Bophelo bo bontšha bo hlamilwe. Dilo tšeo di phelago di dirilwe ka disele tše di nyenyane. Sele e nngwe le e nngwe e swanetše go dira dilo tše dintši tšeo di raraganego gore sephedi se kgone go phela le go tswala. Se ke nnete ka gore se šoma le go dilo tše di nyenyane tšeo di phelago. Ka mohlala, nagana ka Yeast ya go paka borotho yeo e lego sephedi se se nyenyane kudu seo se nago le sele. Ge o bapetša sele ya yeast le ya motho, ya yeast e bonagala e le bonolo kudu. Lega go le bjalo e raragane kudu. Sele e nngwe le e nngwe ya yeast e na le DNA. Sele e nngwe le e nngwe e na le tsela yeo e fetošago dikhemikhale tše dingwe gore e be dijo tšeo e di hlokago gore e phele. Ge e ba go se na dijo, disele tšeo di felelwa ke matla ga nnyane ga nnyane ke moka tša se šome tša ba okare di robetše. Ke ka baka leo yeast e kgonago go dula nako e telele ka khitšhing, ke moka ya tla ya kgona go šoma ge go pakiwa borotho.

Ke kgale borathutamahlale ba ithuta ka disele tša yeast gore ba kgone go kwešiša disele tša motho ga kaone. Eupša go sa na le dilo tše dintši tšeo ba sa di kwešišego. Laments Ross King yo e lego moprofesara wa Yunibesithi ya Technology kua Sweden o re: “Ga go na borathutamahlale  bao ba lekanego bao ba ka dirago dinyakišišo gore re kwešiše gore yeast e šoma bjang.”

Ge o nagana ka tsela yeo yeast e raraganego ka yona le ge e le e nyenyane, na o nagana gore e bopilwe goba e bile gona ka mohlolo?

Dilo ka moka tšeo di phelago di na le DNA. DNA e bopša ke di-molecule tšeo di bitšwago di-nucleotides. Sele e nngwe le e nngwe ya motho e na le di-nucleotides tše 3.2 billion. Tsela yeo di-nucle-otides di rulagantšwego ka yona, e dira gore di kgone go thuša disele gore di dire di-enzyme le di-protein.

Borathutamahlale ba re, le ge di- nucleotides di ka kopana ka makga a mantšintši di ka kgona go dira DNA e tee fela. Se se a makatša, se bonagala se sa kgonege.

Borathutamahlale ga se ba ka ba dira selo sa go phela go tšwa go selo seo se sa phelego.

Bophelo bja motho ke bja moswananoši. Bjalo ka batho, re kgona go dira dilo tšeo di dirago gore re thabele bophelo ka botlalo, le ka ditsela tše di dingwe tšeo diphedi tše dingwe di sa kgonego. Le gona, re kgona go dira dilo, go boledišana le go bontšha maikwelo a rena. Re thabela le go kwa medumo, tatso, menkgo le go bona mebala ya go fapafapana le dilo tše dingwe. Re kgona le go nagana ka bokamoso le go nyakišiša gore ke ka baka la eng re phela.

Wena o nagana’ng? Na re kgona go dira dilo tše ka moka ka gore re a di hloka gore re phele le go tswala? Goba na bophelo e ka ba e le mpho yeo e tšwago go Mmopi yo lerato?