“Lelo Yewa Umpika Wa Binebine, Udi Na Manwa I Ani?”

“Lelo yewa umpika wa binebine, udi na manwa i ani ukapebwa kipango kudi mfumwandi?”​—MAT. 24:45.

LE UKOKEJA KUTANA MALONDOLOLO?

Lelo umpika wa binebine udi na manwa i ani?

Lelo kipango i bāni, ne Yesu wābikile’po umpika wa binebine kitatyi’ka?

Le Kidishitu ukabika umpika wa binebine pa lupeto lwandi lonso kitatyi’ka, ne mu luno lupeto mukabadilwa bika ne bika?

1, 2. Le Yesu witudishanga dyalelo kupityila ku mukola’ka, ne mwanda waka i biyampe tuyuke uno mukola?

 “BANWE batutu, nkibwanyapo kubala misunsa yokemudi bantumine bino bishinte byontanga, bidi’mo’nka bintu byonadi nsakilwa kadi bifikile pa kitatyi nkyosakilwa’byo bininge.” Bino binenwa byadi mu mukanda wa kufwija’ko watumine kaka umo kudi batutu bengilanga ku bité bya Batumoni ba Yehova. Lelo nobe kodi mwiivwane uno muswelo? Bavule mu bukata mwetu babwanya kwiivwana uno muswelo. Le kino kifwaninwe kwitutulumuna? Nansha dimo.

² Bidibwa bya ku mushipiditu byotutambula pa kitatyi kitungwe i bukamoni bulombola’mba Yesu, Mutwe wa kipwilo, ufikidijanga nyeke mulao wandi wa kwitudisha. Le witudishanga kupityila kudi ani? Kitatyi kyaāletele kiyukeno kya kwikala’po kwandi, Yesu wānene’mba ukengidija “umpika wa binebine, udi na manwa” mwanda wa kuleta bidibwa “pa kitungo kya mwaka po kitungilwe” ku kipango kyadi. * (Tanga Mateo 24:45-47.) Uno umpika wabinebine i mukola wingidija Yesu mwanda wa kudisha balondi bandi ba bine mu kino kitatyi kya ku mfulo. I biyampe tuyuke uno umpika wabinebine. Būmi bwetu bwa ku mushipiditu ne kipwano kyetu na Leza bimanine pa uno mukola.​—Mat. 4:4; Yoa. 17:3.

3. Le mabuku etu ānene bika pa kyelekejo kya umpika wabinebine?

³ Penepa, i muswelo’ka otufwaninwe kwivwanija kyelekejo kya Yesu kya umpika wabinebine? Pa kala, mabuku etu ānene bino bilonda’ko: Mu Pentekosa 33 K.K., Yesu wābikile umpika wabinebine pa kipango kyandi. Uno umpika welekeja kibumbo kyonso kya bene Kidishitu bashingwe māni badi’ko mu kitatyi kyo-kyonso pano pa ntanda tamba penepa. Kipango kifunkila pa bano bashingwe māni umo ne umo. Mu 1919, Yesu wābikile umpika wabinebine pa “lupeto lwandi lonso,”​—tumweno twa Bulopwe twandi tonso twa pano pa ntanda. Inoko, pa kupwa kwifunda na katentekeji ne kulanguluka  ne milombelo ponka, tubamone amba kwivwanija kotwivwanije binenwa bya Yesu bitala pa umpika wabinebine udi na manwa kufwaninwe kujadikwa. (Nk. 4:18) Shi ke pano, twisambilei bidi pa kino kyelekejo ne pa muswelo okitutala, nansha shi tudi na lukulupilo lwa kwenda mūlu nansha lwa kwikala pano panshi.

LE KINO KYELEKEJO KYAFIKIDILE KITATYI’KA?

4-6. Mwanda waka tubwanya kufula kukunena’mba, kyelekejo kya Yesu kya umpika wabinebine kyashilwile kufikidila’nka kupwa kwa mwaka wa 1914?

⁴ Binenwe bidi mu kino kyelekejo kya umpika wabinebine udi na manwa bilombola’mba, kekyāshilwilepo kufikidila pa Pentekosa 33 K.K., ino i mu kino kitatyi kya ku mfulo. Tutalei muswelo wetukweshe Bisonekwa tufule ku kunena namino.

⁵ Kyelekejo kya umpika wabinebine kibadilwa mu bupolofeto bwa Yesu butala pa kiyukeno “kikayukanya kwiya [kwandi], ne mfulo ya pano pa ntanda.” (Mat. 24:3) Kipindi kibajinji kya bupolofeto busonekelwe mu Mateo 24:4-22, i kifikidile mu bitatyi bibidi​—kibajinji, mu myaka ya tamba 33 K.K. kutūla 70 K.K., ne kya bubidi, mu ano etu mafuku. Lelo kino kishintulula’mba binenwa bya Yesu bitala padi umpika wabinebine bikafikidila nabyo mu bitatyi bibidi? Mhm.

⁶ Yesu pa kushilula na binenwa bidi Mateo 24:29, waimanine dibajinji pa bintu byadi bya kulongeka mu ano etu mafuku. (Tanga Mateo 24:30, 42, 44.) Pa kwisambila pa bintu bikalongeka pa kyamalwa kibūke, wānene’mba bantu “bakamumona Mwanā muntu wiya pa makumbi a mūlu.” Kupwa, pa kwisambila pa bantu ba mu mafuku a mfulo, wēbasoñenye batadije na kunena’mba: “Kemuyūkile dyuba dikafika Mfumwenu” ne amba, “difuku dya kubulwa nansha kutáko mutyima aye Mwanā muntu wafika kala.” * Mu bino bisonekwa​—kitatyi kyāesambīle pa myanda yādi ya kulongeka mu mafuku a mfulo​—Yesu wāletele kyelekejo kya umpika wabinebine. Nanshi, tubwanya kufula kukunena’mba bino binenwa bitala padi uno umpika wabinebine, byashilwile kufikidila’nka pa kupwa kwa mafuku a mfulo kushilula mu 1914. Kufula ku kunena namino i kwendele’mo. Mwanda waka?

7. Lelo i kipangujo’ka kya mvubu kyālupukile pashilwile kitatyi kya mwangulo ne mwanda waka?

⁷ Langulukila’po bidi bityetye pa kino kipangujo: “Lelo yewa umpika wa binebine, udi na manwa i ani?” Mu myaka katwa kabajinji, kekwādipo bubinga bwa kwipangwila kino kipangujo. Enka motwekimwenine mu kishinte kibadikile, batumibwa bālongele bingelengele ne kupāna mu kingelengele byabuntu bilombola’mba Leza udi nabo. (Bil. 5:12) Le penepa muntu wādi ukokeja kwipangula namani amba, lelo i ani bine wātongelwe na Kidishitu mwanda wakutangidila? Inoko, bintu byāshintyile bininge mu 1914. Kitatyi kya mwangulo kyāshilwile mu uno mwaka. Kupwa, kitatyi kyābwana kya kusansanya bityani ne ñano. (Mat. 13:36-43) Kitatyi kya mwangulo pa kushilula, kwalupuka kipangujo kya mvubu kya amba: Byokudi bene Kidishitu ba bubela bavule betela bu balondi ba bine ba Yesu, le ñano​—bene Kidishitu bashingwe māni​—badi bakuyukana namani? Kyelekejo kya umpika wabinebine kyaletele malondololo. Balondi bene Kidishitu bashingwe māni badi bantu badishibwa biyampe ku mushipiditu.

LELO UMPIKA WA BINEBINE UDI NA MANWA I ANI?

8. Mwanda waka i byendele’mo umpika wa binebine abundwe na bene Kidishitu bashingwe māni?

⁸ Umpika wa binebine ufwaninwe kubundwa na bene Kidishitu bashingwe māni badi pano pa ntanda. Bano bantu betwanga bu “bupidishitu bwa bulopwe,” kadi bapelwe mwingilo wa kusapula “byobya byabuya byandi bitabukilemo kunengela aye [webetyile] mu fukutu ku mwinya wandi wakutendelwa.” (1 Pet. 2:9) I byendele’mo bano bantu ba mu buno “bupidishitu bwa bulopwe”  bafundije banababo mu lwitabijo bubinebine abo bene.​—Mal. 2:7; Kus. 12:17.

9. Le bene Kidishitu bashingwe māni bonso babundile umpika wa binebine? Shintulula.

⁹ Lelo bashingwe māni bonso badi pano pa ntanda babundile umpika wa binebine? Mhm. Bubine i buno amba, ke bashingwe māni bonsopo badi na mwingilo wa kupa banababo mu lwitabijo ba ntanda yonso bidibwa bya ku mushipiditu. Mu ñano mudi ne batutu bashingwe māni bengila padi bu bengidi ba mingilo nansha bu bakulumpe mu kipwilo kyabo. Bafundijanga ku njibo ne njibo ne mu kipwilo kyabo, kadi bakwatakanyanga na kikōkeji buludiki butamba ku bité. Inoko, kebakwashangapo ku kuleela banabetu ba ntanda yonso bidibwa bya ku mushipiditu. Kadi mu bukata mwa bashingwe māni mudi ne bakaka betyepeje, bene kebabwanyapo nansha dimo kwikala na mwingilo wa kufundija mu kipwilo.​—1 Kod. 11:3; 14:34.

10. Lelo umpika wa binebine udi na manwa i ani?

¹⁰ Penepa kadi, le umpika wa binebine udi na manwa i ani? Kukwatañana na kimfwa kya Yesu kya kudisha bantu bavule kupityila ku makasa a bantu batyetye, uno umpika i mubundwe na kabumbo katyetye ka batutu bashingwe māni bene bateakanyanga ne kuleta bidibwa bya ku mushipiditu mu kitatyi kya kwikala’po kwa Kidishitu. Mu bula bwa ano mafuku a mfulo, batutu bashingwe māni babundile umpika wa binebine bengidilanga pamo mu bité. Mu makumi a myaka ya panopano, uno umpika wayukene biyampe bu Kitango Kyendeji kya Batumoni ba Yehova. Inoko yuka’mba, kino kishima “umpika” kidi mu kyelekejo kya Yesu kisambila pa muntu umo, kilombola’mba uno i umpika ubundilwe na bantu bavule. Mu uno muswelo, Kitango Kyendeji kikwatyilanga butyibi pamo.

LELO KIPANGO I BĀNI?

11, 12. (a) Le umpika wa binebine udi na manwa wābikilwe pa bintu’ka bibidi? (b) Le Yesu wābikile umpika wa binebine pa kipango kyandi kitatyi’ka, ne i bāni baātongele?

¹¹ I kimweke patōka’mba, mu kyelekejo kya Yesu, umpika wa binebine udi na manwa i mubikwe pa bintu bibidi bishile. Kibajinji i pa kipango; kya bubidi pa lupeto lonso lwa mfumwandi. Kino kyelekejo byokifikidila’nka mu kino kitatyi kya mfulo, kuno kubikwa konso kubidi kwadi kufwaninwe kufikidila pa kupwa kwa Yesu kushilula kubikala mu 1914.

¹² Le Yesu wābikele umpika wa binebine pa kipango kyandi kitatyi’ka? Pa kulondolola kino kipangujo, tufwaninwe bidi kujokela  mu mwaka wa 1914​—ngalwilo mine ya kitatyi kya mwangulo. Monka motwefundile dibajinji, mu kino kitatyi bitango bivule byādi bitela bu bene Kidishitu. Le Yesu wādi wa kutonga umpika wa binebine mu kitango’ka? Kino kipangujo kyālondolwelwe pāpwile Yesu ne Shandi kupempula tempelo, nansha mpangiko ya ku mushipiditu ya butōtyi, tamba mu 1914 kutūla ku ngalwilo kwa mwaka wa 1919. * (Mal. 3:1) Bāsangedile kabumbo katyetye ka Befundi ba Bible ba kikōkeji bālombwele amba, basenswe bya binebine Yehova ne Kinenwa kyandi. Na bubine, bādi basakilwa nabo kutōkejibwa. Ino bāitabije na kwityepeja kulemununwa mu kitatyi kityetye kya matompo. (Mal. 3:2-4) Bano Befundi ba Bible ba kikōkeji bādi bene Kidishitu ba bine, ke ñano kadi. Mu 1919, kitatyi kine kya kusangulwa kwa ku mushipiditu, Yesu wātongele batutu bashingwe māni ba bwino mu bukata mwabo amba, bekale bu umpika wa binebine udi na manwa ne kwibabika pa kipango kyandi.

13. Le i bāni babadilwa mu kipango, ne mwanda waka?

¹³ Penepa, le kipango i bāni? Mu kīpi, i boba badishibwa. Ku ngalwilo kwa mafuku a mfulo, bashingwe māni bonso bādi bu kipango. Mwenda mafuku, mu kipango mwabadilwa kibumbo kikatampe kya mikōko mikwabo. Pano mikōko mikwabo i mibundwe na kibalwa kikatampe kya “luombe lumo” luludikwa na Kidishitu. (Yoa. 10:16) Bino bibumbo byonso bibidi bimwenanga mu bidibwa bimo byonka bya ku mushipiditu bileta umpika wa binebine pa kitatyi. Le tunena bika pa Kitango Kyendeji kine kibundile umpika wa binebine udi na manwa dyalelo? Bano batutu nabo basakilwa kudishibwa ku mushipiditu. O mwanda bayukile na kwityepeja’mba, umo ne umo ubadilwa mu kipango pamo bwa balondi bakwabo bonso ba binebine ba Yesu.

14. (a) Le umpika wa binebine i mupebwe kiselwa’ka, ne mubadilwa bika ne bika? (b) Le Yesu wāpele umpika wa binebine udi na manwa kidyumu’ka? (Tala kapango kanena’mba, “Shi Yewa Mupika Mubi . . .”)

¹⁴ Yesu wāpele umpika wa binebine udi na manwa kiselwa kikatampe. Mu kitatyi kyāsonekelwe Bible, umpika mukulupilwe, nansha kalama, wādi utala njibo ya mfumwandi. (Luka 12:42) Mu muswelo umo onka, umpika wa binebine udi manwa i mupebwe kiselwa kya kutala njibo ya lwitabijo. Mu kino kiselwa mubadilwa kutala bituntwa, mwingilo wa busapudi, mpangiko ya bitango ne kulupula mabuku esambila pa Bible a kwingidija mu busapudi, otwifundanga batwe bene nansha otufundanga ku  kipwilo. Kipango kimanine pa mpangiko ya ku mushipiditu yonso iletwanga na umpika mubundwe na bantu bavule.

UKABIKWA PA LUPETO LONSO LWA MFUMWANDI KITATYI’KA?

15, 16. Lelo Yesu ukabika umpika wa binebine pa lupeto lwandi lonso kitatyi’ka?

¹⁵ Le Yesu ukamubika dya bubidi pa “lupeto lwandi lonso” kitatyi’ka? Yesu wānene amba: “Dyese ne dyese dyandi! yewa umpika ukalonga’nka namino, ne bikamutāna mfumwandi pa kujoka. I binebine byo nemunena’mba, ukamubīkanga ke kalama wa lupeto lwandi lonso.” (Mat. 24:46, 47) Yuka’mba Yesu ukabika uno umpika dya bubidi pakajoka ne kumutana ‘ulonga’nka namino,’ ko kunena’mba uleta bidibwa bya ku mushipiditu na kikōkeji. Nanshi pafwaninwe kupita kitatyi pa kuno kubikwa kubidi. Pa kwivwanija muswelo ne kitatyi kine kikabika Yesu umpika pa lupeto lwandi lonso, tusakilwa kuyuka bintu bibidi: kitatyi kyakajoka ne lupeto lwandi lwine i bika.

¹⁶ Le Yesu ukajoka kitatyi’ka? Malondololo atanwa mu myanda idi kūlu ne kunshi. Vuluka’mba kitatyi kisambila mavese abadikile pa ‘kufika’ kwa Yesu, kino kishima kifunkila pa kitatyi kya kaleta butyibi ku mfulo kwa ino ntanda. * (Mat. 24:30, 42, 44) Nanshi, ‘kujoka’ nansha ‘kufika’ kwa Yesu kutelelwe mu kyelekejo kya umpika wa binebine kukafika pa kyamalwa kibūke.

17. Le mu lupeto lwa Yesu mubadilwa bika ne bika?

¹⁷ Le mu “lupeto lonso lwa [Yesu]” mubadilwa bika? Yesu kātelelepo kishima “lonso,” na aye wisambila’nka pa lupeto lwandi lwa pano pa ntanda. Na bubine, Yesu udi na lupusa lukatampe momwa mūlu. Wānene’mba, “lupusa lonsololo napebwa’lo lwa mūlu ne panopantanda pene.” (Mat. 28:18; Ef. 1:20-23) Pano mu lupeto mubadilwa Bulopwe bwa Kimeshiasa, bwine bwamupelwe  tamba mu 1914, bwakekala’mo na balondi bandi bashingwe māni.​—Kus. 11:15.

18. Mwanda waka Yesu ukaloelelwa kubīka umpika pa lupeto lwandi lonso?

¹⁸ Kukwatañana na byotwapwa kwifunda, le tubwanya kufula ku kunena bika? Kitatyi kikaya Yesu kuleta butyibi pa kyamalwa kibūke, ukatana umpika wa binebine upa nyeke kipango bidibwa bya ku mushipiditu pa kitatyi kitungwe. Ebiya Yesu ukaloelelwa kumubika dya bubidi pa lupeto lwandi lonso. Boba babundile umpika wa binebine bakabikwa’po kitatyi kyobakatambula mpalo ya momwa mūlu ne kwikala bu bakuludika pamo na Kidishitu.

19. Le umpika wa binebine ukatambula mpalo mikatampe momwa mūlu kutabuka bashingwe māni bakwabo? Shintulula.

 ¹⁹ Le umpika wa binebine ukatambula mpalo mikatampe momwa mūlu kutabuka bashingwe māni bakwabo? Mhm. Mpalo ibwanya kupebwa kabumbo katyetye mu kitatyi kampanda, ikokeja kukapebwa ne bakwabo mwenda mafuku. Kimfwa, langulukila pa byānene Yesu batumibwa bandi ba kikōkeji 11 bufuku bukya ke lufu lwandi. (Tanga Luka 22:28-30.) Yesu wālaile’mba kabumbo katyetye ka bana-balume kakapalwa mpalo milumbuluke pangala pa kikōkeji kyabo. Bakabikala nandi momwa mūlu. Ino myaka pa kupita’po, wālombwele’mba bantu bonso 144000 bakashikata pa mpona ne kuludika nandi pamo. (Kus. 1:1; 3:21) Mu muswelo umo onka, enka mwaānenene mu Mateo 24:47, wālaile’mba kabumbo katyetye ka bana-balume​—batutu bashingwe māni babundile umpika wa binebine​—bakabīkwa pa lupeto lwandi lonso. Na bubine, bantu bonso 144000 bakekala na lupusa lukatampe pa bintu byandi momwa mūlu.​—Kus. 20:4, 6.

20. Mwanda waka Yesu wābikile umpika wa binebine, ne ubasumininwa kulonga bika?

²⁰ Kupityila kudi umpika wa binebine udi na manwa, Yesu ulondanga kimfwa kyaāshile mu myaka katwa kabajinji​—kya kudisha bantu bavule kupityila ku makasa a bantu batyetye. Yesu wābikile uno umpika wa binebine mwanda wa kupa pa kitatyi kitungwe balondi bandi ba binebine bidibwa bya ku mushipiditu mu bula bwa ano mafuku a mfulo​—bekale bashingwe māni nansha mikōko mikwabo. Nanshi tusumininwei kulombola kufwija’ko kwetu na kukwatakanya na kikōkeji batutu bashingwe māni babundile uno umpika wa binebine udi na manwa.​—Bah. 13:7, 17.

BILEMBWA BYA MFULO: (Bikatangwa na mutangilwanga kunshi kwa dyani kukwatañana na misango.)

[Bipangujo bya Kifundwa]