وتباسىمىز بەن دوستارىمىز
جاقىن ادامدارىمەن جىلى قارىم-قاتىناس ساقتاپ قالۋ كوبىسىنە قيىن. اينالاداعىلارمەن اراقاتىناسىڭىزدى جاقسارتۋعا كومەكتەسەتىن كەيبىر كيەلى كىتاپ كەڭەستەرىنە توقتالىپ وتەيىك.
ٶزىمشىل بولماڭىز
كيەلى كىتاپتىڭ كەڭەسى: «تەك ٶز مۇددەلەرىڭدى ەمەس، باسقالاردىڭ دا مۇددەسىن ويلاڭدار» (فىلىپىلىكتەرگە 2:4).
بۇل سوزدەردىڭ ٴمانى: الۋدى ەمەس، بەرۋدى ويلايتىن ادام وزگەلەرمەن جاقسى قارىم-قاتىناستا بولا الادى. ال تەك قارا باسىڭىزدى ويلاساڭىز، وزگەلەرمەن اراقاتىناسىڭىزعا سىزات تۇسەدى. ماسەلەن، ەرلى-زايىپتىنىڭ ٴبىرى تەك ٶز قالاۋىن عانا ويلايتىن بولسا، جارىنا دەگەن ادالدىعىنان تايىپ كەتۋى عاجاپ ەمەس. ال ۇنەمى دۇنيەسىمەن يا بىلىمىمەن ماقتاناتىن اداممەن ەشكىمنىڭ دە دوستاسقىسى كەلمەس. مىنەز-قۇلىق جايلى ٴبىر كىتاپتا «تەك ٶزىن ويلايتىن ادام كوپ پروبلەمالارعا ۇشىرايتىنى» جازىلعان.
نە ىستەي الاسىز؟
-
كومەگىڭىزدى اياماڭىز. مىزعىماس دوستىقتىڭ ىرگەسى ادالدىق پەن سەنىمگە قالانادى. ٴبىر زەرتتەۋگە سۇيەنسەك، وزگەلەرگە كومەك قولىن سوزاتىن ادامداردىڭ وزدەرىنە دەگەن قۇرمەتى ارتا تۇسەدى، ٵرى ولاردىڭ دەپرەسسياعا شالدىعۋى سيرەك.
-
وزگەنىڭ سەزىمىنە ورتاقتاسىڭىز. بۇل ٷشىن باسقا ادامنىڭ جان ازابىن جۇرەكپەن سەزىنۋ قاجەت. وزگەنىڭ ورنىنا ٶزىڭىزدى قويا بىلسەڭىز، ازىلدەگەنسىپ، ادەيى ادامنىڭ كوڭىلىنە تيەتىن اشتى سوزدەر ايتۋدان قاشىق بولاسىز.
باسقالاردىڭ سەزىمىنە ورتاقتاسساڭىز، ولارعا تۇسىنىكپەن قارايسىز. بۇل سىزگە ادامداردى ٴبولىپ-جارماي، ٴتۇرلى ۇلت پەن مادەنيەتتىڭ ادامدارىمەن دوستاسۋعا جول اشادى.
-
ۋاقىتىڭىزدى اياماڭىز. اداممەن نەعۇرلىم كوبىرەك ۋاقىت وتكىزسەڭىز، ونى سوعۇرلىم جاقسىراق تاني
تۇسەسىز. جاقسى دوس تابۋ ٷشىن سول ادامدى مازالايتىن، ول ٷشىن ماڭىزدى تاقىرىپتاردا اڭگىمە قوزعاڭىز. ادامدى زەيىن قويىپ تىڭداڭىز. دوسىڭىزدىڭ ۋايىمى ٴسىز ٷشىن ٴبارىبىر ەمەس ەكەنىن كورسەتىپ، قىزىعۋشىلىق ٴبىلدىرىڭىز. سوڭعى زەرتتەۋلەرگە سەنسەك، «ٴماندى دە ماعىنالى اڭگىمەلەردەن ادامدار قۇلپىرا تۇسەدى» ەكەن.
دوستاردى تاڭداي ٴبىلىڭىز
كيەلى كىتاپتىڭ كەڭەسى: «جامان ورتا جاقسى ادەتتەن ايىرادى» (قورىنتتىقتارعا 1-حات 15:33).
بۇل سوزدەردىڭ ٴمانى: ارالاساتىن ادامدارىڭىز سىزگە يا جاقسى، يا جامان جاعىنان اسەر ەتەدى. الەۋمەتتانۋشىلار دوستارىمىزدىڭ ومىرىمىزگە تيگىزەر ىقپالى زور ەكەنىن مويىندايدى. مىسالى، ولاردىڭ ايتۋىنشا، ارالاساتىن ورتاڭىزدا شىلىم شەگەتىندەر نە جۇبايىمەن اجىراسايىن دەپ جۇرگەندەر بولسا، ٴسىزدىڭ دە شىلىم شەگە باستاۋىڭىز نە اجىراسقىڭىز كەلۋى مۇمكىن.
نە ىستەي الاسىز؟ ٴسىز تامساناتىن جانە ۇلگى تۇتارلىق قاسيەتتەرى مەن قۇندىلىقتارى بار ادامدارمەن دوستاسىڭىز. مىسالى، ىزەتتى، ادەپتى، كوڭىلى دارقان، قوناقجاي ادامدارمەن ارالاسساڭىز بولادى.
كيەلى كىتاپتاعى قوسىمشا كەڭەستەر
اۋىر سوزدەر ايتپاڭىز
«ويلانباي سويلەگەن سەمسەردەي جارالايدى» (ناقىل سوزدەر 12:18).
جومارت بولىڭىز
«جومارت جان وركەندەيدى» (ناقىل سوزدەر 11:25).
وزگەنى وزىڭىزدەي كورىڭىز
«بارلىق ىستە باسقالار وزدەرىڭە قالاي ىستەسىن دەسەڭدەر، سەندەر دە ولارعا سولاي ىستەڭدەر» (ماتاي 7:12).