Ocuphela mwaha

Ocuphela sampuwa

Apwanne Mwaanasuwela?

Apwanne Mwaanasuwela?

Apwanne Aroma yaaneemererya wi muchu yoowo yaamukhomenlaaya vamwirini avithiwe moophwanelela, hiiha ntoko Yesu?

ANCIPALE aasuwela yaweereya ya Yesu yawi aathomeiwe veeri va ampava eeli ni wi akhwa vamwirini. (Mat. 27:35-38) Nyenya achu akina haneemererya yeeyo Piipiliya onaloceiye wi mwiili wa Yesu waarehereryiwa ni ovithiwa mu nihiyeni.—Mar. 15:42-46.

Alipa oowaakaaha Aliivuru a Michaka annakhwa minikwa wi muchu yoowo aarimwiiphiwa aaneemereryiwa ovithiwa moophwanelela, mu nihiyeni. Moohiyana, alipa awaakaaha yaala aneemererya wi achu yaale yiiphiwa ntoko ampava yaanakhalihiwa mmukhalelo woohiyana. Yornalista awiichaniwa Ariel Sabar, yoowo orempe erevista Smithsonian, onnathariha ntakhara heeni achu akina aryaayano moonelo yoola: “Okhomeliwa vamwirini waari olaka yoowo waavahiwa achu oonanaraxa murima a vamucecheni, nave achu akina oohuseryaxa yaanaloca wi hiyaahaala okhala ya miruku wuupuwela wi Aroma yaahaala weemererya wi achu si yaala evithiwe mmukhalelo woophwanelela.” Aroma yaachuna ovaha olaka wawuuliha muru wa ampava, mwawiihiiha ikwaha sincipale awo yaanahiya miruchu saya va mwiri wi ekhuuriwe ni axinama amutakhwani. Ohoolo waya, makhuva ene yaahalela yaanariheliwa mu nihiye vyakala.

Nyenya alipa awuuhula ichu, ahuupulula echu ekina yoohiyana, vooloca sa makhuva a Ayuta akina yaawo yaakhwile. Mu 1968 makhuva a mulopwana iiphiwe mu nsana noopacerya yaaphwanyiwa. Awo yaaphwanyiwe mu nihiye nawunlaana na emusi ya Ayuta waacamela o Yerusalemu. Makhuva yaala yaari mu ekaaxa ya makhuva. Nikhuva nimoha na ekokosa naahihala mu ekaaxa yeele. Nno naakhomeliwe vamwirini ni epereku orakama waaya 11.5 sentimetru. Sabar ooloca: “Ekokosa yeele yaari ya mulopwana awiichaniwa Yehochanan, yaavahererya yawooniherya yawi yaweereya yeeyo enalociwa mu Aliivuru a Michaka vooloca sa Yesu wi aahivithiwa mu nihiyeni ti yeeparipari.” Yooniheryaka wi “ekokosa ya Yehochanan yaari yootakiherya ya mulopwana a mmahiku a Yesu yoowo aakhomeliwe nave Aroma yeemerenryaaya wi avithiwe mu nihiyeni na Ayuta.”

Nyenya nlelo sookhalavo miyoonelo soohiyanahiyana vooloca sa mukhalelo Yesu aakhomeliweiye vamwirini mwawiiwanana ni yeeyo nikhuva na ekokosa ya Yehochanan nnooniheryaaya. Ti yookwakwaleya wi ampava akina yaanavithiwa mmukhalelo woophwanelela nave ohiya mmahiye vyakala. Mweeparipari, yeeyo Piipiliya onaloceiye wi mwiili wa Yesu waahivithiwa mu nihiye noophwanelela ti yeeparipari chiryene. Sawooniherya sinnakhaviherya yeeyo Piipiliya onaloceiye wi mwiili wa Yesu waarehereryiwa nave waavithiwa mu nihiyeni.

Echu yoochuneyaxa tiyawi Yehova aaloherya wi mwiili wa Yesu waahaala ovithiwa mu nihiyeni na mulopwana ooreela, nave haavo onahaala weeriha wi masu a Muluku ehaakhwanele.—Isa. 53:9; 55:11.