Hatun desgraciakunaqa ¿imanasqam astawan yapakuchkan?

HATUN desgraciakuna pasaruptinqa noticiakunapim chayllamantaña rimanku. Chay desgraciakuna sapa kuti pasasqanwanmi achka runakuna wañunku, manam haykapipas chaynaqa pasarqachu. Bélgica nacionpi Centro de Investigación sobre la Epidemiología de los Desastres nisqan institucionmi willakun, 2010 watapi 373 hatun desgraciakuna pasasqanwan 296.000 masnin runakuna wañusqankumanta.

Sapa watam hatun desgraciakunapa pasasqan astawan yapakuchkan. Ejemplopaq 1975 watamanta 1999 watakamam yaqa 300 kutita pasarqa, 2000 watamanta 2010 watakamañataqmi yaqa 400 kutita pasarqa. Yaqapaschá qampas wakin runakuna hina tapukunki: “¿Imanasqataq kay tiempopi achka hatun desgraciakuna pasan?”, nispa.

Hatun desgraciakuna pasaptin “Diospa castigonmi” nisqankuqa runakunatam engañan. Kay tiempopiqa manam chaykunawanqa Diosqa castiganchu. Bibliaqa ñawpa tiempomantaraqmi kay tiemponchikpi hatun desgraciakuna pasananmanta nirqa. Ejemplopaq, Mateo 24:7, 8 nisqanpim Jesus kaynata nirqa: “Kanqam muchuykuna chaynataq kaypi-chaypi terremotokunapas. Lliw kaykunaqa ñakariykunapa qallariyllanraqmi”, nispa. ¿Imanasqataq chaykuna pasananmanta Jesusqa willakurqa hinaspa imaninantaq?

‘¿Imaynatam yachasaqku [. . .] kay pacha puchukananmanta?’ nisqan tapukuytam Diospa Churin Jesusqa contestarqa (Mateo 24:3). Imakuna pasananmanta rimaruspanmi nirqa: ‘Chay nisqaykuna sucedekuptinqa yachanaykichikmi Diospa munaychakuyninqa hichpamusqantaña’ (Lucas 21:31). Chay desgraciakuna imanasqa pasasqanpim allinta reparananchik. Chaykunam qawachiwanchik kay tiempo cambiananpaqña kasqanta.

¿Imanasqam hatun desgraciakuna kan?

Yaqapaschá qampas wakin runakuna hina tapukunki: “Hatun desgraciakunawan Dios mana castigaptinqa ¿pitaq chayta ruranman?”. Chay tapukuymantaqa entiendesun Bibliapa kayna nisqanta entiendespam ‘kay pachapi mana allin kaqkunaqa Diablopa makinpiñam  kachkan’ (1 Juan 5:19). Kay textom qawachiwanchik hatun desgraciakunawan runakunata Dios mana castigasqanta, aswanqa Bibliam nin, enemigon “Diablo” chayta yaqa sapa kuti rurasqanmanta (Apocalipsis 12:9, 12).

Diospa enemigon Diablotaqa manam imapas qokunchu runakuna wañusqanmantaqa. Enteron pachapi Diablo kamachiptinmi runankunapas kikillanpaq munaq kanku. Chaykunamantam Biblia nirqaña “tukupay tiempokunaqa sasallaña kananmanta. Runakunam kanqaku kikillanpaq munaqkuna, qollqella kuyaqkuna, hatun tukuspa alabakuqkuna” (2 Timoteo 3:1, 2). Allpantinpi tukuy mana allin ruraykuna kananpaqmi Diablo tanqachkan, chayqa manam admirakuypaqchu. Paymi runakunata kallpanchan kikillanpaq munaq kanankupaq hinaspa Allpa pachapi tukuy imamanta dueñochakuspa runamasinkuta ñakarichinankupaq.

¿Imaynanpitaq desgraciakuna yapakuchkan kikillanpaq munaq runakuna kasqanrayku? Allpantinpi hatun desgraciakuna pasasqanmantam Naciones Unidas nisqanku nin: “Yaqa sapa kutim runakuna wasichakunku mana allin sitiokunapi otaq mayupa patankunapi. Chaymantapas, sachakunata llumpayta kuchusqanku, mayukunata chaynataq pukyukunata chakichisqankum allpa pachata astawanraq purmachichkan. Allpa pachata tukuy imawan qachachaptinkum wayrapas, parapas, rupaypas manaña ñawpa tiempopi hinañachu, ritikuna chulluptinmi lamar qochapas llimparuchkanña”, nispa. Tukuy ima rurasqankuwan Allpa pachata purmachiptinkupas ninkum qollqe kananpaq rurasqankuta, chaywanqa kikillankupaq munaq kasqankutam qawachinku.

Yachayniyoq runakunam cuentata qokunku runakuna tukuy mana allinta ruraspa Allpa pachata qachachaptinku hatun desgraciakuna yapakusqanta. Allpa pachata purmachiq runakunaqa Diablotam yanapachkanku paypa munasqanman hina ruraspanku.

Qawasqanchikman hinam hatun desgraciakunaqa pasan mana tanteoyoq kikillanpaq munaq runakunapa rurasqankuwan. Wakin sitiokunapim chay desgraciakunaqa llumpay dañota rurarqa. Wakin nacionkunapiqa astawanraqmi desgraciakunawan ñakarinku kikillanpaq munaq runakunapa mana allin rurasqankuwan chaynataq llaqtankupi sasachakuy kaptin otaq qollqe maskasqankurayku achka runakuna mana allin sitiokunapi wasichakusqankuwan. Wakin runakunaqa wañunku manam mana allin runakuna kasqanraykuchu aswanqa imapas qonqayllamanta pasasqanwanmi (Eclesiastes 9:11).

Imayna kaptinpas, ¿imatataq rurawaq ima hatun desgraciapipas tarikuspaqa? Qawasunyá qatiqninpi yachachikuykuna imakuna consejasqanta.

[5 kaq paginapi foto]

Qemi-qemi kawsasqanku

[5 kaq paginapi foto]

Sachakunata kuchusqanku

[5 kaq paginapi foto]

Wayrata qachachasqanku

[5 kaq paginapi reqsikusqanchikmanta]

Ichoqpi: © Mark Henley/Panos Pictures

Chawpipi: © Jeroen Oerlemans/Panos Pictures