Go Hwetša Kgotsofalo Bjalo ka Mma

LEFASENG ka bophara lehono, bontši bja basadi ba a šoma. Dinageng tše di hlabologilego, palo ya basadi bao ba šomago e lekana le ya banna. Dinageng tše di hlabologago, gantši basadi ba šoma diiri tše ntši ba lema e le gore ba thuše go hlokomela malapa a bona.

Basadi ba bantši ba lebeletšana le tlhohlo ya go šoma e le gore ba kgone go iphediša le go hlokomela malapa le magae a bona. Basadi ba, ga ba hweletše malapa a bona dijo, diaparo le marobalo feela eupša gape ba a apea, ba hlatswa diaparo le go hlwekiša magae.

Go oketša moo, bo-mma ba Bakriste ba katanela go ruta bana ba bona gore ba be le tswalano e botse le Modimo. Cristina, e lego mmago banenyana ba babedi o dumela ka gore: “Go bolela therešo, go leka-lekanya mošomo le boikarabelo bja lapa go thata, kudu-kudu ge o e-na le bana. Ga go bonolo go nea bana tlhokomelo ka moka yeo ba e nyakago.”

Ke’ng seo se tutueletšago bo-mma gore ba nyake mošomo wa boiphedišo? Ke ditlhohlo dife tšeo ba lebeletšanago le tšona? Le gona, na mma o swanetše go ba le mošomo wa boiphedišo e le gore a hwetše kgotsofalo?

Lebaka Leo ka Lona Bo-mma ba Šomago

Go bo-mma ba bantši, go tloga go nyakega gore ba šome. Ba bangwe ga ba na balekane bao ba ka thušanago le bona ka tša ditšhelete. Banyalani ba bangwe ba hwetša gore mogolo wa motho o tee ga o kgone go hlokomela dinyakwa tša motheo tša lapa.

Ke therešo gore ga se bo-mma ka moka bao ba šomago ka baka la mathata a tša ditšhelete. Palo e kgolo ya bona e šomela feela gore ba ikwe ba le bohlokwa. Ba bangwe ba ka šoma e le gore ba ikemele ka tša ditšhelete goba ba ithekele dilo tša matsaka. Bontši bja bona ke dikgwari mešomong ya bona e bile ba a e thabela.

Lebaka le lengwe leo le ka gapeletšago bo-mma ba bangwe go nyaka mošomo ke kgatelelo ya dithaka. Gaešita le ge batho ba bantši ba dumela gore bo-mma bao ba šomago ba dula ba hlaselwa ke kgateletšego le go lapa, bao ba kgethago go se šome gantši ga ba kwešišwe—e bile ba a kwerwa. Mosadi yo mongwe o boletše gore: “Ga go bonolo go hlalosetša batho ba bangwe gore ‘o mma yo a sa šomego.’ Batho ba bangwe ba a go botša goba ba go bontšhe ka ponagalo ya sefahlego gore o bapala ka bophelo bja gago.”  Rebeca, e lego mmago ngwanenyana wa nywaga e mebedi o re: “Gaešita le ge batho ba lefelong leo re dulago go lona ba lemoga gore basadi ba swanetše go hlokomela bana ba bona, ke nagana gore ba nyatša bo-mma bao ba sa šomego.”

Nonwane ge e Bapetšwa le Therešo

Dikarolong tše dingwe tša lefase, mekero ya ditaba e tšweletša mosadi yo go thwego ke wa kgonthe e le yo a atlegilego mošomong wa gagwe—yo a lefšago tšhelete e ntši, yo a aparago ka bothakga le yo a ikholofelago kudu. Ge a fihla gae, o na le matla a go rarolla mathata a bana ba gagwe, a go lokiša diphošo tša monna wa gagwe gomme a rarolle mathata le ge e le afe a ka gae. Ke therešo gore ke basadi ba sego kae ba kgonthe bao ba kgonago go phela go ya ka boikgopolelo bjo.

Therešo ke gore mešomo e mentši yeo basadi ba e hwetšago ga e thabiše e bile e lefa tšhelete e nyenyane. Bo-mma bao ba šomago ba nyamišwa ke go hwetša gore mešomo ya bona ga e ba nee sebaka sa go diriša bokgoni bja bona bja tlhago ka mo go feletšego. Puku ya Social Psychology e bolela gore: “Go sa šetšwe maiteko a go dira gore banna le basadi ba lekane, banna ba sa dutše ba e-na le mešomo e lefago tšhelete e ntši le yeo e ba neago matla a taolo. Ka gona, basadi bao ba dirišago mešomo ya bona gore ba ikwe ba le bohlokwa ba ka se atlege.” Kuranta ya kua Sepania ya El País e re: “Ge e le mabapi le basadi, dipalo-palo di bontšha gore ba na le kgonagalo e fetago ya banna ka makga a mararo ya gore ba hlaselwe ke dipelaelo tšeo di bakago kgateletšego, ka ge bontši bja bona ba e-na le mešomo e mebedi—wa boiphedišo le wa ka gae.”

Kamoo Banna ba ka Thušago ka Gona

Ke therešo gore taba ya ge e ba mma wa Mokriste a swanetše go šoma goba go se bjalo, ke phetho ya motho ka noši. Lega go le bjalo, ge e ba a nyetšwe, yena le monna wa gagwe ba swanetše go dira phetho e bjalo feela ka morago ga ge ba boledišane ka taba le go e lebelela ka mahlakoreng ka moka ka kelohloko.—Diema 14:15.

Go thweng ge e ba banyalani ba dira phetho ya gore bobedi bja bona ba swanetše go šoma ka baka la mathata a gateletšago a tša ditšhelete? Ge e ba go le bjalo, monna yo bohlale o tla theetša keletšo ya Beibele e rego: “Lena banna, le swanetše go bontšha kwešišo manyalong a lena: swarang basadi ba lena ka tlhompho, e sego feela ka gobane ba fokola mmeleng, eupša ka gobane ka bobedi le neilwe mpho ya Modimo ya bophelo.” (1 Petro 3:7, The Revised English Bible) Monna o bontšha mosadi wa gagwe tlhompho ka go naganela mafokodi a gagwe a mmele le a maikwelo. Neng goba neng ge go kgonega o tla thuša mosadi wa gagwe ka mediro ya ka gae. Go etša Jesu, ka boikokobetšo monna o tla ithapela go dira mediro ya tlasana, a sa gane mediro yeo bjalo ka ge eka e mo theoša seriti. (Johane 13:12-15) Go e na le moo, o tla lebelela mediro ye e le dibaka tša go bontšha gore o rata mosadi wa gagwe yo a šomago ka thata. Mosadi wa gagwe o tla leboga thušo e bjalo kudu.—Baefeso 5:25, 28, 29.

Ka ntle le pelaelo, ge e ba banyalani ka bobedi ba swanetše go šoma, ke gabohlokwa gore ba be le tirišano ka gae. Taba yeo e gatelelwa kudu ke pego yeo e tšweletšego ka go ABC, e lego kuranta ya kua Sepania. Ge e bolela ka nyakišišo yeo e dirilwego ke Institute of Family Matters, pego yeo e itše koketšego ya tlhalo kua Sepania ga e bakwe feela ke “go lahlegelwa ke ditekanyetšo tša bodumedi le tša boitshwaro” eupša e bakwa gape ke mabaka a mangwe a mabedi ao a sepedišanago—“go šoma ga basadi le go palelwa ga banna ke go ba thuša ka mediro ya ka gae.”

Karolo ya Bohlokwa ya Mma wa Mokriste

Le ge Jehofa a neile bo-tate boikarabelo bja go tlwaetša bana ba bona, bo-mma ba Bakriste le bona ba a tseba gore ba neilwe karolo ya bohlokwa—kudu-kudu ge ngwana e sa le yo monyenyane. (Diema 1:8; Baefeso 6:4) Jehofa o be a bolela le bo-mma le bo-tate ka bobedi ge a be a botša Baisiraele gore ba swanetše go ruta bana ba bona Molao wa gagwe. O be a tseba gore mogato wo o be o tla nyaka nako le go se fele pelo, kudu-kudu ge ngwana e sa le yo monyenyane. Ka baka leo, Modimo o boditše batswadi gore ba swanetše go tlwaetša bana ba bona ge ba le ka  gae, ba le tseleng, ge ba tsoga le ge ba robala.—Doiteronomio 6:4-7.

Lentšu la Modimo le gatelela karolo e bohlokwa le e hlomphegago ya bo-mma ge le laela bana gore: ‘Le se ke la lahla thuto ya bo-mmago lena.’ (Diema 6:20) Ke therešo gore mosadi yo a nyetšwego o tla boledišana le monna wa gagwe pele a ka beela bana melao le ge e le efe. Lega go le bjalo, bjalo ka ge temana ye e bontšha, bo-mma ba na le tshwanelo ya go bea melao. Le gona, bana bao ba theetšago melao ya Modimo le ya boitshwaro yeo ba e rutwago ke mma yo a boifago Modimo ba tla holega kudu. (Diema 6:21, 22) Teresa, e lego mmago bašemanyana ba babedi o hlalositše lebaka leo ka lona a sa nyakego mošomo wa boiphedišo. O itše: “Go godiša bana ba-ka gore ba hlankele Modimo ke mošomo wa bohlokwa kudu wo ke nago le wona. Ke nyaka go dira mošomo wo gakaone kamoo nka kgonago ka gona.”

Bo-mma Bao ba Ilego ba Atlega go Godišeng Bana

Kgoši ya Isiraele e lego Lemuele o ile a holwa e le ka kgonthe ke go phegelela ga mmagwe. “Molaetša o matla” woo mmagwe a mo neilego wona “e le go mo laya” ke karolo ya Lentšu la Modimo le le buduletšwego. (Diema 31:1; 2 Timotheo 3:16) Tsela yeo mma yo a hlalosago mosadi wa sethakga ka yona e sa dutše e thuša barwa gore ba kgethe balekane ba lenyalo ka bohlale. Le gona, ditemošo tša gagwe tša mabapi le boitshwaro bjo bo gobogilego le go nwa ka mo go feteletšego di sa šoma le lehono go swana le nakong ya ge di be di ngwalwa.—Diema 31:3-5, 10-31.

Lekgolong la pele la nywaga, moapostola Paulo o ile a reta modiro o mobotse woo mma yo a bitšwago Yunise a o dirilego ge a ruta morwa wa gagwe Timotheo. Ka ge mohlomongwe monna wa gagwe yo e bego e se Mokriste a be a rapela medimo ya Bagerika, go be go nyakega gore Yunise a kgodiše Timotheo gore a be le tumelo ‘mangwalong a makgethwa.’ Yunise o thomile neng go ruta Timotheo Mangwalo? Pego e buduletšwego e re o thomile “go tloga boseeng”—ka mantšu a mangwe, go tloga nakong ya ge Timotheo e sa le lesea. (2 Timotheo 1:5; 3:14, 15) Go molaleng gore tumelo le mohlala wa gagwe gotee le tsela yeo a bego a ruta ka yona di ile tša lokišeletša Timotheo bakeng sa modiro wa nakong e tlago wa tirelo ya boromiwa.—Bafilipi 2:19-22.

Le gona Beibele e bolela ka bo-mma bao go amogela ga bona bahlanka ba botegago ba Modimo go ilego gwa thuša bana ba bona gore ba tsebane le batho bao e ka bago mehlala e mebotse go bona. Ka mohlala, mosadi wa Sunema o be a amogela moporofeta Elisa ka mehla legaeng la gagwe. Ka morago Elisa o ile a tsoša morwa wa gagwe bahung. (2 Dikxoši 4:8-10, 32-37) Ela hloko gape mohlala wa Maria, mmago Mareka yo a ngwadilego puku ya Beibele. Go bonala a ile a dumelela barutiwa ba pele gore ba diriše ntlo ya gagwe kua Jerusalema e le lefelo la go bokana. Ruri Mareka o swanetše go ba a ile a holwa ke go gwerana le baapostola le Bakriste ba bangwe bao ba bego ba e-tla legaeng la gabo ka mehla.

Go molaleng gore Jehofa o tšeela godimo kudu mošomo wa basadi ba botegago bao ba bjalago melao ya gagwe ya motheo ka baneng ba bona. O rata basadi ba ka baka la potego le maiteko a bona a go dira gore lapa le rate Modimo.—2 Samuele 22:26; Diema 14:1.

Kgetho e Kgotsofatšago Kudu

Go etša ge mehlala ye ya Mangwalo e bontšha, go hlokomela lapa gabotse ka dilo tšeo le di nyakago e le gore le phele le gore le be le tswalano le Modimo gaešita le go hlokomela dinyakwa tša lona tša maikwelo go tliša meputso ya moswana-noši. Eupša ga go bonolo go dira bjalo. Gantši mošomo wa mma wa ka gae o bonala o lapiša kudu go feta mošomo le ge e le ofe wa boiphedišo wa maemo a godimo.

Ke therešo gore ge e ba mma a kgetha go fokotša nako yeo a e fetšago mošomong wa boiphedišo ka morago ga go tsoma keletšo ya monna wa gagwe, lapa le ka swanelwa ke go nolofatša tsela ya lona ya bophelo gomme le yena a ka swanelwa ke go kgotlelela go kwerwa ke bao ba sa kwešišego tsela ya gagwe ya go nagana. Meputso ya go dira bjalo e ka feta kgole dilo le ge e le dife tšeo  lapa le di gafago. Paqui o na le bana ba bararo gomme o swanelwa ke go šoma ka nakwana. O re: “Ke rata gore ke be gona ge bana ba boa sekolong e le gore ba be le motho yo ba ka boledišanago le yena.” Bana ba gagwe ba holega bjang? O re: “Ke ba thuša ka mošomo wa bona wa gae wa sekolo gomme ge mathata a tšwelela, ke kgona go a rarolla gatee-tee. Nako yeo re e fetšago re le gotee letšatši le lengwe le le lengwe e re thuša gore re kgone go boledišana ka bolokologi. Ke tšea nako yeo ke e fetšago le bana ba-ka e le ya bohlokwa kudu mo e lego gore ke ganne mošomo wa ka mehla wa boiphedišo.”

Bo-mma ba bantši ba Bakriste ba hweditše gore ge e ba ba kgona go fokotša nako yeo ba e fetšago ba le mošomong wa boiphedišo, lapa ka moka le a holega. Cristina yo go boletšwego ka yena pejana o re: “Ka morago ga ge ke kgaoditše mošomo wa boiphedišo, mathata a lapa a ile a bonala a fokotšega. Ke be ke e-na le nako ya go boledišana le bana ba-ka le monna wa-ka e le ka kgonthe. Ke ile ka thoma go thabela go ruta barwedi ba-ka le go ba bona ba ithuta e bile ba dira tšwelopele. Go na le tiragalo e nngwe yeo Cristina a sa e lebalego. O gopola gore: “Morwedi wa-ka o mogolo o ithutile go sepela a le lefelong la go hlokomela bana, eupša wa bobedi ke mo rutile go sepela ka gae. O ile a gata dikgato tše sego kae, ke moka a wela ka matsogong a-ka. Tiragalo yeo e nkgotsofaditše e le ruri!”

Taba e nngwe yeo go swanetšego go naganwa ka yona ke gore go ka direga gore go fokotša ga mma nako yeo a e fetšago mošomong wa boiphedišo go se ke gwa baka mathata a mantši a tša ditšhelete go feta kamoo go bego go lebeletšwe. Cristina o hlalosa gore: “Ge e le gabotse ditshenyagalelo tša go hlokomela ngwana le tša senamelwa di be di e-ja karolo e kgolo ya mogolo wa-ka. Ge re be re lekodišiša boemo bja rena ka kelohloko, re ile ra hwetša gore ke be ke sa hwetše tšhelete e kaalo ya tlaleletšo mošomong wa-ka.”

Ka morago ga go lekodišiša boemo bja bona, banyalani ba bangwe ba phethile ka gore mehola ya gore mosadi a se ke a šoma eupša a hlokomele lapa e feta tahlegelo le ge e le efe ya tšhelete. Monna wa Cristina e lego Paul o re: “Ke thabela gore mosadi wa-ka o kgona go šala ka gae gomme a hlokomele bana ba rena ba babedi. Go be go le thata kudu ge bobedi bja rena re be re šoma.” Phetho ye e bile le mafelelo afe barweding ba bona ba babedi? Paul o re: “Ga ba ikwe ba šireletšegile feela, eupša gape ba šireletšwa kudu ditutuetšong tše mpe ge e sa le ba banyenyane.” Ke ka baka la’ng banyalani ba ba nagana gore go bohlokwa kudu gore ba fetše nako e ntši ka mo go ka kgonegago le barwedi ba bona? Paul o araba ka gore: “Ke kgodišegile gore ge e ba rena batswadi re sa tutuetše dipelo tša bana ba rena, motho yo mongwe o tla dira bjalo.”

Go molaleng gore banyalani ba bangwe le ba bangwe ba swanetše go lekola maemo a bona, le gona ga go motho yo a swanetšego go swaya diphetho tšeo ba bangwe ba di dirago phošo. (Baroma 14:4; 1 Bathesalonika 4:11) Lega go le bjalo, ke gabohlokwa gore go naganišišwe ka mehola e mentši yeo lapa le ka e hwetšago ge mma a sa šome. Ge a hlalosa ka boripana maikwelo a gagwe tabeng ye, Teresa yo a tsopotšwego pejana o re: “Ga go selo seo se kgotsofatšago go feta go fetša nako e ntši ka mo go ka kgonegago o hlokomela le go ruta bana ba gago.”—Psalme 127:3.

[Seswantšho go letlakala 31]

Bo-mma ba Bakriste ba tšea karolo modirong wa bohlokwa wa go tlwaetša bana ba bona