مازمۇنعا ٶتۋ

اسپان دە‌گە‌ن نە؟‏

اسپان دە‌گە‌ن نە؟‏

كيە‌لى كىتاپتىڭ جاۋابى

 ‏«اسپان» نە «كوك» ٴ‌سوزى كيە‌لى كىتاپتا نە‌گىزىنە‌ن ٷش ماعىنادا قولدانىلادى:‏ 1)‏ۆتۋرا ماعىناداعى اسپان،‏ 2)‏ رۋحاني تۇ‌لعالاردىڭ مە‌كە‌نى جانە 3)‏ اسقاق نە جوعارى دارە‌جە.‏ كيە‌لى كىتاپتا بۇ‌ل ٴ‌سوزدىڭ قاي ماعىنادا قولدانىلىپ تۇ‌رعانىن مانماتىنگە قاراپ انىقتاۋعا بولادى a‏.‏

  1.   تۋرا ماعىناداعى اسپان.‏ بۇ‌ل ماعىناداعى «كوك» ٴ‌سوزى جە‌ردىڭ اتموسفە‌را قاباتىن،‏ ياعني جە‌ل سوعىپ،‏ قۇ‌ستار ۇ‌شاتىن،‏ جاڭبىر مە‌ن قار جاۋىپ،‏ نايزاعاي جارقىلدايتىن كادىمگى كوك اسپاندى بىلدىرە‌دى (‏ٴ‌زابۇ‌ر 78:‏26؛‏ ناقىل سوزدە‌ر 30:‏19؛‏ يشايا 55:‏10؛‏ لۇ‌قا 17:‏24‏)‏.‏ سونداي-‏اق ول «كۇ‌ن،‏ اي،‏ جۇ‌لدىزدار» ورنالاسقان عارىش كە‌ڭىستىگىن دە ٴ‌بىلدىرۋى مۇ‌مكىن (‏مۇ‌سانىڭ 5-‏جازباسى 4:‏19؛‏ مۇ‌سانىڭ 1-‏جازباسى 1:‏1‏)‏.‏

  2.   رۋحاني الە‌م.‏ سونداي-‏اق «كوك» ٴ‌سوزى رۋحاني الە‌مدى،‏ ياعني ماتە‌ريالدىق الە‌منە‌ن تىس مە‌كە‌ندى جانە ونداعى تىرشىلىك دە‌ڭگە‌يىن بىلدىرە‌دى (‏پاتشالار 1-‏جازبا 8:‏27؛‏ جوحان 6:‏38‏)‏.‏ ول الە‌مدە ە‌حوبا قۇ‌داي مە‌ن ٶزى جاراتقان پە‌رىشتە‌لە‌رى مە‌كە‌ندە‌يدى.‏ ولار كوزگە كورىنبە‌يتىن رۋحاني تۇ‌لعالار بولىپ تابىلادى (‏جوحان 4:‏24؛‏ ماتاي 24:‏36‏)‏.‏ كە‌يدە «كوك» ٴ‌سوزى «قاسيە‌تتىلە‌ردىڭ قاۋىمىن»،‏ ياعني ادال پە‌رىشتە‌لە‌ردى بىلدىرە‌دى (‏ٴ‌زابۇ‌ر 89:‏5—‏7‏)‏.‏

     سونىمە‌ن قاتار جازبالاردا «كوك» ٴ‌سوزى رۋحاني الە‌مدە‌گى ە‌حوبانىڭ جە‌كە «تۇ‌راعىنا» قاتىستى قولدانىلادى (‏پاتشالار 1-‏جازبا 8:‏43،‏ 49؛‏ ە‌ۆرە‌يلە‌رگە 9:‏24؛‏ ايان 13:‏6‏)‏.‏ كيە‌لى كىتاپتا شايتان مە‌ن جىن-‏پە‌رىلە‌ر كوكتە‌ن جە‌رگە لاقتىرىلعانى ايتىلعان.‏ ولار بۇ‌دان بىلاي ە‌حوبانىڭ الدىنا بارا المايدى،‏ ٴ‌بىراق رۋحاني الە‌مدە قالا بە‌رە‌دى (‏ايان 12:‏7—‏9،‏ 12‏)‏.‏

  3.   اسقاق نە جوعارى دارە‌جە.‏ جازبالاردا «كوك» ٴ‌سوزى بيلىك يە‌لە‌رىنىڭ جوعارى دارە‌جە‌سىنە قاتىستى دا قولدانىلادى.‏ مۇ‌نداي دارە‌جە‌گە كىمدە‌ر يە؟‏

كوك قانداي؟‏

 رۋحاني الە‌مدە جۇ‌مىس قىز-‏قىز قايناپ جاتىر.‏ ونداعى جۇ‌زدە‌گە‌ن ميلليون رۋحاني جاراتىلىستار ە‌حوبانىڭ «ٴ‌سوزىن ىسكە اسىرۋدا» (‏ٴ‌زابۇ‌ر 103:‏20،‏ 21؛‏ دانيال 7:‏10‏)‏.‏

 جازبالاردا كوك جارقىراعان الە‌م رە‌تىندە سيپاتتالادى (‏تىموتە‌گە 1-‏حات 6:‏15،‏ 16‏)‏.‏ ە‌زە‌كيە‌ل پايعامبار كوك جايلى ايان كورىپ،‏ ونداعى جارقىراعان ساۋلە‌نى سيپاتتاپ جازعان.‏ دانيال بولسا كوكتە «وتتى وزە‌ننىڭ» اعىپ جاتقانى جايلى ايان كورگە‌ن (‏ە‌زە‌كيە‌ل 1:‏26—‏28؛‏ دانيال 7:‏9،‏ 10‏)‏.‏ كوك كيە‌لى،‏ تازا جانە كوركە‌م (‏ٴ‌زابۇ‌ر 96:‏6؛‏ يشايا 63:‏15؛‏ ايان 4:‏2،‏ 3‏)‏.‏

 كيە‌لى كىتاپتاعى سالتاناتتى كوكتىڭ سيپاتتاماسى قاتتى تاڭعالدىرىپ،‏ تامساندىرادى (‏ە‌زە‌كيە‌ل 43:‏2،‏ 3‏)‏.‏ ايتسە دە،‏ رۋحاني الە‌منىڭ قانداي ە‌كە‌نىن تولىق ٴ‌تۇ‌سىنىپ-‏بىلۋگە ادام بالاسىنىڭ اقىلى جە‌تپە‌يدى.‏

a ‏«كوك» دە‌پ اۋدارىلعان ە‌ۆرە‌ي ٴ‌سوزى «بيىك» نە «اسقاق» دە‌گە‌ن ماعىنانى بىلدىرە‌تىن سوزدە‌ن شىقسا كە‌رە‌ك (‏ناقىل سوزدە‌ر 25:‏3‏)‏.‏ (‏«‏The New Brown, Driver, and Briggs Hebrew and English Lexicon of the Old Testament‏» ە‌ڭبە‌گىنىڭ 1029-‏بە‌تىن قاراڭىز.‏)‏

b ماككلينتوك پە‌ن سترونگتىڭ ە‌نسيكلوپە‌دياسىندا يشايا 65:‏17 دە‌گى جاڭا اسپان «جاڭا ۇ‌كىمە‌تتى،‏ جاڭا پاتشالىقتى» بىلدىرە‌تىنى ايتىلعان (‏4-‏توپتاما،‏ 122-‏بە‌ت)‏.‏