တၢ်မၤလိာ်အဘီတဆံန့ၣ်​ ကစၢ်ယွၤဟ့ၣ်လီၤဝဲ ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိလၢပျၢၤတဖၣ်. ဧ့ၤဘြံၤ အတၢ်ကတိၤလၢအမ့ၢ် အဲးစဲ(လ်)ရဲး ဟဲးဒံဘၢၤရဲ န့ၣ်ပှၤကွဲးကျိာ်ထံက့ၤအီၤလၢ တၢ်မၤလိာ်အဘီတဆံ. တၢ်ကတိၤတဖျၢၣ်အံၤ ပထံၣ်ဘၣ်အီၤလၢ လံာ်စီဆှံအဆိကတၢၢ် ယဲၢ်ကတြူၢ် (ထိရၤ) အပူၤန့ၣ်သၢဘျီ. (၂ မိၤၡ့ ၃၄:၂၈; ၅ မိၤၡ့ ၄:၁၃; ၁၀:၄) လၢကြံးကျိာ်န့ၣ်​ တၢ်ကတိၤတဖျၢၣ်အံၤ မ့ၢ်ဝဲ ဒဲကး (တဆံ), လီကဲး (တၢ်ကတိၤအဖျၢၣ်တဖၣ်) ဒီးတၢ်ကတိၤတဖျၢၣ်အံၤ ဟဲလီၤစၢၤလၢ တၢ်ကတိၤလၢအမ့ၢ် “ဒဲကလီၣ်.”

 ကစၢ်ယွၤ ကွဲးလီၤဝဲ တၢ်မၤလိာ်အဘီတဆံအံၤလၢ လၢၢ်ဘ့ၣ်ဘၣ်ခံဘ့ၣ်အလိၤ. ဝံၤဒီး အဝဲဟ့ၣ်လီၤဝဲ အဝံစီၤမိၤၡ့လၢ လၢၢ်ဘ့ၣ်ဘၣ်ခံဘ့ၣ်အံၤ ဖဲကစၢၢ်စံၤနါအလိၤ. (၂ မိၤၡ့ ၂၄:၁၂-၁၈) တၢ်မၤလိာ်အဘီတဆံအံၤန့ၣ်​ ပထံၣ်ဘၣ်အီၤဖဲ ၂ မိၤၡ့ ၂၀:၁-၁၇ ဒီး ၅ မိၤၡ့ ၅:၆-၂၁ အပူၤ.

•  တၢ်မၤလိာ်အဘီတဆံန့ၣ်​ မ့ၢ်ဝဲ

•  တၢ်မၤလိာ်အဘီတဆံန့ၣ်​ ဘၣ်မနုၤအဃိ ပှၤရဲၣ်လီၤဝဲ လီၤဆီလိာ်အသးလဲၣ်

•  တၢ်မၤလိာ်အဘီတဆံ အတၢ်တိာ်ပာ်န့ၣ်​ မ့ၢ်မနုၤလဲၣ်

•  ခရံာ်ဖိတဖၣ်​ လိၣ်မၤထွဲ တၢ်မၤလိာ်အဘီတဆံဒံးဧါ

•  တၢ်မၤလိာ်အဘီတဆံန့ၣ်​ ကဲဘျုးလၢ မုၢ်မဆါတနံၤအံၤဒံးဧါ

•  လံာ်တၢ်အၢၣ်လီၤအီလီၤအသီအပူၤန့ၣ်​ အိၣ်ဒီး တၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲလၢ အလီၤဂာ်လိာ်သးဒီး တၢ်မၤလိာ်အဘီတဆံ

1.  ၁. ဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ်ထဲ ယဟိဝၤယွၤတဂၤ.—၂ မိၤၡ့ ၂၀:၃.

2.  ၂. ဘါထီၣ်တၢ်ဂီၤတၢ်ဖှီၣ်တဂ့ၤ.—၂ မိၤၡ့ ၂၀:၄-၆.

3.  ၃. တဘၣ်သူကစၢ်ယွၤအမံၤလၢ တၢ်တပာ်ကဲဘၣ်အပူၤတဂ့ၤ.—၂ မိၤၡ့ ၂၀:၇.

4.  ၄. မၤထွဲမုၢ်အိၣ်ဘှံးနံၤ အတၢ်သိၣ်တၢ်သီ.—၂ မိၤၡ့ ၂၀:၈-၁၁.

5.  ၅. ယူးယီၣ်ပာ်ကဲ နမိၢ်ဒီးနပၢ်တက့ၢ်.—၂ မိၤၡ့ ၂၀:၂၁.

6.  ၆. တဘၣ်မၤသံပှၤနီတဂၤတဂ့ၤ.—၂ မိၤၡ့ ၂၀:၁၃.

7.  ၇. တဘၣ်အဲၣ်ဘၢမါအဲၣ်ဘၢဝၤတဂ့ၤ.—၂ မိၤၡ့ ၂၀:၁၄.

8.  ၈. တဘၣ်ဟုၣ်တၢ်တဂ့ၤ.—၂ မိၤၡ့ ၂၀:၁၅.

9.  ၉. တဘၣ်အုၣ်နသး ကဘျံးကဘျၣ်​ ဘၣ်ဃးဒီး ပှၤအဂၤတဂ့ၤ.—၂ မိၤၡ့ ၂၀:၁၆.

10.  ၁၀. တဘၣ်လီကီ ပှၤတၢ်တဂ့ၤ.—၂ မိၤၡ့ ၂၀:၁၇.

 လံာ်စီဆှံပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲ တၢ်မၤလိာ်အဘီတဆံ ဘၣ်ဆၣ်​ တရဲၣ်လီၤဝဲအနီၣ်ဂံၢ်ဘၣ်. အဃိ ပှၤရဲၣ်လီၤဝဲ တၢ်မၤလိာ်အဘီတဆံန့ၣ်​ လီၤဆီလိာ်အသး. တၢ်မၤလိာ်အဘီတဆံလၢ ပပာ်ဖျါထီၣ်အီၤလၢ တၢ်ဖီခိၣ်န့ၣ်​ ပှၤအါတက့ၢ် ရဲၣ်လီၤဝဲဒ်န့ၣ်. ဘၣ်ဆၣ်​ ပှၤရဲၣ်လီၤတၢ်မၤလိာ်အဘီတဆံလၢအဂၤန့ၣ်​ လီၤဆီဝဲ. အဒိ, တၢ်မၤလိာ်အဆိကတၢၢ်တထံၣ်, ခံထံၣ်တထံၣ်​ ဒီးအလီၢ်ခံကတၢၢ်တထံၣ်န့ၣ်​ ပှၤရဲၣ်လီၤဝဲ လီၤဆီလိာ်အသး. a

 စီၤမိၤၡ့အတၢ်သိၣ်တၢ်သီန့ၣ်​ အိၣ်ဝဲအထံၣ်​ ဃုကယၤဘျဲၣ်​ ဒီးလၢအကျါန့ၣ်​ ပၣ်ဃုာ်ဒီး တၢ်မၤလိာ်အဘီတဆံ. ဒီးကစၢ်ယွၤ ဒုးအိၣ်ထီၣ်ဝဲ တၢ်သိၣ်တၢ်သီတဖၣ်အံၤန့ၣ်​ မ့ၢ်လၢ ကစၢ်ယွၤ ဒီးပှၤအံၣ်စရ့လးဖိလၢညါတဖၣ်​ အသးလီၤပလိာ်လိာ်အသးအဃိ. ဒီးတၢ်သိၣ်တၢ်သီတဖၣ်အံၤန့ၣ်​ ပၣ်ဃုာ်ဒီး တၢ်မၤလိာ်လၢအဘၣ်ဃးဒီး တၢ်အၢၣ်လီၤအီလီၤ. (၂ မိၤၡ့ ၃၄:၂၇) ကစၢ်ယွၤအၢၣ်လီၤ ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိတဖၣ်လၢ အဝဲသ့ၣ်​ မ့ၢ်ဒိကနၣ်​ စီၤမိၤၡ့အတၢ်သိၣ်တၢ်သီန့ၣ်​ အဝဲသ့ၣ်​ ကအိၣ်ဘၣ်မုာ်မုာ်ခုၣ်ခုၣ်. (၅ မိၤၡ့ ၂၈:၁-၁၄) ဘၣ်ဆၣ်​ စီၤမိၤၡ့အတၢ်သိၣ်တၢ်သီ အတၢ်တိာ်ပာ်ခိၣ်သ့ၣ်န့ၣ်​ မ့ၢ်ဝဲ အကဆှၢအဝဲသ့ၣ်လၢ မ့းၡံအၤ မ့တမ့ၢ် ခရံာ်လၢအကဟဲအိၣ်ဖျါထီၣ်အအိၣ်.—ကလၤတံ ၃:၂၄.

 တလိၣ်လၢၤဘၣ်. ကစၢ်ယွၤဟ့ၣ်လီၤ စီၤမိၤၡ့အတၢ်သိၣ်တၢ်သီ ဃုာ်ဒီး တၢ်မၤလိာ်အဘီတဆံန့ၣ်​ မ့ၢ်ဝဲဒၣ်လၢ ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိလၢညါတဖၣ်​ အဂီၢ်လီၤ. (၅ မိၤၡ့ ၅:၂, ၃; စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၁၄၇:၁၉, ၂၀) စီၤမိၤၡ့ အတၢ်သိၣ်တၢ်သီန့ၣ်​ တဘၣ်ဃးဒီး ခရံာ်ဖိဘၣ်. ဒီးပှၤယူဒၤဖိလၢ အကဲထီၣ်​ ခရံာ်ဖိတဖၣ်စ့ၢ်ကီး အဝဲသ့ၣ်​ “ထူၣ်ဖျဲးထီၣ်လၢ စီၤမိၤၡ့ အတၢ်သိၣ်တၢ်သီ.” (ရိမ့ၤ ၇:၆) b ကစၢ်ယွၤ ပာ်လီၤက့ၤဝဲ ခရံာ်အတၢ်သိၣ်တၢ်သီလၢ စီၤမိၤၡ့ အတၢ်သိၣ်တၢ်သီအလီၢ်. “ခရံာ်အတၢ်သိၣ်တၢ်သီ” န့ၣ်​ ပၣ်ဃုာ်ဒီး တၢ်လၢ ယ့ၣ်ၡူးမၢအပျဲၢ်အဘီၣ်တဖၣ်​ မၤဝဲခဲလၢာ်.—ကလၤတံ ၆:၂; မးသဲ ၂၈:၁၉, ၂၀.

 ကဲဘျုးဒံး. တၢ်မၤလိာ်အဘီတဆံန့ၣ်​ ဒုးသ့ၣ်ညါပှၤလၢ ကစၢ်ယွၤ အတၢ်ဆိကမိၣ်. အဃိ ပမ့ၢ်မၤလိ အဂ့ၢ်န့ၣ်​ ကကဲဘျုးလၢပဂီၢ်. (၂ တံၤမသ့း ၃:၁၆, ၁၇) တၢ်မၤလိာ်အဘီတဆံန့ၣ်​ ဒိးသန့ၤထီၣ်အသးလၢ လံာ်စီဆှံ အတၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲလၢ အကဲဘျုးဝဲထီဘိ. (စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၁၁၁:၇, ၈) တၢ်သိၣ်လိလၢ အအိၣ်လၢ လံာ်တၢ်အၢၣ်လီၤအီလီၤအသီအပူၤန့ၣ်​ အါတက့ၢ် ဒိးသန့ၤထီၣ်အသးလၢ တၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲတဖၣ်အံၤ အဖီခိၣ်.—ကွၢ် “ လံာ်တၢ်အၢၣ်လီၤအီလီၤ အသီအပူၤန့ၣ်​ အိၣ်ဒီး တၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲလၢ အလီၤဂာ်လိာ်သးဒီး တၢ်မၤလိာ်အဘီတဆံ.”

 ယ့ၣ်ၡူးသိၣ်လိဝဲလၢ စီၤမိၤၡ့ အတၢ်သိၣ်တၢ်သီခဲလၢာ် ပၣ်ဃုာ်ဒီး တၢ်မၤလိာ်အဘီတဆံန့ၣ်​ ဒိးသန့ၤထီၣ်အသးလၢ တၢ်မၤလိာ်အခိၣ်သ့ၣ်ခံထံၣ်အံၤ. ယ့ၣ်ၡူးတဲဝဲလၢ “‘နကဘၣ်အဲၣ်​ နကစၢ် ယဟိဝၤယွၤ လၢနသးဒီဖျၢၣ်, လၢနတၢ်အိၣ်မူ ကိးသနၢၣ်ဒဲးအပူၤ ဒီးလၢနတၢ်ကူၣ်တၢ်ဆး ခဲလၢာ်လီၤ.’ အဝဲအံၤမ့ၢ်ဝဲ တၢ်မၤလိာ် အဒိၣ်ကတၢၢ် ဒီးအဆိကတၢၢ် တထံၣ်လီၤ. ခံထံၣ်တထံၣ်န့ၣ်​ လီၤဂာ်ဒီးအီၤ ဒီးမ့ၢ်ဝဲ ‘နကဘၣ်အဲၣ်​ ပှၤလၢနဃၢၤ ဒ်နအဲၣ်လီၤ နနီၢ်ကစၢ်အသး အသိးလီၤ.’ စီၤမိၤၡ့ အတၢ်သိၣ်တၢ်သီခဲလၢာ် . . . န့ၣ်​ ဒိးသန့ၤထီၣ်အသးလၢ တၢ်မၤလိာ်ခံထံၣ်အံၤ အဖီခိၣ်လီၤ.” (မးသဲ ၂၂:၃၄-၄၀) ခရံာ်ဖိတဖၣ်​ တလိၣ်မၤထွဲ စီၤမိၤၡ့ အတၢ်သိၣ်တၢ်သီသနာ်က့ အဝဲသ့ၣ်​ ကဘၣ်မၤထွဲ ခရံာ်အတၢ်သိၣ်တၢ်သီလၢအမ့ၢ် အဲၣ်ကစၢ်ယွၤ ဒီးပှၤလၢအဃၢၤတဖၣ်.—ယိၤဟၣ်​ ၁၃:၃၄; ၁ ယိၤဟၣ်​ ၄:၂၀, ၂၁.