KATAK 03
Kwõmaroñ ke Lõke Baibõl̦ Eo?
Baibõl̦ eo ej kwal̦o̦k elõñ kallim̦ur ko im ej letok elõñ naanin kakapilõk ko. Bõlen kwõmaroñ itoklimo kõn ta eo Baibõl̦ ej katakin, bõtab bõlen ebar wõr am̦ pere. Kwõmaroñ ke lõke kallim̦ur ko im naanin kakapilõk ko me rej itok jãn juon bokin etto? Kwõmaroñ ke lukkuun tõmak ta eo Baibõl̦ ej ba kõn wãween am̦ maroñ lo m̦õn̦õn̦õ kiiõ im ilju im jekl̦aj? Elõñ milien armej rej tõmak men in. Jej kũr eok ñan etale men in ñan kwe make.
1. Baibõl̦ eo ej juon bokin ino̦ñ bajjek ke ak elukkuun m̦ool?
Baibõl̦ ej make kwal̦o̦k bwe naan ko ie “rem̦ool.” (Ekklisiastis 12:10) Ej kwal̦o̦k kõn iien im m̦akũtkũt ko me rar lukkuun wal̦o̦k im armej ro me rar lukkuun pãd im mour. (Riit Luk 1:3; 3:1, 2.) Em̦õj an elõñ rimmãlõtlõt ro me rej ekkatak kõn mour ko an armej in etto lo im kam̦ool bwe elõñ iaan iien ko raorõk, armej ro, jikin ko, im men ko rar wal̦o̦k me Baibõl̦ ej kwal̦o̦k kaki rem̦ool.
2. Etke jemaroñ ba bwe Baibõl̦ ej jerbal wõt ñan kõj rainin meñe ej juon bokin etto?
Ilo tõre ko rar je Baibõl̦ eo, elõñ men ko ie me armej rejjañin kar jel̦ã kaki. Ñan waanjoñak, ej kõnono jidik kõn ekkatak ko an science. Bõtab, l̦õmn̦ak ko an elõñ armej ilo iien ko etto rar jab errã ippãn ta ko Baibõl̦ ej ba kõn men kein. Ijoke, ekkatak ko an science rainin rej kam̦ool bwe men ko Baibõl̦ ej ba rem̦ool. Alikkar bwe jemaroñ lõke Baibõl̦ eo kõnke ‘em̦õj kapene . . . im em̦ool im jim̦we’ ñan indeeo.—Sam 111:8.
3. Etke jemaroñ lõke ta eo Baibõl̦ ej ba kõn ilju im jekl̦aj?
Elõñ kanaan ko a ilo Baibõl̦ me rej kwal̦o̦k kõn ‘men ko rejjañin’ wal̦o̦k. (Aiseia 46:10) Elõñ bwebwenatoun men ko rar wal̦o̦k ilo iien ko etto me Baibõl̦ ear lukkuun jejjet an kanaan kaki elõñ iiõ ko m̦oktal̦o̦k jãn aer kar jejjet kũtieer. Ejejjet bareinwõt an kwal̦o̦k im tipdikitok wãween mour ilo raan kein ad. Ilo katak in, jenaaj etale jet iaan kanaan ko ilo Baibõl̦. Ekabwilõñlõñ wãween an kar kanaan kein jejjet kũtieer!
KAM̦WILAL̦L̦O̦K AM̦ MEL̦EL̦E
Etale wãween an ekkatak ko an science errã ippãn ta eo Baibõl̦ ej katakin kake, im etale jet iaan kanaan ko rekabwilõñlõñ ilo Baibõl̦.
4. Ekkatak ko an science rej errã ippãn Baibõl̦
Ilo iien ko etto, enañin aolep armej rar tõmak bwe lal̦ in ear pãd ioon juon men. Kõjo̦e PIJAIN ALWÕJ eo.
Lale m̦õk ta eo kar je ilo bokin Job enañin 3,500 iiõ ko remootl̦o̦k. Riit Job 26:7, innem bwebwenato kake kajjitõk in:
-
Etke ekabwilõñlõñ an Baibõl̦ ba bwe lal̦ in ej etoto ioon “ejjel̦o̦k men”?
Armej rar jab mel̦el̦e kõn wãween an water cycle jerbal m̦ae 1800 jim̦a ko. Bõtab, lale m̦õk ta eo Baibõl̦ ear ba elõñ to̦ujin iiõ ko remootl̦o̦k. Riit Job 36:27, 28, innem bwebwenato kake kajjitõk kein:
-
Etke ekabwilõñlõñ wãween an Baibõl̦ kwal̦o̦k kõn water cycle?
-
Eoon ko ej kab m̦õj am̦ riiti rej ke kõkajoorl̦o̦k tõmak eo am̦ ilo Baibõl̦?
5. Baibõl̦ ear kanaan kõn men ko raorõk me renaaj kar wal̦o̦k
Riit Aiseia 44:27–45:2, im bwebwenato kake kajjitõk in:
-
Ta jet iaan tipdikin men ko Baibõl̦ ear kanaan kaki 200 iiõ ko m̦oktal̦o̦k jãn an kar Babil̦on buñ?
Bwebwenato ko an lal̦ in rej kam̦ool bwe Kiiñ in Põrsia eo etan Sairõs, im rũttarin̦ae ro an rar anjo̦ ioon jikin kweilo̦k in Babil̦on ilo 539 B.C.E. b Rar kõm̦m̦an bwe reba eo ej kaapool̦e jikin kweilo̦k in en to̦o̦rl̦o̦k ñan bar juon jikin. Ãlikin aer del̦o̦ñl̦o̦k kõjãm ko ilo jikin kweilo̦k eo me rar pel̦l̦o̦k wõt, rar anjo̦ ioon Babil̦on ilo aer jab aikuj tarin̦ae ñan jidik. Elõñl̦o̦k jãn 2,500 iiõ ko jãn iien eo tok ñan rainin, Babil̦on ej jorrããn wõt im ejjel̦o̦k armej ej jokwe ie. Lale ta eo Baibõl̦ ear kanaan kake.
Riit Aiseia 13:19, 20, innem bwebwenato kake kajjitõk in:
-
Ewi wãween an kar jejjet kũtien kanaan eo kõn Babil̦on?
Babil̦on ilo raan kein, ilo aelõñin Iraq
6. Baibõl̦ ear kanaan l̦o̦k im̦aan kõn men ko jej loi rainin
Baibõl̦ ej n̦aetan tõre in jej mour ie “raan ko ãliktata.” (2 Timote 3:1) Lale ta eo Baibõl̦ ej kanaan kake kõn raan ko ãliktata.
Riit Matu 24:6, 7, innem bwebwenato kake kajjitõk in:
-
Ta ko Baibõl̦ ear kanaan kaki bwe renaaj wal̦o̦k ilo raan ko ãliktata?
Riit 2 Timote 3:1-5, innem bwebwenato kake kajjitõk kein:
-
Enaaj kar ewi wãween m̦antin armej ro ilo raan ko ãliktata ekkar ñan Baibõl̦ eo?
-
Ta jet iaan m̦anit kein em̦õj am̦ loi?
JET ARMEJ REJ BA: “Baibõl̦ eo ej juon bokin ino̦ñ im bwebwenato bajjek.”
-
Ilo am̦ l̦õmn̦ak, ta menin kam̦ool eo el̦aptata me ej kam̦ool ñan kwe bwe Baibõl̦ eo em̦ool im kwõmaroñ lõke?
TARLEP IN KATAK EO ILO TUKADU
Bwebwenato ko an lal̦ in, science, im kanaan ko rej kaalikkar bwe kwõmaroñ lõke Baibõl̦ eo.
Ãlij
-
Baibõl̦ eo ej juon bokin ino̦ñ bajjek ke ak elukkuun m̦ool?
-
Ta jet iaan men ko me rej kaalikkar bwe ekkatak ko an science rej errã ippãn Baibõl̦ eo?
-
Kwõl̦ak lale Baibõl̦ eo ej ke kwal̦o̦k kõn ta ko renaaj wal̦o̦k ilju im jekl̦aj? Im etke kwõj ba men in?
KAL̦APL̦O̦K AM̦ MEL̦EL̦E
Ebõd ke ta eo Baibõl̦ ej ba ñe keidi ñan ekkatak ko an science?
“Katak ko Kõn Science Rej ke Errã Ippãn Baibõl̦?” (Katak eo ilo online)
Ta ko renaaj kar wal̦o̦k ilo “raan ko ãliktata”?
“6 Kanaan Ko Ilo Baibõl̦ Jej Loe an Jejjet Kitieer” (Imõniaroñroñ, Jul̦ae 2011)
Katak kõn wãween an kar jejjet kũtien kanaan ko ilo Baibõl̦ kõn Kien eo an Greece ilo iien ko etto.
Lale wãween an kar kanaan ko ilo Baibõl̦ ukot l̦õmn̦ak eo an juon em̦m̦aan kõn Baibõl̦ eo.
