Mu ukulu o akwa Izalayele phala kukwatekesa o ubhezelu wa kidi atokalele kubhana dijimu a mba o mbandu ya kakwinyi mu jimbote joso jejitambula ku muvu. Nzambi wa atendelesa: “Ku idima yoso ima m’óbhya dyé muvu ni muvu, eye u katula jinga-ku o mba-ndu ya kakwinyi phala madíjimu ma Jihova.”—Matendelelu 14:22.

 O kitumu kya kubhana dijimu kyabhangele mbandu ku Kijila kya Mozé. O Kijila kiki kyalungu ni itumu yabhana Nzambi ku Izalayele yokulu. O Jikidistá kabhingi dingi kukayela o Kijila kya Mozé, kyenyiki ka ajijidika kubhana o dijimu. (Kolose 2:13, 14) Mu veji dya kiki, kala Kidistá utena kusangela kitadi “kala kya xinganeka ku muxima wê, kabhane ni kuluwala mba ni ku mu jijidika, mukonda Nzambi wazolo o muthu ubhana ni kusanguluka.”—2 Kolindu 9:7.

•  O dijimu mu “Kikutu Kyokulu”

•  O dijimu mu “Kikutu Kya Ubhe”

 O dijimu aditumbule kyavulu mu mbandu ya Bibidya a ixana Kikutu Kyokulu. Mu veji javulu o kizwelu dijimu kimoneka mu kithangana kyoso o akwa Izalayele kyatokalele kukayela o Kijila kyabhana Nzambi bhukaxi ka Mozé. Maji kwala we misoso ya mukwá ande dya Nzambi kubhana o kitumu.

Ande dya Kijila kya Mozé

 O kizwelu dijimu kimoneka mu veji ya dyanga ku musoso wa Mbalamu (ku pholo dya kwenda amwixana Mbalahamu). (Dimatekenu 14:18-20; Jihebelewu 7:4) Nange o dijimu dyatumbula Mbalamu dyexile ujitu wabhana lumoxi kwa sobha ni mukunji wa mbanza ya Saleme. Séku mbandu mu Bibidya ilondekesa kwila Mbalahamu mba an’ê abhanene dingi o dijimu mu kithangana kyengi.

 O muthu wakayadi wotumbule mu Bibidya kwila wabhana dijimu, wexile Jakobo, mulawula wa Mbalahamu. Mwene wakanena kwila se Nzambi wejimubesowala, wejibhana kwa Nzambi o “mbandu ya kakwinyi” ku jimbote joso jeji tambula. (Dimatekenu 28:20-22) Sayi akwa kutokwesa o Bibidya amba kuma, nange Jakobo wabhana o dijimu didi mu kusatela ibhaku. Jakobo wakumbidila o kikanenu kyê kya kubhana o dijimu dyodyo, maji kajijidika muthu ku mwiji wê kubhanga kyenyiki.

Mu kithangana kyabhana o Kijila kya Mozé

 Mu ukulu o akwa Izalayele atambula o kitumu kya kubhana dijimu kala ukexilu wa ubhezelu wâ kwa Nzambi.

•   O dijimu exile mu dibhana ku jilevita ni akunji. Kuma ene exile mudibhakula ku kikalakalu kya Nzambi, kexile ni mabhya phala kudima. (Dyalwilu 18:20, 21) O jilevita kexile akunji, exile mutambula o dijimu ku athu ni kubhana we ku akunji ‘o mbandu ya kakwinyi ya jimbandu ja kakwinyi.’—Dyalwilu 18:26-29.

•   Nange o Kijila kyexile we mutuma o athu kubhana o dijimu dya kayadi ku muvu, dyene dyexile mu kwatekesa o jilevita ni athu kexile jilevita. (Matendelelu 14:22, 23) O dijimu didi dyexile mu kwatekesa o akwa Izalayele mu kithangana kya jifesa jâ ja katunda. Sayi mivu o dijimu didi exile mu diwanuna ni jingadyama phala kwakwatekesa mu ibhindamu yâ.—Matendelelu 14:28, 29; 26:12.

 Kyebhi kyexile mukondala o dijimu? O akwa Izalayele atokalele kubhana o mbandu ya kakwinyi ya idima yoso yexile mubhongolola ku muvu. (Ijila 27:30) Se ejisola kubhana kitadi mu veji dya idima, atokalele kubandekesa dijimu dyengi. (Ijila 27:31) Ene a atumu we phala kubhana “o tukwinyi ku ibhaku ya jingombe ni jimbudi.”—Ijila 27:32.

 O akwa Izalayele, ku dikwinyi dya ibhaku yakexile nayu, exile mukatulaku kimoxi. O Kijila kyambele kwila ene katokalele kutungula se o kibhaku kyexile kyambote mba kana, né ku kibhingana ni kibhaku kya mukwá mba kitadi. (Ijila 27:32, 33) Maji yalungu ni dijimu dya kayadi ku muvu, dyexile mu dibhana phala o jifesa jâ ja katunda, ejitena kudibhingana ni kitadi. Mu kubhanga kiki, kyeji kwatekesa o akwa Izalayele atokalele kwenda njila ya makanga phala kuya mu jifesa ja Jihova.—Matendelelu 14:25, 26.

 Mu kithangana kyebhi o akwa Izalayele exile mu bhana o dijimu? O akwa Izalayele exile mubhana o dijimu mu mivu yoso. (Matendelelu 14:22) Maji kwexile kitendelesu kya kwila, ku mivu yoso ya kasambwadi, o akwa Izalayele katokalele kudima, mukonda wexile muvu wa sábhalu mba muvu wa kunyoha. (Ijila 25:4, 5) Mukonda dya muvu wenyú, kexile mubhana dijimu mu kithangana kya kubhongolola. Ku mivu ya katatu ni ya kasamanu, o akwa Izalayele exile mu wana o dijimu dya kayadi ku muvu ni jingadyama ni jilevita.—Matendelelu 14:28, 29.

 Ihi yexile mubhita se muthu kejibhana o dijimu? O Kitumu kya Mozé ki kyexile muzwela se ihi yexile mubhita ni yó akambele kufuta o dijimu. Akwa Izalayele exile mu futa o dijimu mukonda ejidile kwila kiki kyexile o kima kyatokalele kubhanga, ki mukonda dya woma wa kwakaxtikala. O akwa Izalayele atokalele kuzwela bhu pholo ya Nzambi kwila abhanene o dijimu ni kubhinga o dibesá dya Nzambi. (Matendelelu 26:12-15) Se muthu wakambele kubhana dijimu, Nzambi wexile mu mona kala wamunyana kima.—Malakiya 3:8, 9.

 O kwila kyabhonzele kubhana dijimu? Kana. Nzambi wakanena o akwa Izalayele kwila, se ejibhana o dijimu, wejibesowala o kifuxi, ki kyeji kwakamba kima. (Malakiya 3:10) Ku mbandu ya mukwá, o kifuxi se akambele kubhana dijimu, ejitala hadi kejitambula o mabesá a Jihova. Mukonda dya kiki, o akunji ni jilevita, mu veji dya kukwatekesa o akwa Izalayele kubheza Nzambi, atokalele kukalakala phala kulanga o ibhindamu yâ.—Nehemiya 13:10; Malakiya 3:7.

 Kyoso Jezú kyexile mu ixi, o abhezi a Nzambi exile hanji mu kayela o kijila kya kubhana dijimu. Maji o kijila kiki kyabhu kyoso Jezú kyafu.

Mu izuwa ya Jezú

 O Kikutu Kya Ubhe kilondekesa kwila o akwa Izalayele exile hanji mu bhana o dijimu kyoso Jezú kyexile mu ixi. Mwene wambe kwila o dijimu dyexile mwene kijila phala kukikayela. Maji wabazela o atwameni a jingeleja, exile mu suwa dingi o dijimu, maji kexile “mu kumbidila o maka amakota mu Kitumu kya Mozé, kala o kuyuka, o henda ni ufiyele.”—Matesu 23:23.

Kyoso Jezú kyafu

 Kyoso Jezú kyafu, o Jikidistá katokalele dingi kukayela o kijila kya kubhana dijimu. O kufwa kwa Jezú kwajimuna o Kijila kya Mozé ni kitumu kya kwila o athu atokala kubhana “madijimu.”—Jihebelewu 7:5, 18; Efezu 2:13-15; Kolose 2:13, 14.