1. Yova ká bbʉ ngbá ngab’odha ko dho?

 YOVA bbʉ ko dho ná bblo kʉ ná ngab’odha kʉ, ko si di theinga dho. Nja kpa kʉ ngab’odha na ndima ka si di theinga dho ra nǎ nzɨ nyi njani ná le ndí na. (1 Ko. 15:50, 53) Ro bí kʉ ná ndrŭ kʉ ngab’odha na ndima ka si di dz’ djó theinga dho, kaka ná le ndí na ndirigoti hwè na. (Ufu. 21:3, 4) Njati ko é ngab’odha na ko si di ra nǎ ma, inga dz’ djo ma ró, ko krʉ kʉ na ná fø ngab’odha kʉ mana na bbo.

2. Kodhó ngab’odha ká dyʉ ndi addu ró, nde ko ká ka ko pori fø addudho?

² Biblia nǎ “ngab’odha,” le po ná føri na mana kʉ, “bblo kʉ ná lo si njini nari le b’o nari.” Gosi ná ddo djo ko kʉ na ná ngab’odha si njini nji dhonalo ri si Yova dho ró. (Ro. 15:13) Ko chu b’lo ke nji ná tsodha, ndirigoti ko churi krʉ ddo ró ke adi b’lo ndi tsoni djo ná lo njinji. (Hes. 23:19) Ko uri u Yova kʉ bbo ù na ndirigoti kpakpanga na ndi njí b’lo djo ndi tsoni ná lo njí. Føri dho kodhó ngab’odha nzá dyʉ ndi ddi ko ddi ná lo inga ko ji njini ná lo djó ri, ro ri dyʉ ndi chu ko chu ná bbʉbbʉlo djó.

3. I lo nǎ ká ko si loti ngbá lo djo? (Zaburi 27:14)

³ Kodhi ra nǎ Baba jirie ko ji ndirigoti ke jirieri ko li ko thí ndi djo. (Azø Zaburi 27:14.) Njati kodhó ngab’odha é kpakpa Yova djo ró, ri ka ndi kaka ko ve kpakpalo tso ndirigoti ko ka ko é ngana do ro ndirigoti hwè na njati rie ngbǎ di ná lo na ma ko bani ri ró. Akonja ngbaribbai ma ngab’odha ka ndi b’o ko ronga nari. Ya kwanza ko si ngbaribbai ma kodhó ngab’odha kʉ ddiddi Nanga bbai ndirigoti kaske bbai nari nja. Føri goti ko si loti ngbaribbai ma ko ka ko li kodhó ngab’odha kpakpa nari djo.

4. Ngab’odha ká kʉ ddiddi Nanga na ngbaribbai? (Waebrania 6:19)

⁴ Mutume Paulo ndingʉe Ebrania nǎ Wakristo dho ná barua nǎ ke ndingʉeri kodhó ngab’odha kʉ ddiddi Nanga bbai. (Azø Waebrania 6:19.) Paulo ngʉ adi bbi dda djolu nari dho ke chungʉe ngbaribbai ma, Nanga na le ka le njinjí ndiro nzɨ bbú ra nzá le le ndi tso nanga na ró nari ngbà. Ddikpa saa na ke ma ngʉe bbú nǎ ndi lai kpa ma na, bbo nga ngʉ vʉ ná saa na. Fø saa na ke njangʉe, bbú adi ongoza ná ke tsotso adi kó ná ke Nanga ndi bu dda na ro ndiro nzɨ bbú ra che kʉ ná ngana ró. (Mdo. 27:29, 39-41) Ddiddi Nanga adi bbú ronga b’o nari bbai kodhó ngab’odha adi ko tsotso kó, ko kana nga é chøchø Yova na ndiro nzɨ vʉvʉ bbai di ná fø kpakpalo liri ko tuni da ke ró ro ró. Kodhó ngab’odha adi ko tsotso kó ko é ko ko jotso ko ro dhonalo ko uri u lo sie bblo nì. Anonga nari kʉ, Yesu pongʉeri ko ndrŭ ka ndima si nzanza. (Yoh. 15:20) Føri dho njati ko di ngaddi gosi ná ddo djo Yova nji ko dho ná tsodha djo ró, ri ka ndi kó ko tsotso ko njinjí Yova dho.

5. Ngab’odha ká kongʉe Yesu tsotso ndi hwini dhe tso ró ngbaribbai?

⁵ Akonja ngbaribbai ma ngab’odha kongʉe Yesu tsotso ndi tøni chi nari ngbà mai ke chungʉeri ndi ka ndi si nzani bbo, dhe ndi dhe nari njí ro. Pentekoste 33 na Y.G.G, mutume Petro tingʉe lo Zaburi dzá buku nǎ bbo d’ani ná unabi djo, nari ngbaribbai ma Yesu ngʉe ko ndi jotso ko ro ndirigoti udha na nari dhǒ: “Ma si di ngoi na dhonalo ni nzɨ si kʉ ma bba kabuli na ri, ni nzɨ si ritso u chi tøni ni dho ná ke ba sadha ri . . . Ni si rili ma nanga lili bbo hwè na ni njí.” (Mdo. 2:25-28; Zb. 16:8-11) Ngbà mai Yesu chungʉe ndi ka ndi dhedhe ro, ke ngʉe na ná kpakpa kʉ ná ngab’odha ngʉe Mungu si ndi gaga ndirigoti ndi sie hwè na ndidzá Baba ma na ra nǎ.​—Ebr. 12:2, 3.

6. Ddikpa le-djo ká pongʉe ngbá lo ngab’odha djo?

⁶ Wakristo ko kʉ nari kana ko e na ná ngab’odha kongʉe bí kʉ ná le-djoi ma, le-vei ma na tsotso nja ndima ve nga tso d’e. Akonja Angleterre nǎ di ná le-djo Leonard Chinn dhó loroji chi ndi tøngʉeni ro. Dz’ djolu gble dangʉe ná Ya kwanza Vita nǎ, ke le sʉngʉe prizo na ndi nyiri ndi tsu sødda dzá njí djo nzɨ nari djó. Bi aro kana ke ngʉe ddiro prizo nǎ, føri goti le bbʉngʉe kpakpa kʉ ná njí ke njí. Luti ke vengʉe ri ndi, “Ma bangʉeni na ná fø lo lingʉeri ma famu nari kʉ, ngab’odha ka ndi liri ko ve nga tso. Yesu ma, mitume ma, bbanabi ma na dhó loroji ma, Biblia nǎ bblo kʉ ná tsodha dhi loroji ma na ka ndi kó ko tsotso ko. Fø lo krʉ ko tsotso kó ko é bblo kʉ ná ngab’odha na gosi ná ddo djo ndirigoti ri ko li kpakpa ko ve ngatso.” Ngab’odha ngʉe ddiddi Leonard dho Nanga bbai, ndirigoti ko dho maddi ri ka ndi é Nanga bbai.

7. Kpakpalo ká adi kodhó ngab’odha li kpakpa ngbaribbai? (Waroma 5:3-5; Yakobo 1:12)

⁷ Ko di ngatso ve ndirigoti ko di ngbaribbai ma Yova ko tsotso kó ndirigoti ke ko tso u nari nja ró, kodhó ngab’odha ka ndi ngʉ kpakpa. (Azø Waroma 5:3-5; Yakobo 1:12.) Kodhó ngab’odha ka ndi ngʉ kpakpa pli go ko ungʉe bbʉbbʉlo ya kwanza ro ri ngʉe nari djolu. Shetani adi riji kpakpalo sisi ko djolu, ro Yova dhó le tsotsokodha chulu ko ka ko sisi ri djolu.

8. Ngbaribbai ká ngab’odha kʉ ddiddi kaske bbai? (1 Watesalonike 5:8)

⁸ Godhé Biblia kodhó ngab’odha ddi kaske na. (Azø 1 Watesalonike 5:8.) Lɨ dhi ngana ra ná bbasødda adi kaske thó ndima djǒ ro ndiro nzɨ ndima dhó mbubai vó ndima djǒ ronga ró. Kiroho nǎ maddi ringani kodhó ngaddidha ronga b’oni Shetani tá ko tso ro ná vita ró. Ke njonjo kʉ ná mbudha bbʉ ko djo ndiri sa kodhó ngaddidha d’e. Ddiddi kaske adi sødda djǒ ronga b’o nari bbai, kodhó ngab’odha ka ndi b’o kodhó ngaddidha ronga ndiro ko tøni chi Yova dho d’e.

9. Ndrŭ ká ka ndima bani ngbá lo na njati ndima é ngab’odha na nga ró?

⁹ Ko kʉ ngab’odha na ko si di theinga dho nari adi ko tsotso kó ko vʉ longa nyodyu na. Ro njati kodhó ngab’odha é zaifu ndirigoti ko di che kʉ ná ngaddidha li ko djǒ na ró, ko ka ko vi theinga dho ko si di nari vi. Akonja Korinto nǎ ngʉe drrdrr ná Wakristo dhó loroji. Kpa vingʉe gadha dhi ngab’odha djo Mungu tsoni nari djo ndima eé udha na nari vi. (1 Ko. 15:12) Paulo ndingʉeri nzá u gadha dhi ngab’odhá ná ndrŭ adi ndima ji ná lo dhé ne. (1 Ko. 15:32) Njʉ maddi bí kʉ ná ndrŭ nga e ngab’odha na Mungu tsoni djo ná lo djo ri, ro kpa adi hwè dhé ne. Nì mai ri kʉ føro, ko adi ko thí li Mungu tsoni djo ná lo djo. Kodhó ngab’odha kʉ ddiddi kaske bbai, dhonalo ri adi kodhó ngaddidha ronga b’o ndirigoti ri adi ko tsotso kó nzɨ ko ddinga kodhó lo djo dhé, dhonalo njati ko njiri fø ró ri ka ndi sa ko kana kau Yova na.​—1 Ko. 15:33, 34.

10. Ngab’odha ká ka ndi b’o ko ronga che kʉ ná ngaddidha ró ngbaribbai?

¹⁰ Kodhó ngab’odha ka ndi kó ko tsotso ndiro ko b’o kodhó ngaddidha ronga nzɨ ko nji nzá tho Yova nyǒ ná lo ró. Loroji na, nja ke ka ndi pori: ‘Ma ro nga sie nŭnŭ di ná shinga si ba ná ndrŭ kana ri. Ma nzɨ adi bblo lo ro nji bí ina ri. Ma dho nzá ri ro ka ndi ka ma njinjí Mungu dhó kanuni na ri.’ Anonga nari kʉ, Yobu iso ngʉ pɨ ná kali dhi ke, Elifazi njingʉe njí fø di ná lo nganga na. Elifazi pongʉeri: “Dhe ka ndi dhe ná ke ká kʉ ie ndiro ndi é tse ndi tse ro d’e?” Føri goti ke pongʉeri Mungu djo: “Anja! Ke ro nga kʉ udha na ndidzá watakatifu djo ri, ndirigoti ra ro ma nzá ddi tsetse ke nyǒ djó ri.” (Yob. 15:14, 15) Føri ngʉe kali dhi lo! Anonga nari kʉ, Shetani jirieri ni di ngaddi fø. Ke churi chu njati ni é fø di ná ngaddidha na ró, ni ka ni vi nidhó ngab’odha vi. Føri rɨngana agʉ fø di ná kali dhi lo gʉ ndirigoti ali ni thí Yova dhó tsodha djo. Auri u nari kʉ, ke jiri ni di theinga dho ndirigoti ndi kó ni tsotso nja ni si ri ba d’e.​—1 Ti. 2:3, 4.

11. Ká addudho ringani ko é ngatsovedha na Mungu tsoni djo ná lo si njini nari ko b’o nari kana?

¹¹ Krʉ ddo ró ri ngae sʉsʉ ko li kodhó ngab’odha kpakpa ri. Ringani Mungu tsoni djo ná tsodha si njini nari ko b’o bbo ù na. Nì mai ri kʉ føro, Yova kʉ theinga dho di ná ke, ndirigoti kedhó nganjadha kʉ njonjo saa djo kodhó ri ró ro. (2 Pe. 3:8, 9) Ke si ndi tsoni djo ná lo nji ngbà thonga ná saa na, ro nga ko jiri ná saa na ri. Ko tsotso ká addu ka ndi kó nja ko li kodhó ngab’odha kpakpa ndirigoti ko é ngatsovedha na Mungu tsoni djo ná lo si njini nari ko b’o ro d’e?​—Yak. 5:7, 8.

12. Waebrania 11:1, 6 ripo nari bbai, ngab’odha ma tso ká nju udha na ngbaribbai?

¹² Ko ka ko li kodhó ngab’odha kpakpa njati ko kana nga é chøchø Yova na ró, dhonalo ke i si rili ko b’o ná lo njini njí. Ndiro ko é ngab’odha na d’e ringani ko é  udha na Yova kʉ nì ndirigoti ke adi nì “ndi ne bidii na ná ndrŭ ronga lele nari djo.” (Azo Waebrania 11:1, 6.) Njati ko é bbʉbbʉ kʉ ná udha na Yova kʉ nì nari djo ró, ko ka ko uri ke si ndi tsoni djo ná lo njinji. Kpadjo akonja ndiro ko kana kau é kpakpa Yova na ndirigoti kodhó ngab’odha ngʉ kpakpa d’e ko ka ko njí ná lo.

13. Ko ka nanga ká ka ndi é chøchø Mungu na ngbaribbai?

¹³ Anzinga Yova tso ndirigoti azø ke dzá Lo. Nzɨ mai ko adi Yova nja ro, ko ka nanga ka ndi é chøchø nì ke na. Ko ka ko tilo ke na sala chulu ɨ ko uri u ro, ke ka ndi rr kodhó sala ngbà. (Yer. 29:11, 12) Ko ka ko rr Mungu chu ke dzá Lo ko zø ndirigoti nga ko ddi ri djo nari chulu. Ko di lo zø ngbaribbai ma Yova b’ongʉe ndidzá chi ngʉ tøni ná njí dhi kpa ronga anziro nari djo ró, kodhó ngab’odha ka ndi ngʉ kpakpa. Krʉ ndini Biblia nǎ ná lo “ndingʉeni ndi ddi longa ko dho ndiro kodhó ngatsovedha ma, maandiko nǎ ro si ná le isopɨdha ma na chulu ko é ngab’odha na d’e.”​—Ro. 15:4.

14. B’lo ro Yova nji nja ndrŭ dho ná lo djo ká ringani ko di ngaddi addudho?

¹⁴ Addinga ngbaribbai Yova njingʉe ndi tsoni djo ná lo nari djo. Akonja Abrahamu ma, Sara ma na dho Mungu njingʉe ná lo. Kpa ngʉngʉe ngó nzá ka ndima ba nzø ro ná ngatsi. Nì mai ri kʉ føro, Mungu tsongʉeni kpa dho nari kʉ kpa si ddikpa ngba ba. (Mwa. 18:10) Abrahamu ká njingʉeri ngbǎ? Biblia pori: “Ke ungʉeri u nari kʉ ndi si ngʉ bí kʉ ná ndrŭ tsɨ dhi baba.” (Ro. 4:18) Ngbà mai ndrŭ ka ndima njae fø lo nzá ka ndi njini nari bbai ro Abrahamu ungʉeri u Yova ka ndi njí ndi tsoni djo ná lo njí. Chi tøngʉeni ná fø ke thí ro nzá bʉngʉeni ri. (Ro. 4:19-21) Biblia nǎ fø di ná lo ko zø nari ngaddi ko dho nari kʉ, krʉ ddo ró Yova ka ndi njí ndi tsoni djo ná lo  njí, njati ri di njani nzá ma ri ka ndi njini nari bbai ko dho ri ró.

15. Ká addudho ringani ko di ngaddi b’lo Mungu nji ko dho ná lo djo?

¹⁵ Addinga b’lo ro Yova nji ni dho ná lo djo. Addinga ngbaribbai ma ni ba faida Biblia nǎ b’lo ro njini ná tsodha nǎ ro nari djo. Loroji na, Yesu tsongʉeni nari kʉ ndidzá Baba si nidhó lo u ná ritsi tso gbagba. (Mt. 6:32, 33) Yesu ungʉeri u nari kʉ, Yova si ndidhó roho takatifu bbʉ ni dho, ri ni nzi ndi tsó ná saa na. (Lu. 11:13) Yova njingʉe ndi tsongʉe djo ná fø lo krʉ nji. Føri bbai ni ka ni ddinga b’lo ke nji ni dho ná nja tsodha djo maddi. Loroji na, ke tsoni ndi nji ni zø njí, ndi pɨ ni iso pɨ ndirigoti ndi gba nidhó kiroho nǎ lo tso gba. (Mt. 6:14; 24:45; 2 Ko. 1:3) Ni di ngaddi b’lo Mungu nji ni dho ná lo djo ró, nidhó ngab’odha si ngʉ kpakpa gosi na saa na ke si nji ni dho ná lo djo.

16. Ngbab’odha ká kʉ bbo na mana kʉ ná kado addudho?

¹⁶ Ko kʉ ngab’odha na ko si di theinga dho ná føri kʉ, Mungu bbʉ ko dho ná bbo na mana kʉ ná kado. Ko kʉ bblo pli kʉ ná ngab’odha na gosi ná ddo djo ndirigoti ko uri u nari kʉ ri si njini nji. Ddiddi Nanga bbai, ri ko tsotso kó ko ve mbudha tso, ko ve nza ndrŭ ko nza nari tso ndirigoti ko hwini dhe tso ró. Ddiddi kaske bbai, ri ka ndi b’o ko ronga nzɨ ko nji chelo, ro ko njí bblo lo. Biblia ró dyʉ ndi ná kodhó fø ngab’odha rili ko kana nga é chøchø Mungu na ndirigoti ri ridho ko dho nari kʉ ke ji ko ji. Ko adi faida ba bbo njati ko b’o kodhó ngab’odha ronga ndi é kpakpa ró.

17. Kodhó ngab’odha ká adi rili ko é hwè na addudho?

¹⁷ Mutume Paulo ndingʉeri Roma na Wakristo dho “aninji hwè ngab’odha nǎ,” ná fø lo lingʉe ke kpakpa. (Ro. 12:12) Paulo ka ndi ée hwè na dhonalo ke chungʉeri njati ndi tøni chi ró, ndi ka ndi si di theinga dho ra nǎ. Ko maddi ko ka ko é hwè na kodhó ngbab’odha nǎ, dhonalo ko churi chu Yova si ndi tsoni djo ná lo njinji. Zaburi ndi ná ke ndingʉeri ɨ: “hwè na kʉ nari kʉ . . . ngbà li ndidhó ngab’odha ndidzá Mungu Yova djó ná ke, . . . Nì tøni krʉ ddo ró chi ná ke.”​—Zb. 146:5, 6.