Ir al contenido

Ir al índice

NIKʼAJ CHIK ETAʼMANIK

¿Jas riʼ ri «Nimalaj Babilonia»?

¿Jas riʼ ri «Nimalaj Babilonia»?

RI WUJ ubʼiʼ Apocalipsis, e kʼo tzij chupam che xa kkoj che kʼutbʼal. Jun kʼutbʼal re, are chiʼ kchʼaw chrij jun ajmakalaj ixoq che kʼo ri bʼiʼaj «Nimalaj Babilonia» che upalaj. Xuqujeʼ kubʼij che kkubʼiʼ, o ktʼuyeʼ, puwiʼ «e kʼialaj winaq, e nimaʼq taq tinamit» (Apocalipsis 17:1, 5, 15). Kʼot nijun ixoq che xa kʼo ubʼaqil kkunik kubʼan wariʼ, rumal laʼ ri Nimalaj Babilonia xa are jun etal. Rumal laʼ kbʼan wajun pregunta riʼ: ¿jas kraj kubʼij wariʼ?

Pa Apocalipsis 17:18 kuya ubʼixik ri kraj kubʼij «ri nimalaj tinamit ri kataqan pa kiwiʼ ri ajawinelabʼ re ri uwach ulew». Ri tzij «nimalaj tinamit» kubʼano che kqachomaj chrij jupuq winaq che kʼo jun ajkʼamal bʼe pa kiwiʼ. Xuqujeʼ, wajun «nimalaj tinamit» kʼo utaqanik pa kiwiʼ «ri ajawinelabʼ re ri uwach ulew». Rumal laʼ, ri Nimalaj Babilonia are kʼo nim uchuqʼabʼ puwiʼ ronojel ri uwach Ulew. Kojkunik kqabʼij che nim ubʼanik cho ri uwach Ulew. ¿Jas ubʼantajik? Are konojel ri e kojonem. Chqilaʼ nikʼaj textos rech ri wuj Apocalipsis che kukʼutu che qastzij wariʼ.

Qetaʼm che ri Nimalaj Babilonia are ta ri jupuq políticos, rumal che ri Utzij ri Dios kubʼij che «ri ajawinelabʼ aj uwach ulew [konojel ri políticos che kʼo cho ronojel uwach ulew] xemakun rukʼ ri ajmakalaj ixoq». Areʼ xubʼan kʼi tzʼilalaj taq jastaq rech xujunamisaj ribʼ kukʼ ri e ajqʼatal tzij rech ri uwach Ulew xuqujeʼ ubʼanom ronojel rech ktaqan pa kiwiʼ. Rumal che kubʼan wariʼ, kbʼix «ajmakalaj ixoq» che (Apocalipsis 17:1, 2; Santiago 4:4).

Ri Biblia kubʼij che chiʼ ri ixoq ksachisax uwach, «ri e ajkʼayibʼ [...] cho ri uwach ulew» kʼax kkinaʼo. Jewaʼ riʼ, kqilo che ri Nimalaj Babilonia are ta ri jupuq nimaʼq taq kibʼanik ajkʼayibʼ ri uwach Ulew. Ri textos rech ri Biblia kukʼutu che ri e ajqʼatbʼaltzij xuqujeʼ ri e jupuq nimaʼq taq kibʼanik ajkʼayibʼ xaq «naj» kekanaj wi tekʼuriʼ kkil pan ri ixoq (Apocalipsis 18:3, 9, 10, 15-17). Rumal laʼ kojkunik kqabʼij che ri Nimalaj Babilonia are ta ri Político xuqujeʼ ri jupuq nimaʼq taq kibʼanik ajkʼayibʼ, are konojel ri e kojonem e kʼo cho ri uwach Ulew.

Jun chik kʼutbʼal re, are ri e konojem ri kojonik: kbʼixik che kusachisaj kinojibʼal konojel ri tinamit rumal ri kichak ajqʼijabʼ (Apocalipsis 18:23). Ronojel ri jalajoj taq uwach kichak ri e ajqʼijabʼ kʼo ubʼanik rukʼ ri itzel taq uxlabʼal. Rumal laʼ kqaxibʼij ta qibʼ chiʼ ri Biblia kubʼij che ri Nimalaj Babilonia are kikʼolbʼal ri «itzel taq uxlabʼal» (Apocalipsis 18:2, El Nuevo Testamento en Quiché y Español, ortografía actualizada; Deuteronomio 18:10-12). Xuqujeʼ, kqilo che konojel ri e kojonem riʼ qas kkikoj kichuqʼabʼ che ubʼanik kʼax che ri qastzij kojonem, keʼuterneʼj ri e «qʼalajisal taq re ruloqʼ Pixabʼ ri Dios» xuqujeʼ ri «winaq ri e rech ri Dios» (Apocalipsis 18:24, El Nuevo Testamento en Quiché Centro-Occidental, ortografía actualizada). Xuqujeʼ sibʼalaj itzel keril ri qastzij kojonem, rumal laʼ keʼuterneʼj rukʼ chʼoj ri «uqʼalajisanelabʼ ri Jesús» xuqujeʼ keʼukamisaj (Apocalipsis 17:6). Qastzij laʼ, ri Nimalaj Babilonia are konojel ri e qastzij taj kojonem, e are ri konojel ri kkibʼan ta ri kraj ri Dios Jehová.