake maririkanage gĩkuũ gĩake, no ti kũriũka gwake. Mũtũmwo Paulo eetire gĩkũngũĩro kĩu gĩa kũririkana gĩkuũ kĩa Jesu “Irio cia Mwathani.”—1 Akorintho 11:20; Luka 22:19, 20.

Makĩria ma ũguo, ibuku rĩu rĩa Britannica riugĩte atĩ maũndũ maingĩ marĩa mekagwo hĩndĩ ya Ista matihutanĩtie “o na hanini” na kũriũka kwa Jesu, “no moimanĩte na ũndũire wa matukũ ma tene.” Kwa ngerekano, ibuku rĩa The Encyclopedia of Religion rĩkĩaria ũhoro wa matumbĩ na mbũkũ iria ihũthagĩrũo hĩndĩ ya Ista mabũrũri-inĩ mamwe riugĩte ũũ: “Matumbĩ marũgamagĩrĩra muoyo mwerũ ũkiuma gĩkuũ-inĩ thĩinĩ wa ikorogoca rĩa itumbĩ.” Rĩongereire kuuga ũũ: “Mbũkũ nĩ yũĩkaine nĩ ũndũ wa ũhoti wayo wa gũciarana mũno, nĩkĩo ĩrũgamagĩrĩra ihinda rĩa heho gũthira na kwambĩrĩria gwa kũgĩa ũrugarĩ.”

Profesa ũmwe ũthomeire ũhoro wĩgiĩ mabuku ma tene wĩtagwo Philippe Walter, nĩ ataarĩirie ũrĩa mĩtugo ĩyo yatuĩkire ya gĩkũngũĩro kĩa Ista. Aandĩkire ũũ: “Rĩrĩa ndini cia maheeni ciagarũragwo cioerere mĩtugo ya Gĩkristiano,” warĩ ũndũ mũhũthũ gũkuruhithania kũriũka kwa Jesu na ikũngũĩro cia ndini icio iria ciakũngũyagĩra “gũthira kwa ihinda rĩa heho na kwambĩrĩria kwa ihinda rĩa ũrugarĩ.” Walter ongereire kuuga atĩ kũingĩria “ikũngũĩro cia Gĩkristiano” thĩinĩ wa ikũngũĩro cia ndini cia maheeni rĩarĩ ikinya rĩa bata harĩ gũtũma andũ aingĩ macenjie wĩtĩkio wao na njĩra hũthũ.

Ũndũ ũcio wa “kũgarũra andũ matuĩke Akristiano” ndwekĩkire hĩndĩ ĩrĩa atũmwo maarĩ muoyo, tondũ nĩ ‘maagiragia’ ũhoro wĩgiĩ ndini cia maheeni. (2 Athesalonike 2:7) Mũtũmwo Paulo nĩ aaheanĩte mũkaana atĩ ‘arĩkia gũthiĩ amatige nĩ harĩũkĩra andũ mekwaria maũndũ ma ũtũrĩka, nĩ getha magucagĩrĩrie arutwo mamarũmagĩrĩre.’ (Atũmwo 20:29, 30) Na mũthia-inĩ wa karine ya mbere, mũtũmwo Johana nĩ aandĩkire atĩ andũ amwe nĩ maambĩrĩirie kũhĩtithia Akristiano. (1 Johana 2:18, 26) Kwoguo njĩra ĩkĩhingũka ya kuoerera biũ mĩtugo ya ndini cia maheeni.

O na kũrĩ ũguo, andũ amwe no moige atĩ gwĩtĩkĩria mĩtugo ĩmwe ya Ista ti ũũru tondũ nĩ kũngĩateithirie “athathaiya a ndini cia maheeni” mataũkĩrũo wega nĩ ũrĩa kũriũka kwa Jesu kuugĩte. Ĩndĩ Paulo ndangĩetĩkanirie na ũndũ ta ũcio. O na gũtuĩka nĩ eeyoneire mĩtugo mĩingĩ ya ndini cia maheeni rĩrĩa aathiũrũrũkaga kũrĩa guothe Ũthamaki wa Roma waathanaga, ndarĩ hingo oereire mũtugo o na ũmwe nĩguo ateithie andũ mataũkĩrũo nĩ Jesu. Ithenya rĩa ũguo, aaheire Akristiano mũkaana ũyũ: “Tigagai kwĩohania na arĩa matetĩkĩtie na njĩra itaagĩrĩire, ta arĩ icoki rĩmwe mwĩkĩrĩtwo nao; nĩ ũndũ-rĩ, kaĩ ũthingu ũngĩkĩiguana atĩa na waganu? Kana ũtheri na nduma-rĩ, ingĩkĩgĩa ngwatanĩro na njĩra ĩrĩkũ? Tondũ wa ũguo-rĩ, Umai thĩinĩ wao, mũikare mwĩamũrĩte kũrĩ o, ũguo nĩguo Mwathani oiga, Na mũtikanahutie kĩndũ kĩĩ thahu.”—2 Akorintho 6:14, 17.

Maũndũ macio manini twathuthuria matuonia atĩa? Nĩ monania wega biũ atĩ Ista ti gĩkũngũĩro gĩa Gĩkristiano.