1. ¿Kani techiluia tein mochiuas satepan?

IJKUAK tikonkaki tanauatilmej itech tepostatsotson oso tikonita itech televisión, ¿kemansa tionmotajtaniani kani titamitiuij? Axkan mochiua miak taman tein amo kuali tein amo akin kimattok. Nejin kinextia ke amo akin ueli kijtoua toni mochiuas satepan (Santiago 4:14). Sayoj ke Jiova kemaj ueli (Isaías 46:10). Ne tel uejkauj, Biblia, iTajtol Dios, amo sayoj kijtojka amo kuali tachiualismej tein tikitaj axkan, ta no kualtsitsin uan uejueyi tachiualismej tein mochiuas amo uejkaua.

2, 3. ¿Toni kitajtanijkej Jesús imomachtijkauan, uan toni kinnankilij?

² Jesucristo ika tajtoj iTekiuajyo Dios, tekiuajyot tein kitamis nochi tein amo kuali, uan kichiuas se xochital nikan taltikpak (Lucas 4:43). Nochin akin kikakkej Jesús kinekiaj kimatiskej kemanian ualaskia nejon Tekiuajyot. Tein melauj, imomachtijkauan kitajtanijkej: “[¿]Toni neskayot tikitaskej itech moyetolis uan itamiampa nochi tein mochiujtok itech taltikpak?” (Mateo 24:3, TNM). Jesús kinnankilij ke sayoj Jiova Dios kimatia kemanian ejkoskia itamilis nochi tein amo kuali tein  mochiujtok itech taltikpak (Mateo 24:36). Sayoj ke, kijtoj nochi tein mochiuaskia nikan taltikpak, tepitsin achto keman iTekiuajyo Dios kiualkuiskia yekyetolis. Uan tachiualismej tein kijtojka mochiujtok axkan.

³ Yekinika maj ika titajtokan se neteuilis tein amo akin uelik kiitak. Satepan tikitaskej neskayomej tein kinextia ke tinentokej “itamiampa nochi tein mochiujtok itech taltikpak”. Nejon neteuilis mochiuak ne iluikak kampa nemij espíritus, uan ika tein mochiuak, tejuan techijtakoua.

4, 5. 1) ¿Toni mochiuak ne iluikak tepitsin satepan keman Jesús peuak tekiuajti? 2) Kemej kijtoua Apocalipsis 12:12, ¿toni kiualkuiskia neteuilis tein mochiuaskia ne iluikak?

⁴ Itech capítulo 8 tikitakej ke itech xiuit 1914, Jesucristo kiselij tanauatil kemej Tekiuaj ne iluikak (xikonixtajtolti Daniel 7:13, 14). Uan tepitsin satepan peuak tekiti. Biblia kijtoua: “Peuak ne teuilis ne eluiyaktsinko. Uan Miguel [okse itokay Jesús], [...] iuan iángelikniuan kiteuiayaj ne amokuali tekuani [oso dragón Satanás]. Uan ne amokuali tekuani iuan itekitikaikniuan no moteuiayaj iuan ne ángelme de Dios”. * Amokuali uan iángeluan akin amo yolkualmej, oso iamokuali ejekauan, tapolojkej itech neteuilis uan kinpantamotkej nikan taltikpak. Ángeles akin amo kikauaj Dios, tel yolpakkej kiitaskej ke Satanás uan iamokuali ejekauan amo yetoyajok ompa iluikak. Sayoj ke taltikpakneminij amo semi yolpakiskiaj. Biblia kijtojka ijkon: “Semi nanteikneltiani namejuan ten nankalyetokke tech in taltikpak [...], porin ne amokuali Satanás ualpantemok ya para tekititinemis [...] ika ueyi yolkualanyot. [...] Porin kuali kimati ke amo kipia ok miak tonalme” (Apocalipsis 12:7, 9, 12).

 ⁵ Xikonita toni kiualkuiskia neteuilis tein mochiuaskia ne iluikak: Amokuali tel kualaniskia uan kichiuaskia maj onka ouijkayomej nikan taltikpak. Kemej tikitatij, axkan tinentokej itech nejon tonalmej ouijkej. Sayoj ke amo uejkauaskia, uan Satanás no kimattok ke “amo kipia ok miak tonalme”. Biblia kitokaytia “takuitapan [“itamian”, TNM] tonalme” (2 Timoteo 3:1). ¡Semi techyolpaktia tikmatiskej ke amo uejkaua, Dios kijkuaniti itayekanalis Amokuali nikan taltikpak! Maj tikitakan seki tachiualismej tein kijtojka Biblia uan mochiujtok axkan. Nochi nejon kinextia ke tinemij itamian tonalmej, uan amo uejkaua keman taixyekantos iTekiuajyo Dios, akin kitasojtaj Jiova kipiaskej nochipaya miak tatiochiualismej, uan nejon kinualkuilis yolpakilis. Yekinika, maj tikitakan naui tachiualismej tein yeskia neskayot, uan kemej Jesús kijtojka, mochiuaskia itech totonaluan.

6, 7. Jesús kijtojka onkaskia neteuilismej uan mayanti, ¿keniuj mochiujtok axkan itajtoluan?

⁶ “Moteuiske se uan okse pueblojuani [...] uan moteuiske se uan okse  tagayot.” (Mateo 24:7.) Itech 100 xiujmej tein tiualpanokej, tel miakej momikilijkej ika neteuilismej. Se takat kayot Gran Bretaña kijkuiloj: “Itech xiujmej 1900-1999, toyauik esti kemej amo keman ijkon moitstoya. [...] Itech nejon xiujmej onkatoya neteuilismej, uan sayoj seki tonalmej keman tepitsin taseuia”. Tein kijkuiloj Instituto Worldwatch kinextia: “Itech neteuilismej [tein mochiuak itech 1900-1999], eyi achiok momikilijkej ke itech nochi neteuilismej tein mochiuak itech xiuit 1 hasta 1899”. Panoua 100 millones momikilijkej ika neteuilismej tein peuak itech 1914. Nejon neteuilismej kichiua maj miakej kipolokan ininchankauan oso inintasojikniuan. Uan tejuatsin xa no tikonpanok nejon ueyi tayokol.

⁷ “Onkas [...] mayanti.” (Mateo 24:7.) Motelmachtianij kijtouaj ke itech 30 xiujmej tein tiualpanokej uan axkan, okachiok tataki. Sayoj ke, kisentoka tasojti takual porin miakej amo kipiaj tal kampa tatokaskej nion no tomin tein ika kikouaskej. Miak millones taltikpakneminij kipanouaj mayan tein ika momikiliaj. Organización Mundial de la Salud kinextia ke amo moyektamakaskej, yejua se taman tein kichiua maj  momikilikan, panoua makuil millones konemej itech se xiuit.

8, 9. Jesús kijtojka mochiuaskia talolinilis uan kokolismej ¿keniuj mochiujtok axkan itajtoluan?

⁸ Onkas ‘talolinilis’ (Lucas 21:11). Se oloch motelmachtianij kayomej Estados Unidos kijtojkej ke xijxiujtika mochia maj mochiua kemej 19 talolinilis tein semi chikaujkej uan kinuejueloua uejueyi kalmej uan kiixtatapana tal. Uan itech nejin xiujmej, mochiua talolinilis tein senkis kinxitinia uejueyi kalmej. Ika tein moijkuilojtiualaj keman mochiua talolinilis, kinextia ke itech xiuit 1900 uan hasta itech totonaluan, panoua ome millones taltikpakneminij momikilijkej. Itech se tajkuilol ixnesi: “Maski tamatinij kitemouaj keniuj maj amo akin momikili keman talolini, amo semi teyi ueli kichiuaj”.

⁹ “Mochiuati [...] tetsaukakokolisti.” (Lucas 21:11.) Maski axkan ueli kichijchiuaj kuajkuali pajti, taltikpakneminij kisentoka kinkui kokolismej tein ipa moixmatiaya uan tein yankuikej. Kemej kijtoj se amat, itech nejin xiujmej okachi kinkui kokolismej tein ipa moixmatij, kemej uakkatataxis, tonauis, uan cólera, uan akin kikui nejin kokolismej,  kemansa semi ouij pajtij maski mopajtiaj. Uan no neskej kemej 30 yankuik kokolismej. Seki temiktiaj uan kisentoka amo kipia pajti.

10. ¿Toni tein moijtojka itech 2 Timoteo 3:1-5 tikonita ijkon kinextiaj taltikpakneminij?

¹⁰ Biblia amo sayoj kijtojka ke itamian tonalmej mochiuaskia miak taman tein amo kuali itech nochi taltikpak, ta no kinextij ke mopataskiaj taltikpakneminij. Tatitanil Pablo kijtoj: “Tech ne takuitapan [“itamian”, TNM] tonalme topan uetsikiu ne ueyi tajyouilis” (xikonixtajtolti 2 Timoteo 3:1-5). Yejua nejin seki taman tein Pablo kijtojka keniuj yeskiaj taltikpakneminij:

• motasojtaskiaj sayoj yejuan

• yeskiaj xijxikuimej ika tomin

• amo kintakamatiskiaj inintatuan

• amo tetasojtaskiaj

• amo motsakuiliskiaj ika tein amo kuali

• kiuelitaskiaj tatajyouiltiskej

• kitauelitaskiaj tein kuali

• kitasojtaskiaj tanejnekilismej uan amo Dios

•   kinextiskiaj kiueyichiuaj Dios, maski, ika inintachiualis moitaskia ke amo kinpaleuia itech ininnemilis

11. Kemej kijtoua Salmo 92:7, ¿toni kinpanos akin amo yolkualmej?

¹¹ ¿Ijkon tikonita akin nemij itech moxolal? Amo tiomeyolouaj ke kemaj. Noyampa ijkon moojtokaltiaj. Nejin kinextia ke Dios amo uejkaua tachipauas. Ta Biblia kijtoua: “Keman akin amo yolkualmej ixuaj kemej xiuit tein amo kuali, uan keman akin kichiuaj tein amo kuali xochiyouaj, ijkuakya senkis ixpoliuiskej” (Salmo 92:7).

12, 13. ¿Toni neskayomej moajsi ika “taixmatilis tein melauak” motelmiakilijtok itech nejin “tonalmej keman ejkos tamilis”?

¹² Itech nejin itamian tonalmej yekmelauj onkak miak ouijkayomej kemej kijtojka Biblia. Sayoj ke itech ixolal Jiova mochiujtok tachiualismej tein kuali.

¹³ Biblia kijtojka itech amaix Daniel: “Taixmatilis tein melauak motelmiakilis”. ¿Kemanian mochiuaskia nejin tajtolmej? Itech “tonalmej keman ejkos tamilis” (Daniel 12:4). Itech 1914, Jiova peuak okachi kinpaleuia akin kinekij kitekitiliskej, maj okachi kiajsikamatikan tamachtilismej tein motelneki tein Biblia kitemaka. ¿Kemej katiyejuan? Kiajsikamatij tein mouika iuan itokay Dios uan itanejnekilis, inemilis Jesús tein kitemakak, keniuj moajsij mikemej uan neajokuilis. Itekitikauan Jiova no kiajsikamatij keniuj moojtokaltiskej kemej okachi kuali nemiskej uan ininchipaujkanemilis kiueyichiuas Dios. No kuali kiajsikamatij toni iTekiuajyo Dios uan keniuj tachipauas nikan taltikpak. ¿Toni kichiuaj ika nejon taixmatilis? Nejin netajtanil techuika itech okseki tajtolmej tein moijtojka uan mochiujtok itech totonaluan.

14. ¿Kani ajsikya tetapouilis ika kuali tanauatilmej ika iTekiuajyo Dios uan akonimej kichiuaj?

 ¹⁴ Jesucristo kijtoj tein mochiuaskia tepitsin achto keman ejkoskia tamilis: “Moneki ma mojmoyaua in kuali Tajtoltsin de Dios [...] nochi tech senmanauak” (xikonixtajtolti Marcos 13:10). Semanauak taltikpak motetapouijtok kuali tanauatilmej ika iTekiuajyo Dios, oso ika okseki tajtolmej, moteixmatiltia tein kijtosneki nejon Tekiuajyot, tein kichiuas, uan keniuj uelis tikseliskej tatiochiualismej tein kiualkuis. Panoua 230 uejueyi altepemej kampa mouikatok nejin kuali tanauatilmej, uan motetapouia itech miak tataman tajtolmej. Millones itaixpantijkauan Jiova akin kayomej itech ‘nochi tataman paísmej, tagayot, pueblojmej uan tein tajtoaj nochi tataman tajtolismej’, kitetapouiaj ika yolpakilis kuali tanauatilmej ika iTekiuajyo Dios (Apocalipsis 7:9). Uan no kinmachtiaj ika Biblia tel miakej akin kinekij kimatiskej tein yekmelauj tamachtia Biblia, uan amo kintaxtaualtiaj. Yekmelauj se kimoujkaita keniuj mochiujtok itajtoluan Jesús, uan okachiok komo tikitaj tein kijtojka, ke tein yekmelauj kichiuaj kemej Cristo, ‘nochin kintauelitaskiaj’ (Mateo 10:22).

15. 1) ¿Tikonneltoka ke tinentokej itech itamian tonalmej, uan keyej ijkon tiontanankilia? 2) ¿Toni kinpanos keman ejkos “tamilis”, akin kiixnamikij Jiova uan akin mokauaskej maj kinixyekana iTekiuajyo Dios?

¹⁵ Kemej axkan mochiujtokya miak taman tein moijtojka itech Biblia, ¿amo tikonnemilia ke tinentokej itech itamian tonalmej? Kuali tanauatilmej kisentokas motetapouis, uan tamis keman Jiova kijtos, uan ijkuak ejkos “tamilis” (Marcos 13:10). “Tamilis” kijtosneki keman Dios kiochpanas nochi tein amo kuali nikan taltikpak.  Yejuatsin kichiuas maj Jesús uan ángeles akin kipiaj uelilis, maj kinixpolokan akin senkis kiixnamikij Dios (2 Tesalonicenses 1:6-9). Satanás uan iamokuali ejekauan amo kinkajkayauaskejok taltikpakneminij. Satepan, iTekiuajyo Dios kinualkuilis miak tatiochiualismej nochin akin mokauaskej maj kinixyekana nejon tekiuajyot tein melauak (Apocalipsis 20:1-3; 21:3-5).

16. ¿Toni tein okachi kuali moneki tikonchiuas tejuatsin?

¹⁶ Kemej amo uejka yetok itamilis nochi tein iaxka Satanás, tisejsemej moneki timotajtaniskej: “¿Toni moneki nikchiujtos axkan?”. Tein okachi kuali, moneki xikonsentoka xionmomachti tein kijtoua Jiova uan tein kichia maj tikchiuakan (Juan 17:3). Xionmomachti Biblia ika tanejnekilis uan nejmachkayot. Xionmomati tionyas nechikolmej tein kipiaj akin mochikauaj kichiuaskej itanejnekilis Jiova (xikonixtajtoti Hebreos 10:24, 25). Xionmomachti iTajtol Dios, ijkon tikonixmatis akoni Jiova uan xikonpata monemilis, ijkon uelis tikonyolpaktis (Santiago 4:8).

17. ¿Keyej kinichtakauikiuj tel miakej keman ejkos ininixpoliuilis akin amo yolkualmej?

¹⁷ Jesús kijtojka ke tel miakej amo kineltokaskiaj nochi tein kinextia ke tinentokej itamian tonalmej. Ininixpoliuilis akin amo yolkualmej ejkotiuetsis keman nion akin kichixtos, uan tel miakej kinichtakauikiuj, kemej kichiua se tachtekkej youak (xikonixtajtolti 1 Tesalonicenses 5:2). Jesús tanejmachtij ke ijkon kemej katka itonaluan Noé, ijkon yeskiaj itonaluan Jesús keman yeskia Tekiuaj itech iTekiuajyo Dios itech itamian tonalmej: “Uan tech ne tonalme kuak nemiko Noé achtopa ke ualaskia ne ueyi tetsaukakiouit, ijkuakon nochi in tagayot tatakuajtoyaj san, uan oksekin motauantijtoyaj san. Uan in oksekin tetatme uan tenanme kinijtantoyaj san ne teichpochuan  para ma monamiktikan. [...] Hasta kuak Noé kalayik tech [...] arca. Uan in tagayot amo kineltokakke de ke ualaskia ne tetsaukakiouat. [...] Ijkuakon nochi kinuiyak uan moaelsimijke” (Mateo 24:37-39).

18. ¿Toni tanejmachtilis tein kitemakak Jesús moneki maj amo tikauilmatikan?

¹⁸ Yejua ika Jesús tanejmachtij: ‘Ximoyekpiakan namejuan san para amo xineltatakuajtinemikan uan amo xitauantinemikan. Uan amo xiyoltanemilijtinemikan den namonemilis. Porin namechmoujkaichtakauikiuj ne tonal kuak nikinmoujkaichtakauikiuj in taltikpakuanij de nochi senmanauak. Ika ya nojon nochipa ximotatataujtilikan iuan Dios para namechpaleuis xikcholuikan nochi nijin tajyouilis ten mochiuakiuj. Uan nanmotenextiliskej noixpan’ (Lucas 21:34-36). Moneki maj amo tikauilmatikan itajtoluan Jesús. ¿Keyej? Porin akin kipiaskej ipoujkaitalis Jiova Dios uan yetoskej ‘iixpan’ Jesucristo, uelis makisaskej ijkuak poliuis nochi tein iaxka Satanás. Uan no, uelis nemiskej nochipaya itech se kualtsin taltikpak tein amo uejka yetok (Juan 3:16; 2 Pedro 3:13).