WANTU ayingi bazeye wo vo Yesu wakomwa yo vondwa vana nti ampasi vana kati kwa yimpumbulu yole. (Mat. 27:35-38) Kansi, akaka ke bekwikilanga ko muna lusansu lwa Bibila luyikanga vo e vimbu dia Yesu diakubikwa yo siwa muna ziami.—Maku 15:42-46.

Akaka muna awana befimpanga oma ma lusansu lwa Yesu bevovanga vo o muntu ona wavondelwa vana nti, kafwana zikwa mu mpila ya luzitu ko nze muna ziami. Edi bekwikilanga vo, awana bavondelwanga vana nti nze yimpumbulu, mu mpila yankaka bazikilwanga. Ariel Sabar wa mwangi a nsangu mosi wasoneka muna zulunalu (Smithsonian) yo sasila e kuma wantu akaka beyindulwilanga mpila yayi: “O komwa vana kuluzu (crucificação) i tumbu kiavewanga kwa awana babadikilwanga vo yimpumbulu kikilu. Muna kuma kiaki, akaka muna akwa ngangu bebadikilanga dio vo dia uzowa mu kwikila vo esi Roma batambulwilanga vo o muntu wavewanga e tumbu kia mpila yayi kazikwa mu mpila ya luzitu.” Esi Roma bazolanga vo e yimpumbulu yafusulwiswa kikilu e nsoni, dianu bayambulwilanga vo mavimbu mau makwamanana vana nti kimana madiwa kwa nuni. I bosi, e ndambu ina yasalanga, yavetwanga muna wulu diampwena diasiwanga mavimbu.

Kansi, asatuludi diambu diankaka basolola mu kuma kia mavimbu ma Ayuda akaka ana bavondelwanga vana nti. Kasikil’owu, muna mvu wa 1968, muna ziami kimosi kiakala lukufi ye Yerusaleme, asatuludi basolola e visi ya muntu mosi ona wavondelwa vana nti muna lumbu ya Yesu. E ziami kiaki kia esi nzo mosi bakala vo Ayuda. E visi ya muntu ndioyo yasoloka muna nkela yalundilwanga e visi. Muna visi yayi, mwakala ye visi kia singini kiakomwa e nsonso ya tezo kia 11, 5 centímetro. Sabar wavova diaka vo: “E singini kiaki kia muntu mosi wakala ye nkumbu Yehochanan. Ediadi diasadisa mu fokola e ngindu zabendomoka o wantu bakala zau mu kuma kia lusansu luyikanga luziku lwa Yesu. Kieleka, e singini kia Yehochanan kimosi muna nona kia muntu wakomwa vana kuluzu muna lumbu ya Yesu, ona esi Roma batambulwila vo kazikwa mun’owu wa luziku lwa Ayuda.”

E visi kia singini kia muntu ndioyo kiakinu vaikisa e ngindu zaswaswana mu kuma kia mpila ina Yesu kakomenua vana nti. Kansi, e ziku kia diambu i kiaki, akaka muna yimpumbulu ana bavondelwanga vana nti, mu mpila ya luzitu bazikilwanga, ke bavetwanga ko muna wulu diampwena dina diasiwanga mavimbu. Kieleka, e Bibila ludi kivovanga muna yika vo e vimbu dia Yesu mu mpila ya luzitu diazikilwa. Mana asatuludi basolola mesonganga e ziku kia lusansu lwa Bibila luvovanga vo e vimbu dia Yesu diakubikwa yo siwa muna ziami.

Edi disundidi o mfunu, Yave wateka sakula vo Yesu ozikwa muna ziami kia mvuama mosi ye ke vena muntu ko olenda kakidila e ndungan’a mvovo mia Nzambi.—Yes. 53:9; 55:11.