یهوه کیست؟
جواب کتاب مقدس
به اساس کتاب مقدس یهوه خدای حقیقی است، خالق همه چیز. (مکاشفه ۴:۱۱) پیغمبرانی مثل ابراهیم، موسی و عیسی مسیح، یهوه را به عنوان خدای خود پرستش میکردند. (پیدایش ۲۷:۲۴، ترجمهٔ دنیای جدید؛ خروج ۱۵:۱، ۲، ترجمهٔ دنیای جدید؛ یوحنا ۲۰:۱۷) او فقط خدای یک قوم نیست، بلکه خدای «تمامی زمین» است. (زکریا ۱۴:۹، ترجمهٔ قدیم)
کتاب مقدس آشکار میسازد که یهوه نام شخصی خداوند است. (خروج ۳:۱۵؛ اشعیا ۴۳:۱۰، ۱۱، ترجمهٔ هزارهٔ نو) این نام از یک فعل عبری گرفته شده و به معنی «شدن» است. به نظر بسیاری از دانشمندان این نام به معنای «او سبب شدن میشود» است. مفهوم این نام برای یهوه خدا بسیار مناسب است، بهخاطریکه او همه چیز را آفریده است و خواست خود را همیشه به انجام میرساند. (اشعیا ۵۵:۱۰، ۱۱) کتاب مقدس همچنان به ما کمک میکند که شخصیت یهوه را بشناسیم، مخصوصاً خصوصیت اصلی او یعنی محبتش را. (خروج ۳۴:۵-۷، ترجمهٔ دنیای جدید؛ لوقا ۶:۳۵؛ ۱ یوحنا ۴:۸)
در لسان عبری نام یهوه با چهار حرف (יהוה) a نوشته شده است که به لسان دری «ی ه و ه» میباشد. تلفظ صحیح این نام معلوم نیست. در ترجمهٔ دری کتاب مقدس از سال ۲۰۰۸ این نام به شکل «یهوه» نوشته شده است. اما بسیار سالها پیش از آن، این نام در ترجمههای کتاب مقدس به لسان فارسی هم استفاده میشد. b
چرا تلفظ اصلی نام یهوه نامعلوم است؟
در لسان عبری قدیمی نام یهوه بدون زیر و زبر نوشته شده بود. در آن زمان کسی که لسان عبری را میخواند، خوب میفهمید که چطور کلمات بدون زیر و زبر درست تلفظ میشدند، همان قسمی که در لسان دری بدون زیر و زبر تلفظ درست کلمات را میفهمیم. بعد از اینکه نوشتههای عبرانی (عهد عتیق) به پایان رسید، بعضی از یهودیان به خرافات روی آوردند و فکر میکردند که به زبان آوردن نام خداوند غلط است. به همین خاطر، در وقت خواندن قسمتهایی که نام یهوه در آن میآمد، از «خداوند» و یا «خدا» استفاده میکردند. در طی صدها سال این کار رواج پیدا کرد و بالاخره تلفظ اصلی نام یهوه فراموش شد. c
برای نام خداوند تلفظهای مختلف استفاده شده است. بعضیها آن را «یَهوِه» تلفظ میکنند. در یکی از طومارهای دریای مُرده، قسمتی از کتاب لاویان (تورات) به لسان یونانی پیدا شده است که این نام به شکل ‹یائُو› نوشته شده است. پیش از آن، نویسندهگان یونان باستان این نام را به شکلهای ‹یائِه›، ‹یابِه› و ‹یائووهِ› هم نوشته بودند. در هر صورت هیچ کس ثابت نتوانسته است که کدام یکی از این تلفظها، تلفظ اصلی نام یهوه است. d
نام یهوه در کتاب مقدس – ادعاهای نادرست
ادعا میشود: نام یهوه به ترجمههای کتاب مقدس اضافه شده است.
حقیقت این است: نام شخصی خداوند به لسان عبری (יהוה) یعنی تِتراگراماتُن تقریباً ۷۰۰۰ بار در کتاب مقدس آمده است. بسیاری از مترجمان کتاب مقدس نام یهوه را خودسرانه حذف کردند و به جای آن از «خداوند» و یا «خدا» استفاده کردند. برای مثال در پیشگفتار ترجمهٔ هزارهٔ نو کتاب مقدّس به لسان فارسی چنین آمده است: «‹یهوه› که اسم خاص و شخصی خداست، به [شکل] ‹خداوند› ... برگردانده شده است.»
ادعا میشود: خدای قادر مطلق ضرورت به یک نام شخصی ندارد.
حقیقت این است: خودِ خداوند، به نویسندهگان کتاب مقدس الهام کرد که نام او را هزاران بار در کلامش بنویسند. همچنان او از پرستندهگانش خواسته است که از نام او استفاده کنند. (اشعیا ۴۲:۸، ترجمهٔ قدیم؛ یوئیل ۲:۳۲، ترجمهٔ دنیای جدید؛ ملاکی ۳:۱۶؛ رومیان ۱۰:۱۳، ترجمهٔ دنیای جدید) در واقع خداوند حتی انبیایی را که میخواستند نام او را از بین ببرند، محکوم کرد. (ارمیا ۲۳:۲۷، ترجمهٔ قدیم)
ادعا میشود: مطابق با رسم و رواج یهودیان باید نام یهوه از کتاب مقدس حذف شود.
حقیقت این است: بسیاری از علمای دین یهود نام یهوه را به زبان نمیآوردند، اما آنها این نام را از کتاب مقدس حذف نکردند. همچنان به این فکر کنید که خداوند نمیخواهد، ما بخاطر رسم و رواج انسانها، احکام او را زیر پای کنیم. (متی ۱۵:۱-۳)
ادعا میشود: نام یهوه نباید در کتاب مقدس نوشته شود چون تلفظ صحیح آن را نمیفهمیم.
حقیقت این است: اگر این ادعا درست باشد، پس خداوند باید از همه کسانی که به زبانهای مختلف گپ میزنند، انتظار داشته باشد که نام او را یکقسم تلفظ کنند. اما در کتاب مقدس میخوانیم که در گذشته پرستندهگان خداوند که به زبانهای مختلف گپ میزدند، نام اشخاص را به شکلهای مختلف تلفظ میکردند.
بهطور مثال: مسیحیان عبری زبان در قرن اول میلادی نام یوشع را (یک داور در قوم اسراییل) ‹یِهوشوعا› تلفظ میکردند. اما مسیحیان یونانی زبان، همین نام را ‹ایسوس› تلفظ میکردند، از خاطریکه در ترجمهٔ یونانی قدیمِ کتاب مقدس، نام عبری ‹یِهوشوعا› به شکل ‹ایسوس› نوشته شده بود. این مثال واضح نشان میدهد که مسیحیان آن زمان نام اشخاص را قسمی تلفظ میکردند که در لسانشان رایج بود. (اعمال ۷:۴۵؛ عبرانیان ۴:۸)
در رابطه با ترجمهٔ نام یهوه هم همینقسم است. از تلفظ صحیح نام یهوه، بسیار مهمتر این است که نام او در کتاب مقدس نوشته شده باشد و از جایش حذف نشود.
a معروف به تِتراگراماتُن
b در یک ترجمهٔ فارسی کتاب مقدّس که در سال ۱۸۵۶ میلادی توسط فاضلخان همدانی، ویلیام گلن و هنری مارتین انجام شده است، نام خدا به شکل «یِهُوْاٰهْ» آمده است. همچنان در یک ترجمهٔ فارسی دیگر که توسط انجمن پخش کتاب مقدّس از نسخهٔ سال ۱۹۰۴ چاپ شده است، نام خداوند به شکل«یَهُوَه» زیر و زبر داده شده است و در ترجمهٔ قدیم فارسی چاپ سال ۱۹۹۶ هم نام خداوند به شکل «یهوه» یا «یَهُوَه» نوشته شده است.
c در ‹دایرةالمعارف جدید کاتولیک› آمده است: «بعد از پایان دوران تبعید یهودیان از بابل، نظر بعضی از آنان به نام یَهُوَه تغییر کرد و کمکم آن را چنان مقدّس میدانستند که حتی آن را به زبان هم نمیآوردند. در نتیجه بین یهودیان این رواج پیدا کرد که به جای نام یَهُوَه از عنوانهایی مثل ‹اَدونای› و یا ‹اِلوهیم› استفاده کنند.» (ویرایش دوم به لسان انگلیسی، جلد چهاردهم، صفحههای ۸۸۳-۸۸۴)
d برای معلومات زیادتر، به بروشور ‹راهنمای مطالعهٔ کلام خدا› در صفحههای ۱ تا ۵ مراجعه کنید.