Ges-y sẽn be pʋgẽ wã

Ges-y sẽn be sebrã pʋgẽ

SAK A YIIBU

Biiblã yaa Wẽnnaam sebre

Biiblã yaa Wẽnnaam sebre
  • Zĩ-bʋs wɛɛngẽ la Biiblã yaa toor ne sɛb a taabã fãa?

  • Wãn to la Biiblã tõe n sõng yãmb tɩ y tõog n mao ne y zu-loeesã?

  • Bõe yĩng tɩ y tõe n tẽ bãngr-goam nins sẽn be Biiblã pʋgẽ wã?

1, 2. Bõe yĩng tɩ d tõe n yeel tɩ Wẽnnaam sẽn kõ tõnd Biiblã sɩd yaa kũun tɛkẽ?

Y TẼRA kũun y zo-nongr sẽn kõ-y bɩ? A sẽn kõ yãmb bũmb ningã pa tall yamleoog ne-y bal ye, a kõ-y-la sũ-noog wʋsg me. Bala, kũunã wilgda yãmb t’a kõtã nanda y zoodã. Yaa vẽeneg tɩ y pʋʋsa y zoa wã barka, a sẽn tags y yell n kõ-y kũunã.

2 Biiblã yaa Wẽnnaam kũuni, tɩ d segd n tall mi-beoog wʋsg rẽ yĩnga. Biiblã pa wõnd sɛb a taabã ye. A wilgda yɛl d sẽn pa tõe n bãng ne manesem zẽng ye. Wala makre, a gomda ãdsã, tẽngã la pipi raoã ne a pagã naaneg yelle. Biiblã tara sagls sẽn be bas-m-yam sẽn na yɩl n sõng-d tɩ d tõog n mao ne zu-loeesã la yɩɩrã d sẽn segd d vɩɩmã pʋgẽ wã. A wilgda Wẽnnaam sẽn na n pids a raabã la a kɩt tɩ vɩ-noog zĩnd tẽngã zug to-to. Biiblã sɩd yaa kũun tɛkẽ!

3. Bõe la a Zeova sẽn kõ tõnd Biiblã wilgd yẽ mengã zugu, la bõe yĩng tɩ rẽ noogd sũuri?

3 Biiblã leb n yaa kũun sẽn noogd sũur wʋsgo, bala a wilgda a Kõtã sẽn yaa Wẽnnaam a Zeova wã sẽn yaa a soaba. A sẽn kõ seb-kãngã wã wilgdame t’a ratame tɩ d bãng-a sõma. Sɩda, Biiblã tõe n sõng-y lame tɩ y pẽneg a Zeova.

4. Yãmb tagsg yaa bõe ne Biiblã yiisgu?

4 Yãmb sã n tara Biiblã, bɩ y bãng tɩ pa yãmb y yembr n tar-a ye. B yiisa Biiblã tõre, bɩ a babse, ne buud-goam sõor sẽn yɩɩd 2300, tɩ sẽn yɩɩd dũniyã neb 90 neb koabg fãa zug tõe n paam-a n karem. B sã n geelg n pʋɩ tɩ zemse, rasem a yopoe fãa pʋgẽ, yaa sẽn yɩɩd Biibl dãmb milyõ a ye la b pʋɩta. B zoe n yiisa Biiblã tõr bɩ a babs milyaar dãmba. Sɩd-sɩda, seb-kãngã ka to ye.

“Les Saintes Écritures—Traduction du monde nouveau” wã bee buud-goam wʋsg pʋsẽ

5. Bõe yĩng tɩ d tõe n yeel tɩ Biiblã “yii Wẽnnaam nengẽ”?

5 Sẽn paase, Biiblã “yii Wẽnnaam nengẽ.” (2 Tɩmote 3:16, Sebr Sõngo) Wãn to? Biiblã meng leokdame: “Yaa [vʋʋsem sõng] sẽn tʋm neb nins pʋsẽ wã n togs Wẽnnaam yĩnga.” (2 Pɩɛɛr 1:21) D rɩk makr ne nin-kẽem sẽn na n kɩt t’a yageng gʋls lɛtre. Yaa nin-kẽemã tagsa la a noy n be lɛtrã pʋgẽ. Rẽnd sɩd yaa nin-kẽemã la lɛtrã soaba, pa a yagengã ye. Woto, Biiblã me yaa Wẽnnaam koɛɛga, lakae pa ninsaalb nins sẽn gʋls-a wã koɛɛg ye. Dẽnd Biiblã tõr sɩd yaa “Wẽnnaam koɛɛga.”—1 Tesalonik rãmba 2:13.

A GOAMÃ TŨUDA TAABA, LA B ZEMSA KƐPƖ

6, 7. Bõe yĩng tɩ Biiblã goam sẽn pa kɩɩsd taabã yaa bõn-kãsenga?

6 B rɩka sẽn yɩɩd yʋʋm 1600 n gʋls Biiblã. A gʋlsdbã vɩɩmda wakat toɛy-toɛya, la b yaa neb buud toor-toore. Kẽer da yaa koaadba, sãnda zĩm-yõgdba, t’a taab me ra yaa pe-kɩɩmba. A taab me ra yɩɩ Wẽnnaam no-rɛɛsdba, bʋ-kaoodb la rĩm dãmba. A Luk sẽn yaa Evãnzill gʋlsdã ra yaa logtore. Baa ne Biiblã gʋlsdbã sẽn da yaa neb buud toɛy-toɛyã, a sɩngrã n tɩ ta a baasgẽ wã, a goamã fãa tũuda taaba. *

7 Biiblã pipi sebrã wilgda tõnd ãdem-biisã zu-loees sẽn sɩng to-to. A baasg sebrã wilgdame tɩ tẽngã gill na n lebga arzãn bɩ zẽed zĩiga. Biiblã sẽn togsdã fãa yaa yɛl sẽn maan yʋʋm tusa pʋgẽ, la fãa tara loees ne Wẽnnaam daabã sẽn tar pidsg n kẽngd taoorã. A goamã sẽn pa kɩɩsd taabã yaa bõn-kãsenga, la sebr sẽn yit Wẽnnaam nengẽ segd n sɩd yɩɩ woto.

8. Rɩk-y makr sẽn wilgd tɩ Biiblã zemsa kɛpɩ ne siãns hakɩkã.

8 Biiblã zemsa kɛpɩ ne bãngr ning b sẽn boond tɩ siãns hakɩkã. Biiblã ra zoe n togsa yɛl sẽn yaa sɩda, ninsaalbã sẽn da pa mi, n yaool n wa bãng-b b toor kaoosg poore. Wala makre, Maankʋʋr sebrã ra tara noy tẽn-kʋdem wẽndẽ Israɛllã neb yĩnga, sẽn da wilgd tɩ bãad dãmb kẽer da segd n vɩɩmda yɩɩga, la tɩ buudã neb fãa ra segd n yɩɩ yɩlma. Tẽns nins sẽn yaa yags ne Israɛllã yaool n da pa mi baa fʋɩ yel-kãensã wɛɛngẽ ye. Sasa ning nebã sẽn da tar tagsa sẽn pa zems tẽngã bɩ dũniyã sẽn wõnd bũmb ningã wɛɛngẽ wã, Biiblã ra zoe n yeelame t’a yaa gilga. (Ezai 40:22) Biiblã ra zoe n togsame tɩ tẽngã yaga “vɩʋʋgẽ.” (Zoob 26:7) Yaa sɩd tɩ Biiblã pa bãngr ning b sẽn boond tɩ siãnsã sebr ye, la a sã n wa gomd siãnsã yɛl yelle, a sẽn yetã zemsa kɛpɩ. Rẽ yĩnga pa woto la sebr sẽn yit Wẽnnaam nengẽ segd n yɩ sɩda?

9. a) Wãn to la Biiblã sẽn togsd kʋdemdã yɛl to-to wã wilgd tɩ yel-kãens sɩd zĩndame la t’a goamã zemsa reegre? b) Sẽn gʋls-b Biiblã pʋ-peelem zãmsda tõnd bõe Biiblã zugu?

9 Biiblã sẽn togs kʋdemd yɛl ninsã me yaa sɩda, la a zemsa reegre. A kibayã gomda yɛl takɩ yelle. Kiba-kãens pʋsẽ d pa yãt nebã yʋy bal ye. B leb n sõdgda nin-kãens yaab rãmbã me. * Sẽn paase, Biiblã gʋlsdb ra yaa pʋ-peelem dãmba. B sakame meng n gʋls n wilg bãmb mensã la b buudã kongre. B pa wala dũniyã kʋdemd yɛlã gʋlsdb sẽn pa nong n gomd b tẽnsã sẽn pa tõog zab nins yellã ye. Wala makre, Sõdb sebrã pʋgẽ, gʋlsd a Moiiz sak n wilga a meng beeg-kãseng ning sẽn kɩt tɩ Wẽnnaam zab-a hal sõma wã. (Sõdbo 20:2-12) Pʋ-peelem a woto buud yaa kar-kar kʋdemdã yɛl kibay sɛb a taabẽ, la d yãt-a-la Biiblã pʋgẽ, a sẽn yaa Wẽnnaam sebrã yĩnga.

SEBR SẼN KÕT YAM

10. Bõe yĩng tɩ Biiblã sẽn tar sagls sẽn zemsã pa lingri?

10 Biiblã sẽn yaa Wẽnnaam sebrã yĩnga, a ‘bee bark zãmsg yĩnga, la sẽn na yɩl n wilg ned a kongre, la saglg yĩnga.’ (2 Tɩmote 3:16) Hakɩka, Biiblã yaa sebr sẽn tar sagls sẽn sɩd sõngde. A saglsã zemsa ne ninsaal halhaalã meng sẽn yaa a soabã kɛpɩ. La rẽ pa lingr ye, bala yaa Wẽnnaam a Zeova sẽn yaa bũmb fãa Naandã nengẽ la Biiblã yita. A mii tõnd tagsgã la sẽn be tõnd sũyẽ wã n yɩɩd tõnd mense. Sẽn paase, a Zeova mii bũmb ning sẽn na n kõ tõnd sũ-noogã. A leb n mii d sẽn segd n lak d mens ne yel-manesem ninsã.

11, 12. a) Bõe yell la a Zezi gom a Tãng zug Zãmsgã pʋgẽ? b) Bõn-bʋs a taab yell la b gom Biiblã pʋgẽ, la bõe yĩng tɩ Biiblã sagls be nafr wakat fãa?

11 Ges-y a Zezi sõsg ning b sẽn boond tɩ Tãng zug Zãmsgã, sẽn be Matɩe sak a 5 n tɩ ta a 7 pʋgẽ wã. Zãms-kãngã sẽn yaa kãsengã pʋgẽ, a Zezi goma bũmb wʋsg yelle. A wilga d sẽn na n maan to-to n paam sũ-noog hakɩkã, bɩ n welg mo-yõsa, d sẽn na n pʋʋs to-to, la d tagsg sẽn segd n yɩ to-to ne laogã. A Zezi gom-kãensã ket n tara pãng la b zems ne rũndã-rũndã vɩɩmã wa b sẽn da yaa to-to a sẽn da wa n togsd-bã wakatã.

12 Biiblã noy kẽer tɩ loee ne zak pʋgẽ vɩɩmã, ne tʋʋmã la ne tõnd manesmã ne d taabã. Biiblã noy tara yõod ne nebã fãa, la a saglsã bee nafr wakat fãa. Wẽnnaam goam nins no-rɛɛs a Ezai sẽn gʋlsã wilga yam ning sẽn be Biiblã pʋgẽ wã koɛɛg-koɛɛg woto: “Mam yaa [a Zeova], yãmb Wẽnnaam. Mam zãmsda yãmb y meng sõngr yĩnga.”—Ezai 48:17.

BIIBLÃ YAA BÃNGR-GOAM SEBRE

Biibl gʋlsd a Ezai reng n togsa Babilon lʋɩɩsã

13. A Zeova vẽnega no-rɛɛs a Ezai t’a pĩnd n togs yel-bʋs Babilon zugu?

13 Biiblã tara bãngr-goam wʋsg bɩ yɛl a sẽn pĩnd n togs b waoongo. Bãmb wʋsg zoe n paama pidsgu. D rɩk makre. Ne no-rɛɛs a Ezai maasem, a Zeova ra pĩnd n togsame tɩ Babilon galʋ-tẽngã ra na n paama sãango. (Ezai 13:19; 14:22, 23) B wilga rẽ sẽn da na n pids to-to wã vẽenega. Sodaas n da na n maan tɩ Babilon kʋɩlgã koom booge, n paam n kẽ tẽngã tɩ pa tũ ne zabr ye. La pa woto tɛk ye. A Ezai bãngr-gomdã pʋd n togsa rĩm ning sẽn da na n deeg Babilonnã yʋʋre. Rĩm kãng yaa a Sirus.—Karm-y Ezai 44:27–45:2.

14, 15. Wãn to la yɛl kẽer a Ezai bãngr-gomdã sẽn togs Babilon zugã pids-yã?

14 Yʋʋm 200 poore, sẽn yaa yʋʋmd 539 sẽn deng a Zezi rogmã, zĩ-likr kiuug rasem a 5 wã yʋngo, tãb-biis n wa n tilg b sikã Babilon noore. Ãnd n da yaa b taoor soaba? Yaa Pɛrs rĩm yʋʋr sẽn boond t’a Sirus. Rẽnd yɛla fãa ra seglame sẽn na yɩl tɩ bãngr-gomd a to paam pidsgu. La rẽ yĩnga a Sirus tãb-biisã ra na n deega Babilon tɩ pa tũ ne zabr wala b sẽn deng n togsã bɩ?

15 Babilon nebã ra maanda kibs baraar yʋngo, la b ra tẽedame tɩ b tẽngã sẽn tar lal-bɛdã yĩnga, bũmb pa tõe n maan-b ye. La ne yam, a Sirus gõdga kʋɩlga naoor koom sẽn da zoet n pasgd tẽngã. Pa kaoos la koomã sig n zems a sodaasã na pasg-a n ta tẽngã lals ye. La a Sirus tãb-biisã maana wãn n paam n kẽ Babilon tẽngã pʋgẽ? D pa mi sẽn yɩ to-to ye, la baraar yʋngã, Babilon nebã pa gũus ye. B ra basa tẽngã noy tɩ pak hãuu.

16. a) Bõe la a Ezai reng n togs bũmb ning sẽn da na n wa baas n paam Babilonnã wɛɛngẽ? b) Wãn to la a Ezai bãngr-gomd ning sẽn gomd Babilon lʋɩɩsã yellã pids-yã?

16 B reng n togsa woto Babilon zugu: “Neb ka na n le zĩnd beenẽ yɛs ye. La zamaan fãa, neb ka na n le tilg yir beenẽ ye. Araab ka na n le tilg fu-roog be ye, la pe-kɩɩm ka na n wẽ yãgr be ye.” (Ezai 13:20) Bãngr-gom-kãngã pa reng n togs tẽngã lʋɩɩs bal ye. A wilgame me tɩ Babilon da na n lebga raboog wakat fãa yĩnga. Yãmb tõe n yãa kaset sẽn wilgd tɩ gom-kãensã pidsame. Babilon raboogã, sẽn be sẽn zems kɩlometr 80 zĩigẽ ne Bagdaad sẽn yaa Irak na-tẽngã yaa kaset sẽn wilgd t’a Zeova sẽn kɩt t’a Ezai pĩnd n togs bũmb ningã pidsame: A yeelame: “Mam na n pɩɩs-a-la ne sãoong saaga.”—Ezai 14:22, 23. *

Babilon raboogã

17. Wãn to la Biiblã bãngr-goam pidsg kengd tẽebo?

17 Biiblã bãngr-goam sẽn be bas-m-yamã sɩd kengda tẽebo. Bɩ bõe? Sɩda, Wẽnnaam a Zeova sẽn kɩt t’a pĩnd kãabsã pidsã, d bee bʋʋm n na n kɩs sɩd t’a na n pidsa a sẽn kãab tɩ tẽngã na n lebga arzãnã me. (Sõdbo 23:19) Sɩda, d tara “tẽeb ne vɩɩm sẽn ka sɛta yelle, Wẽnnaam sẽn ka tõe n yag ziri sẽn kãab hal dũniyã sẽn nan ka naanã.”—Tɩt 1:2. *

“WẼNNAAM GOAMA VƖƖME”

18. Gom-bʋg sẽn tar pãng la tʋm-tʋmd a Poll sẽn yaa kiris-nedã togs ‘Wẽnnaam gomdã’ wɛɛngẽ?

18 Sẽn zems ne tõnd sẽn zoe n yã sag-kãngã pʋgẽ wã, yaa vẽeneg tɩ Biiblã sɩd yaa sebr sẽn pa wõnd a taaba. D yãame t’a goamã pa kɩɩsd taaba, t’a zemsa takɩ ne bãngr ning b sẽn boond tɩ siãnsã, la a tẽn-kʋdem wẽndẽ yɛlã bilgr me yaa kɛpɩ. Sẽn paase a kõta yam la a tara bãngr-goam sẽn zems ne bas-yardo. La a yõodã pa tek woto ye. Tʋm-tʋmd a Poll sẽn yaa kiris-nedã gʋlsame: “Wẽnnaam goama vɩɩme la a tara pãnga, la a rɩtame n yɩɩd sʋʋg sẽn tar noy a yiibu, la a kẽeda hali n welgd vɩɩm ne sɩɩga la kõb-sugds ne sɩɩlem, la a yaa sũur tagsg la ratem bʋ-kaooda.”—Hebre dãmba 4:12.

19, 20. a) Wãn to la Biiblã tõe n sõng yãmb tɩ y fees y menga? b) Wãn to la y tõe n wilg y mi-beoog ne Wẽnnaam, a sẽn kõ-d Biiblã tɩ yaa kũun sẽn pa wõnd a taabã yĩnga?

19 Wẽnnaam ‘goamã’ bɩ a koɛɛgã sẽn be Biiblã pʋgẽ wã kareng tõe n toeema tõnd vɩɩmã. A tõe n sõnga tõnd tɩ d fees d mensã sõma n yɩɩd raasenkam. Tõnd tõe n yetame tɩ d nonga Wẽnnaam. La d sã n wa wʋm a Gomdã sẽn yaa Biiblã sẽn yet bũmb ninsã, d sẽn na n tall manesem ningã wilgda bũmb ning sẽn sɩd be d sũurẽ wã, la d tʋlsmã sẽn yaa a soaba.

20 Biiblã sɩd yaa Wẽnnaam sebr d sẽn segd n karem, n zãms la d nong wʋsgo. Wilg-y y mi-beoog ne Wẽnnaam a kũun kãngã yĩnga, n ket n vaeesd-a neere. Y sã n maan woto, y na n bãnga Wẽnnaam daabã sẽn yaa a soab ãdem-biisã yĩng n paase. D na n goma raab kãng sẽn yaa a soabã, la a sẽn na n pids to-to wã yell sak ning sẽn pʋgdã pʋgẽ.

^ sull 6 Baa neb kẽer sẽn yet tɩ Biiblã zĩis kẽer kɩɩsda taabã, baa fʋɩ pa be sẽn wilgd tɩ rẽ yaa sɩd ye. Ges-y a Zeova Kaset rãmbã sẽn yiis sebr ning sẽn yaa La Bible — Parole de Dieu ou des hommes ? a sak a 7 wã.

^ sull 9 Wala makre, ges-y a Zezi yaab rãmbã b sẽn sõdg Luk 3:23-38 pʋgẽ wã.

^ sull 16 Sẽn na yɩl n paam vẽnegr n paas Biiblã bãngr-goam wɛɛngẽ, bɩ y ges sɛb nins a Zeova Kaset rãmbã sẽn yiis sẽn yaa Un livre pour tous, seb-neng 27-29, la Bãngr sẽn tar n debd vɩɩm sẽn-kõn-saẽ wã, seb-neng 17-21.

^ sull 17 Babilon sãoongã yaa Biiblã bãngr-gomd a ye sẽn paam pidsgu. A taab wʋsg bee sẽn paam pidsg me tɩ Tiir ne Niniiv sãoongã be sʋka. (Ezekɩɛll 26:1-5; Sofoni 2:13-15) Sẽn paase, a Daniɛll bãngr-gomdã reng n togsa dũni gill pãn-soaadbã sẽn da na n pʋg taab to-to Babilon lʋɩɩsã poore. Meed ne Pɛrs sẽn naag taaba, la Gɛrɛs soolmã ra bee pãn-soaadb kãens sʋka. (Daniɛll 8:5-7, 20-22) Sẽn na yɩl n paam vẽnegr bãngr-goam wʋsg sẽn gomd Mesi wã yell sẽn paam pidsg a Zezi Kirist zugã wɛɛngẽ, bɩ y ges seb-neng 199-201 pʋgẽ wã.