Ovanyanekeli veenyofi ovanhu ovo va itavela kutya eenyofi, omwedi nosho yo eepulaneta ohadi nwefa mo eenghalamwenyo dovanhu ovo ve li kombada yedu monghedi yonhumba ile yongadi. Ovanyanekeli veenyofi ohava ti kutya pefimbo opo omunhu ta dalwa, keulu ohaku kala omaminikilo oo haa ufa kutya omunhu ota ka kala e na omaukwatya a tya ngahelipi nosho yo onakwiiwa yaye.

Ovanyanekeli veenyofi ova tamekela muBabilon shonale, nove li keshe pamwe kunena. Okutala komakonakono oo a ningwa mo 2012 moUnited States, ovanhu vamwe ova li tava diladila kutya ovanyanekeli ove li oludi lovanongononi, ofimbo eepersenda 10 tadi ti kutya ove li ovanongononi volela. Ndele mbela ovanongononi ngoo shili? Ahowe. Natu ka taleni komatomheno taa shikula.

• Eepulaneta neenyofi ihadi nwefwa mo eenghalamwenyo dovanhu ngaashi ovanyanekeli veenyofi va itavela.

• Omatengeneko oo hava ningi ohaa kala a mbwalangadja, notaa dulu okuwanifilwa keshe umwe.

• Omavalulo oo a valulwa kovanyanekeli veenyofi okwa kanghamena keitavelo lonale olo kutya eepulaneta ohadi dingonoka edu. Ashike oushili oyo kutya eepulaneta ohadi dingonoka etango.

• Ngeenge ovanyanekeli veenyofi va yoolokafana tava tengeneke keshe umwe pauhandimwe, oinima yavo ihai tu kumwe.

• Ovanyanekeli veenyofi ohava tula ovanhu meengudu 12 ile oku va pa omadidiliko oinima she likolelela komafiku omo va dalwa. Omolwomalunduluko oo haa ningwa oule womafelemido shi na sha nedingonoko ledu, omafiku aeshe omo mwa dalwa ovanhu ohaa lunduluka, noihaa kala vali taa tu kumwe nedina olo la lukwa mefiku olo.

Ovanyanekeli veenyofi ova itavela kutya omadidiliko omafiku omo ovanhu va dalwa ohaa holola omaukwatya ovanhu ovo va dalwa mefiku olo. Ashike oushili oyoo kutya ovanhu ngeenge ova dalwa mefiku limwe, ihava kala ve na omaukwatya a faafana; efiku omo omunhu a dalwa, inali kwatafana nomaukwatya aye. Ponhele yovanya- nekeli veenyofi va tale ko omunhu ngaashi e li, ohava tale koikala yaye nelihumbato laye she likolelela mefiku omo omunhu a dalwa. Mbela osho kashi fi onhondo?

Ovanhu nghee va dja nale, ova kala hava ka pula kovanyanekeli. Ovanyanekeli vamwe ova li hava longifa oitukulwa yoinamwenyo nosho yo yovanhu ile onghedi omo oikwamavava hai shomona oikulya opo va tengeneke onakwiiwa. Ofimbo vamwe va li hava konenene omifinda domafo omiti deetee ile deenanga dokoofi. Kunena, ohava kendabala okutala momukonda ile mokakola, okufatulula okukwena kwonhumba kwoinamwenyo neendjodi, okutongolola omifinda odo di li peke. Ndele mbela ohava dulu ngoo shili okushiiva onakwiiwa yovanhu? Hasho nandenande. Natu ka taleni koitwa tai shikula.

Mbela ovanyanekeli ohava popi ngoo oinima ya faafana? Ohava longifa eenghedi da yoolokafana dokutengeneka, ashike oinima yavo ohai kala tai kondjifafana. Nonande ova longife onghedi ya faafana, oinima yavo ihai tu kumwe. Pashihopaenenwa, ngeenge omunhu umwe okwa pula ovanyanekeli vavali epulo la faafana, ndele tava tale momukonda, omanyamukulo avo ngeno oku na okukala a faafana. Ashike oshi na oupu a pewe omanyamukulo a yoolokafana.

Eenghedi odo hadi longifwa kovanyanekeli nosho yo omalinyengotomheno avo ohaa limbililike. Ovanhu ovo inava itavela movanyanekeli ova ti kutya oinima oyo hava longifa kai na ekwafo lasha. Tete ovanyanekeli ohava konenene oikala yomunhu, ponhele yokufikila tava tengeneke. Pashihopaenenwa, omunyanekeli oo a pyokoka oha kala ta pula omapulo a nafangwa nokukonenena nawa omapopyo nomalinyengo omunhu oo e uya okukonga ekwafo kuye. Opo nee omunyanekeli oha tungile kouyelele oo a lombwelwa komunhu oo. Ovanyanekeli vamwe ohava likola oimaliwa ihapu molwaashi ovanhu ohava kala ve ve lineekela.

Ovanyanekeli veenyofi nosho yo vokunena ohava ti kutya otava dulu okutengeneka kombinga yonakwiiwa yetu. Ndele mbela osho oshoshili ngoo? Ombiibeli otai ti kutya otu na emanguluko lokuhoolola osho twa hala okwiitavela ile okuninga nosho yo kutya omatokolo oo hatu ningi ohaa kumu onakwiiwa yetu. — Josua 24:15.

Ovapiya vaKalunga ove na okuhenuka filufilu ovanyanekeli molwaashi Kalunga okwa tokola oinima aishe oyo. Ombiibeli ya ti: ‘Mokati keni muha kale nande umwe ha diinine oundudu ile enyanekelo ile ta xunganeke omadidiliko ile ta pulike ile ta longifa oupule ile ta pula keemhepo dovafi ile komhepo yovashitukifi ile ta kongo omapukululo kovafi. Osheshi keshe ou ta longo oinima oyo, oye oixuna koshipala shaJehova Kalunga.’ a — Deuteronomion 18:10-12.