Wulu kɔ nuhua edwɛkɛ ne azo

Duzu Ati A Ɔwɔ Kɛ Yɛdua Gyisɛse Duma Nu Yɛyɛ Asɔne A?

Duzu Ati A Ɔwɔ Kɛ Yɛdua Gyisɛse Duma Nu Yɛyɛ Asɔne A?

GYISƐSE hilehilele menli asɔneyɛlɛ nwo debie fane dɔɔnwo. Wɔ ye mekɛ zo, ɛnee Dwuu ɛzonlenlɛ nu mgbanyima gyinla “awɔdenle mgbole zo” yɛ asɔne. Duzu ati ɔ? “Amaa menli anwu bɛ.” Ɔda ali kɛ, ɛnee bɛkulo kɛ menli nwu bɛ kɛ bɛbɔ mɔdenle wɔ nyamenlezonlenlɛ nu. Bɛ nuhua dɔɔnwo yɛle asɔne ndendenle yɛɛ ɛnee bɛta bɛka edwɛkɛ ko ne ala fane dɔɔnwo kɛ asɛɛ bɛ “edwɛkɛ dɔɔnwo” ne a bamaa bɛadie bɛ asɔneyɛlɛ a. (Mateyu 6:5-8) Gyisɛse hanle nyɛleɛ ɛhye anwo edwɛkɛ kɛ ɔle mgbane na ɔluale zo ɔmaanle ahonlekpalɛma nwunle ninyɛne mɔɔ ɔwɔ kɛ bɛkpo wɔ mekɛ mɔɔ bɛlɛyɛ asɔne la. Noko akee, tɛ ninyɛne mɔɔ ɔnle kɛ bɛyɛ wɔ mekɛ mɔɔ bɛlɛyɛ asɔne la ala a ɔhilehilele bɛ a.

Gyisɛse hilehilele kɛ ɔwɔ kɛ yɛ asɔneyɛlɛ da ɛhulolɛ mɔɔ yɛlɛ kɛ Nyamenle duma nwo bade, Ye Belemgbunlililɛ bara na Ye ɛhulolɛdeɛ ayɛ ɛkɛ la ali. Gyisɛse eza hilehilele kɛ, ɔle kpalɛ kɛ yɛbazɛlɛ Nyamenle kɛ ɔboa yɛ wɔ yɛ ɛbɛlabɔlɛ nu. (Mateyu 6:9-13; Luku 11:2-4) Gyisɛse luale ndonwo zo hilele kɛ, amaa Gyihova adie yɛ asɔneyɛlɛ la, ɔwɔ kɛ yɛmaa yɛ nye bolo na yɛnyia diedi nee mɛlɛbɛnwoaze subane. (Luku 11:5-13; 18:1-14) Eza ɔluale ye neazo zo ɔhilehilele.​—Mateyu 14:23; Maake 1:35.

Ɔda ali wienyi kɛ, adehilelɛ ɛhye boale Gyisɛse ɛdoavolɛma maanle bɛnyianle anyuhɔlɛ wɔ bɛ asɔneyɛlɛ nu. Noko, Gyisɛse hendɛle hɔkpulale nɔe ne mɔɔ aleɛ kye a ɔbawu la na yeaha debie mɔɔ anwo hyia kpalɛ wɔ asɔneyɛlɛ nwo la yeahile ye ɛdoavolɛma ne.

“Nzenzaleɛ Kpole Wɔ Asɔneyɛlɛ Nu”

Nɔe ne mɔɔ aleɛ kye a Gyisɛse bawu la, ɔvale mekɛ dɔɔnwo ɔmaanle ye ɛzoanvolɛ nɔhavoma ne anwosesebɛ. Ɛnee ɔle mekɛ kpalɛ mɔɔ ɔbava yeala ndelebɛbo fofolɛ ali yeahile bɛ a. Gyisɛse hanle kɛ, “Mame a mele adenle ne nee nɔhalɛ ne nee ngoane ne a. Awie biala ɛmba Selɛ ne ɛkɛ kyesɛ ɔdua me nwo zo.” Nzinlii, ɔbɔle ɛwɔkɛ mɔɔ ɛnee ɔbamaa bɛ anwosesebɛ la, ɔhanle kɛ: “Debie biala mɔɔ bɛkɛbiza ye wɔ me duma nu la, mebayɛ, amaa bɛalua Ralɛ ne anwo zo bɛawula Selɛ ne anyunlunyia. Debie biala mɔɔ bɛkɛbiza ye wɔ me duma nu la, mebayɛ.” Mɔɔ ɔka ekyi ɔdwula ye edwɛkɛ ne la, ɔhanle kɛ: “Too mɔɔ yeradwu ɛnɛ la, bɛtɛbizale debie ko bɔbɔ wɔ me duma nu. Bɛbiza, na bɛ sa kɛha ye amaa bɛ fɛlɛkolilɛ ne ali munli.”​—Dwɔn 14:6, 13, 14; 16:24.

Ɛnee edwɛkɛ ɛhye mɔ anwo hyia kpalɛ. Baebolo nwo neɛnleanu buluku ko kilehile ɛhye anu kɛ, ɔle “nzenzaleɛ kpole wɔ asɔneyɛlɛ nu.” Ɛnee Gyisɛse ɛngile kɛ ɔwɔ kɛ bɛyɛ asɔne bɛkile ɔdaye na tɛ Nyamenle. Emomu, ɛnee ɔlɛkile adenle fofolɛ mɔɔ alesama bɛalua zo abikye Gyihova Nyamenle la.

Ɔle nɔhalɛ kɛ Nyamenle ɛdie ye nɔhalɛ azonvolɛ asɔneyɛlɛ dahuu. (1 Samoɛle 1:9-19; Edwɛne 65:2) Noko akee, ɔvi mekɛ mɔɔ Nyamenle nee Yizilayɛma yɛle Mɛla Ngyekyeleɛ ne la, ɛnee ɔwɔ kɛ bɛdabɛ mɔɔ bɛkulo kɛ Nyamenle tie bɛ asɔneyɛlɛ la die to nu kɛ Yizilayɛ le maanle mɔɔ Nyamenle ɛkpa ye. Na nzinlii wɔ Sɔlɔmɔn mekɛ zo, ɛnee ɔwɔ kɛ bɛdie bɛto nu kɛ ɛzonlenlɛsua ne a le ɛleka mɔɔ Nyamenle ɛkpa kɛ bɛbɔ afɔle a. (Ditilɔnomi 9:29; 2 Edwɛkɛsisilɛ 6:32, 33) Noko akee, ɛnee adenle ɛhye mɔɔ bɛdua zo bɛsonle la le mekɛ ezinra nu debie. Kɛ mɔɔ ɛzoanvolɛ Pɔɔlo hɛlɛle la, Mɛla mɔɔ bɛvale bɛmaanle Yizilayɛma nee afɔle ngakyile mɔɔ bɛbɔle wɔ ɛzonlenlɛsua ne anu la ɛnee le “ninyɛne mgbalɛ mɔɔ bara la sɔhovolɛ, na ɔnle ninyɛne mumua ne.” (Hibuluma 10:1, 2) Ɛnee ɔwɔ kɛ ninyɛne mgbalɛ ne bagyinla sɔhovolɛ ne agyakɛ anu. (Kɔlɔsaema 2:17) Ɔvi ɛvolɛ 33 Y.M., ɛnee saa awie nee Gyihova banyia agɔnwolɛvalɛ a, ɔngyi Mosisi Mɛla ne mɔɔ ɔbali zo la azo. Emomu, ɔgyi Gyisɛse Kelaese, ahenle mɔɔ Mɛla ne hanle ɔ nwo edwɛkɛ mɔɔ ɔbadie ye la azo.​—Dwɔn 15:14-16; Galeehyeama 3:24, 25.

Duma “Mɔɔ Tɛla Duma Biala”

Gyisɛse hilele adenle fofolɛ mɔɔ kpogya mɔɔ yɛbalua zo yɛabikye Gyihova la, ɔlale ɔ nwo ali kɛ agɔnwolɛ mɔɔ lɛ tumi, awie mɔɔ yɛbahola yɛalua ɔ nwo zo yɛayɛ asɔne amaa Nyamenle adie yɛ asɔneyɛlɛ na yɛabua la. Duzu a maa Gyisɛse kola yɛ ɛhye maa yɛ a?

Kɛmɔ ɛtane wɔ yɛ muala yɛ nwo la ati, gyima biala ɛnle ɛkɛ mɔɔ yɛyɛ anzɛɛ afɔle biala ɛnle ɛkɛ mɔɔ yɛbɔ a ɔbahola yeade yɛ nwo anzɛɛ bahola amaa yɛ nee Gyihova, nwuanzanwuanza Nyamenle ne anyia agɔnwolɛvalɛ a. (Wulomuma 3:20, 24; Hibuluma 1:3, 4) Noko, Gyisɛse vale ye dasanli ngoane mɔɔ di munli la bɔle afɔle duale alesama ɛtane nwo kakɛ amaa bɛahola bɛabikye Nyamenle. (Wulomuma 5:12, 18, 19) Kɛkala, bɛdabɛ mɔɔ bɛkulo kɛ bɛfa bɛ ɛtane bɛkyɛ bɛ la lɛ nwolɛ adenle nyia gyinlabelɛ kpalɛ wɔ Gyihova anyunlu na bɛ nee ye ‘tendɛ mɔɔ bɛnzulo’ a​—noko kyesɛ bɛkile kɛ bɛlɛ diedi wɔ Gyisɛse afɔlebɔlɛ ne anu na bɛdua ye duma nu bɛyɛ asɔne.​—Ɛfɛsɛsema 3:11, 12.

Saa yɛdua Gyisɛse duma nu yɛyɛ asɔne a, ɛnee yɛlɛkile kɛ, yeanyɛ boɛ fee la yɛlɛ diedi wɔ gyima ngakyile nsa mɔɔ Gyisɛse di wɔ Nyamenle bodane nu la anu: (1) Ɔle “Nyamenle Boaneralɛ” mɔɔ bɛdua ye afɔlebɔlɛ ne azo bɛfa yɛ ɛtane bɛkyɛ yɛ a. (2) Gyihova dwazole ye vile ewule nu, kɛkala ɔle “ɛsɔfo kpanyinli” na ɔlɛda nvasoɛ mɔɔ wɔ ɛkpɔnedeɛ ne azo la ali. (3) Ɔ ngomekye ala a ɔle “adenle ne” mɔɔ yɛdua zo yɛbikye Gyihova wɔ asɔneyɛlɛ nu a.​—Dwɔn 1:29; 14:6; Hibuluma 4:14, 15.

Saa yɛdua Gyisɛse duma nu yɛyɛ asɔne a, ɔdi ye eni. Enililɛ zɛhae fɛta, ɔluakɛ ɔle Gyihova ɛhulolɛdeɛ kɛ ‘awie biala bahoto wɔ Gyisɛse duma nu, na ɔwɔ kɛ awie biala ka ye baguase kɛ Gyisɛse Kelaese le Awulae ɔfa ɔwula Nyamenle Selɛ ne anyunlunyia.’ (Felepaema 2:10, 11) Mɔɔ hyia kpalɛ la, saa yɛdua Gyisɛse duma nu yɛyɛ asɔne a, ɔwula Gyihova, ahenle mɔɔ vale ɔ Ra ne maanle wɔ yɛ kpalɛyɛlɛ ti la anyunlunyia.​—Dwɔn 3:16.

Ɔnle kɛ yɛyɛ asɔne ala, emomu ɔwɔ kɛ yɛfi “ahonle muala” anu yɛyɛ

Amaa yɛade kɛzi Gyisɛse gyinlabelɛ ne le titili abo la, Baebolo ne fa amodinli ngakyile nee aluma ngakyile ka ɔ nwo edwɛkɛ. Ɛhye mɔ boa yɛ maa yɛte nvasoɛ dɔɔnwo mɔɔ yɛnyia ɔlua mɔɔ Gyisɛse ɛyɛ, mɔɔ ɔlɛyɛ nee mɔɔ ɔbayɛ yeamaa yɛ la abo. (Nea “ Gyima Titili Mɔɔ Gyisɛse Di La” la.) Nɔhalɛ nu, bɛmaa Gyisɛse “duma mɔɔ tɛla duma * biala la.” Bɛva tumi muala mɔɔ wɔ anwuma nee aze la bɛmaa ye.​—Felepaema 2:9; Mateyu 28:18.

Ɔnle Kɛ Ɔyɛ Yɛ Subane Ala

Ɛhɛe, amaa Gyihova adie yɛ asɔneyɛlɛ la, ɔwɔ kɛ yɛdua Gyisɛse duma nu a yɛyɛ a. (Dwɔn 14:13, 14) Noko yɛngulo kɛ yɛsi edwɛkɛ “ɔlua Gyisɛse duma nu” azo fane dɔɔnwo ne ala ɔluakɛ yeyɛ yɛ subane la ati. Duzu ati ɔ?

Suzu neazo ɛhye anwo. Saa gyimayɛvonli bie kɛlɛ wɔ kɛlata a, bie a ɔbava edwɛkɛ “ɛ gɔnwo kpalɛ” a yeawie kɛlata ne a. Asoo ɛdie ɛdi kɛ edwɛkɛ ne vi gyimayɛvonli ne ahonle nu anzɛɛ ɔlɛdi kɛlata ɛhɛlɛlɛ nwo mɛla zo ala? Nɔhalɛ nu, ɔwɔ kɛ Gyisɛse duma mɔɔ yɛfa yɛdi gyima wɔ asɔneyɛlɛ nu la sonle bolɛ maa yɛ na ɔnle kɛ ɔyɛ kɛ edwɛkɛ mɔɔ bɛfa bɛwie kɛlata ɛhɛlɛlɛ la. Ɔwɔ nuhua kɛ ɔwɔ kɛ ‘yɛkɔ zo yɛyɛ asɔne’ ɛdeɛ, noko ɔnle kɛ yɛyɛ ala, emomu ɔwɔ kɛ yɛfi “ahonle muala” anu yɛyɛ.​—1 Tɛsalonaekama 5:17; Edwɛne 119:145.

Kɛ ɔkɛyɛ na yɛanva edwɛkɛ “ɔlua Gyisɛse duma nu” yɛanli gyima ala wɔ yɛ asɔneyɛlɛ nu ɛ? Duzu ati a ɛndwenledwenle Gyisɛse subane ngakyile mɔɔ ka ahonle la anwo ɛ? Dwenledwenle mɔɔ yeyɛ ye dɛba nee mɔɔ ɔlɛ ɛhulolɛ kɛ ɔbayɛ yeamaa wɔ la anwo. Da Gyihova ase na kanvo ye wɔ asɔneyɛlɛ nu wɔ nwanwane adenle mɔɔ yelua zo yeva ɔ ra ne yeli gyima la anwo. Saa ɛyɛ zɔ a, ɛbanyia anwodozo bɔkɔɔ wɔ Gyisɛse ɛwɔkɛ ɛhye anu: “Debie biala mɔɔ bɛkɛbiza Selɛ ne wɔ me duma nu la, ɔkɛva ɔkɛmaa bɛ.”​—Dwɔn 16:23.

^ ɛden. 14 Vine’s Expository Dictionary of New Testament Words ka kɛ, Giliki edwɛkɛkpɔkɛ mɔɔ bɛhile ɔ bo “duma” la bahola ahile “debie biala mɔɔ duma gyi ɛkɛ maa la, le kɛ tumi, subane, dibilɛ, anyunlunyia [yɛɛ] kpoleyɛlɛ.”