ENOKE naapilile nako yetelele. Kukona kulubela taata kuutwisisa taba yeo, ya kuli mutu naakona kupila lilimo zebato ba ze 365, zefitelela butelele bwa nako yebakona kupila batu babane mwa linako zaluna! Mwa linako zahae, naasangiwi kuli naasupezi. Mwa linako zeo, batu nebapilanga nako yetelele kufita yelupila kacenu. Adama mutu wapili, naasapilile lilimo zefitelela 600 Enoke haatopepwa, mi Adama naapilile lilimo ze 300 kuzwa fo! Mane baikulu babañwi ba Adama nebapilile lilimo zeñata kufita zeo. Kacwalo, Enoke hanaanani lilimo ze 365, mwendi naasabonahala kuba mutangana, naalibelela kuli naakapila lilimo zeñata. Kono nekusikaezahala cwalo.

Mwendi Enoke naatuha aba mwa kozi yetuna. Mueze inge mwa mubona hanze amata, inze ahupula mone babonahalela batu banaasazo taluseza taba yezwa ku Mulimu. Lipata zabona nelisosobani bakeñisa buhali. Batu bao nebamutoile. Nebahanile kuteeleza kwa lushango, mi nebatoile Mulimu yanaa mulumile. Hakuna zenebaka kona kueza ku Mulimu wa Enoke Jehova, kono nebaka kona kuholofaza muuna yo! Mwendi Enoke naaikalezwi kuli haasana kubona lubasi lwahae hape. Kana naanahanile ka za musalaa hae ni bana bahae babasizana ni mwanaa hae wamushimani Metusela ni muikulu wahae Lameke? (Genese 5:21-23, 25) Kana ao neli ona mafelelezo a bupilo bwahae?

Halukoni kuutwisisa zeibulela Bibele ka za bupilo bwa Enoke. Mwa Bibele kubulezwi litaba zekuswani ka zahae. (Genese 5:21-24; Maheberu 11:5; Juda 14, 15) Nihakulicwalo, litimana zeo lilutusa kuziba kuli muuna yo neeli muuna yanaanani tumelo yetuna. Kana musweli kubabalela lubasi? Kana kukile kwa mibela taata kueza lika zemuziba kuli lilukile? Haiba kucwalo, mwakona kuituta zeñata kwa tumelo ya Enoke.

Batu nebaeza lika zemaswe Enoke hapepwa. Naapepezwi mwa lusika lwabu 7 kuzwa ku Adama. Ka niti, batu nebasali bukaufi hahulu ni kupetahala kone banani kona bo Adama ni Eva ili kone balatehezwi hamulaho. Kona libaka batu ka nako yeo hanebapilanga lilimo zeñata. Kono nebanani mupilelo omaswe, mi nebasa tabeli kuziba Mulimu. Lindwa neliatile hahulu. Mikwa yeo neikalezi mwa lusika lwabubeli, muta Kaine naabulaile munyanaa hae Abele. Yomuñwi wa baikulu ba Kaine kubonahala kuli naaitumbaetanga hahulu kabakala kuli naalata hahulu lindwa ni mifilifili kufita Kaine! Mwa lusika lwabulaalu, bumaswe bobuñwi nebukalisize. Batu nebakalile kubiza fa libizo la Jehova, kono isiñi ka mulelo wa kumulapela ka likute. Nebanyefuzi libizo la Mulimu lelikenile, mi nebasika likuteka.—Genese 4:8, 23-26.

Batu bane balapela Mulimu ka nzila yefosahalile neli babañata hahulu ka nako yanaapila Enoke. Enoke hanaanze ahula, naaswanela kueza keto. Kana naaka latelela zene baeza babañata? Kamba kana naaka bata Mulimu wa niti Jehova, yena mubupi wa lihalimu ni lifasi? Kubonahala kuli naasusuelizwe hahulu ki taba ya Abele, yanaabulailwe bakeñisa kulapela Jehova ka nzila yemutabisa. Enoke naaikatulezi kuunga muhato oswana. Genese 5:22 ilubulelela kuli: “Enoke azwelapili kuzamaya ni Mulimu wa niti.” Manzwi ao  abonisa kuli Enoke neli mutu yanaasaba Mulimu mwa lifasi mone kupila batu bane basasabi Mulimu. Ki yena wapili yabulezwi mwa Bibele kuli naaezize cwalo.

Timana yeswana yeo ya mwa Bibele ibulela kuli Enoke naazwezipili kuzamaya ni Jehova hamulaho wa kupepa Metusela. Kacwalo, Enoke naali ndate lubasi hanaanani lilimo ze 65. Naanani musali, nihaike kuli libizo la musalaa hae halisika bulelwa mwa Bibele, mi naanani “bana babashimani ni babasizana” babasika bulelwa palo yabona. Kuli ndate lubasi azamaye ni Mulimu inze auta ni kubabalela lubasi, uswanela kulika kataata kutusa lubasi lwahae kuli lulate Mulimu. Enoke naautwisisize kuli Jehova naabata kuli asepahale ku musalaa hae. (Genese 2:24) Mi Enoke naaezize ka mwanaakonela kaufela kuluta bana bahae ka za Jehova Mulimu. Ki lika mañi zenezwile mwateñi?

Bibele haisika bulela litaba zeñata ka za lubasi lwahae. Hakuna zeibulela ka za tumelo ya mwanaa Enoke, yena Metusela, yanaapilile lilimo zeñata sina moiboniseza Bibele, ili yanaashwile ka silimo sene utile Muunda. Nihakulicwalo, Metusela apepa Lameke. Lameke naapilile lilimo zeñata kufita za kuku wahae yena Enoke. Mi Lameke naahulile inze anani tumelo yetiile. Jehova naamususumelize kupolofita ka za Nuwe, mwanaa Lameke, mi bupolofita bo nebutalelelizwe hamulaho wa Muunda. Ka kuswana ni kukululu wahae Enoke, Nuwe ubulezwi kuli ni yena naazamaile ni Mulimu. Nuwe naasika fumana Enoke inze asapila. Kono Enoke naasiile saanda sesituna. Mwendi Nuwe naafumani saanda seo ku ndatahe yena Lameke, kamba kukululu wahae, yena Metusela, kamba mwendi ku Jaredi, yena ndatahe Enoke, ili yanaashwile Nuwe inze anani lilimo ze 366.—Genese 5:25-29; 6:9; 9:1.

Hamunyakisise shutano yemwahalaa Enoke ni Adama. Nihaike kuli Adama naali mutu yapetahalile, naafoselize Jehova ka kueza sibi mi naasiyezi baikulu bahae manyando. Nihaike kuli Enoke naasika petahala, naazamaile ni Mulimu mi naasiyezi baikulu bahae mutala omunde wa tumelo. Adama naashwile Enoke inze anani lilimo ze 308. Kana ba mwa lubasi lwa Adama nebalilile kuku wabona yanaanani buitati cwalo? Haluzibi. Ibe kuli kucwalo kamba kutokwa, Enoke “azwelapili kuzamaya ni Mulimu wa niti.”—Genese 5:24.

Haiba musweli kubabalela lubasi, munyakisise zemukona kuituta kwa tumelo ya Enoke. Nihaike kuli kubabalela lubasi lwamina kwa mubili ki kwa butokwa, kubabalela lubasi lwamina kwa moya ki yona nto ya butokwa hahulu. (1 Timotea 5:8) Mwakona kutusa lubasi lwamina kwa moya isi feela ka lika zemubulela, kono mane ni ka lika zemueza. Haiba muiketela kuzamaya ni Mulimu sina Enoke ni kutuhelela likuka zetahile ka moya wa Mulimu kumietelela mwa bupilo, mukatomela lubasi lwamina mutala omunde obaka likanyisa.

Mwendi Enoke naaikutwile bulutu ka kuba muuna yanaanani tumelo kupila mwahalaa batu bane basina tumelo. Kono kana Mulimu wahae Jehova, naalemuhile taba yeo? Eni. Zazi leliñwi Jehova naaambozi ni mutanga hae yasepahala yo. Mulimu naabulelezi Enoke litaba zanaa tokwa kutaluseza batu bane bapila mwa linako zahae. Kacwalo, naatahisize kuli Enoke abe mupolofita, yena mupolofita wapili yo litaba zanaabulezi lipatuluzwi mwa Bibele. Lwaziba taba ye bakeñisa kuli Juda mwanahabo  Jesu, naasusumelizwe ka moya kuñola manzwi a Enoke a bupolofita hamulaho wa lilimo zeñata-ñata kuzwa fo. *

Enoke naapolofitileñi? Naapolofitile kuli: “Hamubone! Jehova naatile ni bahae babakenile babaeza likiti zemashumi-shumi, kuto fitisa katulo fahalimwaa bona kaufela, ni kufa babasa sabi Mulimu kaufela mulatu kabakala likezo zabona kaufela za kusasaba Mulimu zene baezize ka kusasaba Mulimu kwabona, ni kabakala lika zeswabisa kaufela zeo baezalibi babasa sabi Mulimu nebabulezi ka za hae.” (Juda 14, 15) Mwendi nto yapili yemulemuhile kikuli Enoke naabulezi inge kuli Mulimu uezize kale litaba ze mwa bupolofita bo. Hasamulaho wa Enoke, bapolofita babañwi nebabulelanga ka nzila yeswana. Bapolofita nebabulelanga cwalo bakeñisa kuli litaba zene babulela nelikaezahala luli kuli mane nebakona kulibulela inge kuli liezahalile kale!—Isaya 46:10.

Enoke naabulezi cwañi taba yeo mwendi hanaakutaza kwa batu kaufela bane bakona kuutwa? Mulemuhe kuli temuso yeo neibulezwi ka maata. Pulelo ya kuli “babasa sabi Mulimu” iitusisizwe hane mwa bupolofita bo, kunyaza batu, kunyaza likezo zabona, mane ni kunyaza mone baezeza lika. Bupolofita bo, nebuhupulisa batu kaufela kuli lifasi lene bapila kulona nelisinyehile hahulu-hulu kuzwa feela ka nako yebalelekwa batu mwa Edeni. Jehova naakatahisa sinyeho yetuna kwa batu bane bapila mwa lifasi leo hanaaka taha ni bahae “babakenile babaeza likiti zemashumi-shumi” ili kutalusa likwata zemaata za mangelo zeitukiselize kulwana ndwa ya kutahisa sinyeho. Enoke naapolofitile temuso yeo ka bundume, mi naaezize cwalo anosi! Zeo hane liezahala, mwendi Lameke naaiponela bundume bwa kuku wahae. Haiba ki mona mone kubezi, lwakona kuutwisisa hande libaka hanaaezize cwalo.

Tumelo ya Enoke yakona kulususueza kuipuza haiba luunga lifasi lelupila kulona sina mwaliingela Mulimu. Katulo yanaashaezi Enoke ka bundume yasebeza ni kacenu sina feela mone kuinezi mwa lifasi lanaapila kulona Enoke. Ka kulumelelana ni temuso yanaabulezi Enoke, Jehova atahisa Muunda omutuna one usinyize batu bane basasabi Mulimu mwa nako yanaapila ku yona Nuwe. Kono sinyeho yeo neibonisa feela sinyeho yetuna yetaha kwapili. (Mateu 24:38, 39; 2 Pitrosi 2:4-6) Ka kuswana ni zeneezahezi kwamulaho, Mulimu ni bahae babakenile babaeza likiti zemashumi-shumi, baitukiselize kutahisa katulo yelukile kwa batu babasasabi Mulimu mwa lifasi. Mañi ni mañi waluna uswanela kuhupulanga temuso yeo ni kuibulelela babañwi. Ba lubasi lwaluna ni balikani baluna bakona kuluyubeka. Mwendi fokuñwi lukaikutwa bulutu. Kono Jehova naasika yubeka Enoke, mi haana kuyubeka batanga bahae babasepahala!

Enoke naangilwe ka mukwa ufi? Ka mubulelelo omuñwi, zeneezahezi ku Enoke hanaangilwe, zakataza kuliutwisisa mi likona kutahisa lipuzo zeñata kufita zeneezahezi ka nako yanaapila. Taba ye mwa buka ya Genese ibulela kuli: “Enoke azwelapili kuzamaya ni Mulimu wa niti. Mi aba siyo, kakuli Mulimu naamuungile.” (Genese 5:24) Mulimu naangile Enoke ka mukwa ufi? Hamulaho wa nako muapositola Paulusi naatalusize kuli: “Ka tumelo, Enoke naangilwe kuli asike abona lifu, mi naasika fumanwa kakuli Mulimu naamuungile; kakuli asika ngiwa kale naapakilwe kuli naatabisize Mulimu.” (Maheberu 11:5) Paulusi naatalusañi hanaabulezi kuli “naangilwe kuli asike abona lifu”? Mwa Libibele zeñwi, kutolokilwe kuli Mulimu naashimbululezi Enoke kwa lihalimu. Kono taba yeo haki ya niti. Bibele ibonisa kuli Jesu Kreste ki yena wapili kuzusezwa kwa lihalimu.—Joani 3:13.

 Kono cwale Enoke ‘naangilwe’ ka mukwa ufi kuli “asike abona lifu”? Mwendi Jehova ka musa naashimbuluzi bupilo bwa Enoke kwa lifu, ili kumusileleza kuli asike ashwa lifu lelimaswe. Kono pili, Enoke “naapakilwe kuli naatabisize Mulimu.” Ka mukwa ufi? Pili Enoke asikashwa kale, naaboni pono yenezwa ku Mulimu, mwendi mwa pono yeo naabonisizwe lifasi lelili paradaisi. Hamulaho wa kuiponela pono yebonisa kuli Jehova naamulata, Enoke ashwa. Paulusi naañozi ka za Enoke ni ka za baana ni basali babañwi babasepahala kuli: “Bao kaufela nebashwile inze banani tumelo.” (Maheberu 11:13) Hasamulaho, mwendi lila za Enoke nelibata-batile mubili wahae, kono “naasika fumanwa,” mwendi Jehova naaizo buluka mubili wahae kusili, ili kutibela lila za Enoke kuli lisike zaitusisa mubili wo ka nzila yefosahezi mwa bulapeli bwa buhata. *

Hamulaho wa kunyakisisa litaba za mwa Mañolo ao, halunyakisiseñi zeneezahezi Enoke hanaangilwe. Mueze inge mwabona taba yelatelela, inze muhupula kuli kona feela mwendi mone kubezi. Enoke naanze amata, mi naatuha atopwela luli. Batu bane bamunyandisa neba mumatisa, inze bahalifile hahulu bakeñisa lushango lwa katulo lwanaabulezi. Enoke naafumani sibaka sa kuipata ni kupumula hanyinyani, kono naaziba kuli nebatuha bamufumana. Enoke naatuha abulaiwa ka lifu lelimaswe hahulu. Hanaanze apumula, alapela ku Mulimu. Mi hamulaho aikutwa kuimuluha. Pono yanaaboni Enoke, neimutahiselize kuikutwa inge kuli naapila kwa sibaka sanaabona seo.

Muunge kuli naaboni pono yenebonisa lifasi lelishutanela kwahule ni lifasi lanaapila kulona. Ku yena, lifasi leo neli lelinde hahulu inge simu ya Edeni, kono nekusina likerubimi zene kantela simu yeo kuhanisa batu kukena ku yona. Mwa lifasi leo nekunani baana ni basali babañata babanani buiketo bobunde bwa kwa mubili ni babanani maata a bunca. Nebapila mwa kozo. Nekusina sitoyo mi nekusina kunyandiswa ki batu ba bulapeli, ili lika zanaatwaezi hahulu kubona Enoke. Enoke yena, naaziba kuli Jehova wamulata, ni kuli wamushemuba. Naaikutwile kuli sibaka seo luli kona mwaswanela kupila, mi kona naha yahabo. Hanaanze aikutwa kuba mwa kozo cwalo, Enoke aitima, aya mwa buloko bobutuna, mi naasika zuha.

Mi ni kacenu le haasika zuha, usali mwa libita, usahupulwa ki Jehova Mulimu yasalibali! Sina mwanaasepiselize Jesu, nako yataha muta batu kaufela babahupulwa ki Mulimu bakautwa linzwi la Kreste, mi bakazwa mwa mabita, nikuzuhela mwa lifasi lelinca la kozo ni lelibuheha.—Joani 5:28, 29.

Kana nemukatabela kupila mwa lifasi leo? Munahane feela tabo yemukaba ni yona hamukato bona Enoke. Munahane lika zetabisa zelukato ituta ku yena! Ukalutaluseza haiba zelunahananga ka za nako yanaatuha ashwa, ki za niti kamba kutokwa. Kono kunani nto ya butokwa hahulu, ili ya ka putako yelutokwa kuituta ka zahae. Hamulaho wa kunyakisisa ka za Enoke, Paulusi azwelapili kubulela kuli: “Hakusina tumelo hakukonahali kutabisa Mulimu.” (Maheberu 11:6) Ka niti luli, lunani libaka leliutwahala haluswanela kulikanyisa tumelo ni bundume bwa Enoke!