Mvula 2022 kele mvula ya aniversere ya mbala ya 100 ya kisalu ya Bambangi ya Yehova na Albanie.

Nasho Idrizi vuandaka mosi na kati ya bantu ya ntete yina kumaka Mbangi ya Yehova na Albanie. Ntangu yandi vuandaka zinga na États-Unis na ebandeli ya bamvula 1920, yandi longukaka Biblia na Banlonguki ya Biblia yina vuandaka na yinza ya mvimba, mutindu bavuandaka bokidila Bambangi ya Yehova na ntama.

Nasho vutukaka na Albanie na 1922. Na manima, bantu yankaka ya Albanie yina kumaka banlonguki ya Biblia ntangu bavuandaka zinga na États-Unis, bavutukaka na buala na bau samu na kusamuna mambu yina balongukaka.

Thanas Duli vuandaka mosi ya banlonguki ya ntete ya Biblia na Albanie. Yandi metuba, “Na 1925, bimvuka vuandaka tatu na Albanie mpe banlonguki ya Biblia mpe bantu yina kesepelaka na malongi ya Biblia vuandaka ya kupanzana na buala ya mvimba.”

Na bamvula yango ya ebandeli, babangulaka mikanda mingi na ndinga ya Albanie, na kifuani la Harpe de Dieu et un gouvernement désirable. Yinzo’a zulu ya Nkengi ya 1 Décembre 1925 tubaka ti, “mingi ya [mikanda ya ndinga ya Albanie] vuandaka pesama na bantu, mpe bantu ya Albanie kena kuyamba kedika na kiese nionso.”

Bantu kumaka kubokidila Bambangi ya Yehova ba ungjillorë, yina zola monisa “bamuangisi ya nsangu,” samu na vema yina bavuandaka na yau na kisalu ya kusamuna. Nasho Dori, yina bakaka mbotama na 1930 tubaka: “Na 1935, grupe ya bantu kati na beto devaka ntomabilu samu na kukuenda kusamuna na mbanza ya Këlcyrë. Na manima na yau, beto kukibongisaka samu na kutala bambanza yankaka ya Albanie, na kifuani mbanza ya Përmet, Leskovik, Ersekë, Korçë, Pogradec, mpe Elbasan. Beto manisaka nzietolo na beto na mbanza ya Tirana na ntangu yina Mbambukulu ya lufua ya Klisto kesalamaka.”

Na 1939, Guvernema ya buala ya Italie vuandaka Fasciste mpe yakotaka na Albanie, bapekisaka kisalu ya Bambangi ya Yehova. Lokola bampangi na beto mangaka kukota na mambu ya politiki mpe bamangaka kukota na mvita ya Gréco-italienne a, bakumaka kuniokola bau. Na bamvula yango, bampangi ya babakala 15 kotaka na buloko. Mpangi Nikodhim Shyti tindamaka na camp de concentration mpe beto salaka baka diaka ve bansangu na yandi.

Pene ya nsuka ya Mvita ya zole ya yinza ya mvimba, bantu ya koministe bakaka kimfumu na Albanie na 1944. Kasi kuniokuama tatamanaka kaka. Bampangi na beto mingi kotaka na buloko mpe bavuandaka niokola bau. Batindaka bayankaka na ba camp yina bakesala bisalu ya ngolo, ntama na mabuta na bau. Na bamvula yango, Albanie vuandaka diaka ve na nguizani na babuala nionso yankaka na yinza ya mvimba. Mukanda Annuaire des Témoins de Jéhovah ya 1959 metuba: “Kana bamfumu ya buala lenda kabula bampangi ya Albanie na bantu yankaka ya yinza, balenda pekisa ve kisalu yina mpeve ya nlongo ya Nzambi kena kusala na zulu na bau.” Na 1967, bantu ya Albanie tubaka bau mosi ti yinsi na bau kele yinsi ya ntete yina kendiminaka Nzambi ve. Mua grupe ya fioti ya Bambangi ya Yehova yina bikanaka kuna, tatamanaka kumonisa kiminu na kukenga nionso.

Na manima ya kubua ya bakoministe, Bambangi ya Yehova ndimamaka na Leta na kilumbu ya 22 mai 1992, na manima ya kulutisa bamvula 50 ya bipekiseli.

Bubu yayi Bambangi ya Yehova kele 5 550 na Albanie, na bimvuka 89. Beto kele na kiese na bampangi na beto samu ‘na mutindu mosi ya ngolo, mpova ya Yehova vuandaka kaka kumuangana mpe kununga’ ata na ntangu ya kuniokuama ya ngolo.—Bisalu 19:20.