Kichay leenaykipaq

Índice nisqaman riy

QALLARIYPI KAQ

Allin amigokunata tariy

Allin amigokunata tariy

GRAN BRETAÑA nacionpin 2010 watapi 25 diciembre killapi 42 watayoq warmi internetpi amigonkunaman huk mensajeta apachirqan, chaypin willarqan wañuchikuy munasqanta. Payqa usqhaylla yanapanankutan necesitarqan. Internetpi amigonkuna waranqanpiña karqan chaypas, manan pipas paytaqa yanaparqanchu. Qhepa p’unchaytan policiakuna wañusqata payta tarirqanku. Chay warmiqa nishuta drogakuspan wañusqa.

Kay tiempopiqa internet kasqanwanmi runakunaqa waranqanpi amigokunata tarinku. Pipas amigon kananpaqqa sutillantan correo nisqapi qelqanku, manaña amigon kananpaqtaq sutillanta picharqapunku. Ichaqa Gran Bretaña nacionmanta warmita imachus sucedesqanmi kayta reparachiwanchis: Pisi runakunallan cheqaq amigokunayoqqa kanku. Huk encuestaq nisqanman hina, runakunaqa askha runakunataña reqsinku chaypas pisillan cheqaq amigokunayoqqa kanku.

Askha runakunan kayta ninku: “Allin amigokunayoq kayqa ancha importanten, paykunataqa manan internetpi otaq celularpi sutinkuta churaspallachu tarisun”, nispa. Qanpas chaytachá ninki. ¿Imatan qhawanki pipas amigoyki kananpaq? ¿Imatan ruwawaq allin amigo kanaykipaq? ¿Imatan ruwananchis piwanpas tukuy tiempo amigo kananchispaq?

Yachasun Bibliaq yachachisqan tawa yanapaykunamanta, chaykunan yanapasunki allin amigo kanaykipaq.

1. Hukkunaq allinninta maskhay

Allin amigo kananchispaqqa hukkunaq allinnintan astawanqa maskhananchis. Ichaqa piwanpas amigo kaspaqa manan hukllachu chayta ruwanan, aswanpas iskayninkun kallpachakunanku huk ruwaykunata saqesparaq yanapanakunankupaq. Tapukuy: “Imapas pasaqtin, ¿tukuy sonqowanchu amigoyta yanapayman, tiempoyta kaqniykunata gastasparaq?”, nispa. Ama qonqaychu: Allin amigota tarinaykipaqqa, qanmi ñawpaqtaqa allin amigo kanayki.

¿IMATAN RUNAKUNA QHAWANKU PIPAS AMIGON KANANPAQ?

Irene: “Amigoyoq kayqa huk huertapi sumaq t’ikakunata wiñachiy hinan: tiemponchistan qonanchis, munakuywantaq cuidananchis. Ñawpaqtaqa allin amigon kananchis, hukkunaq allinnintan maskhananchis, necesitasqan ratopitaq yanapananchis”.

Luis Alfonso: “Kay tiempopi runakunaqa paykunallapin piensanku. Chaymi ancha munaypuni sichus pipas sonqomantapuni yanapawanchis chayqa”.

¿IMA NINMI BIBLIA?

“Imaynatachus qankunapaq runakunaq ruwananta munankichis, chay hinallatataq qankunapas paykunapaq ruwaychis” (Lucas 6:31, 38). Chaywanmi Jesusqa kallpachawanchis sumaq sonqo kananchispaq. Sichus tukuy sonqomanta amigoykikunata yanapanki chayqa, paykunaqa qanwanmi kayta munanqaku.

2. Amigoykiwanqa rimashallay

Amigoykiwanqa munasqaykichis temakunamantan rimawaqchis. Uyariy amigoykita, respetaytaq ima nisqantapas. Imatapas allinta ruwaqtinqa “kusa ruwasqayki” nispa kallpachay. Mayninpiqa amigonchis yaqapaschá consejo qonanchista necesitanqa, chayta ruwayqa sasapaschá kanqa. Ichaqa allin amigoqa kallpata hap’ispan imapichus pantasqanta nin, hinaspapas munakuywanmi yanapan.

¿IMATAN RUNAKUNA QHAWANKU PIPAS AMIGON KANANPAQ?

Juan: “Cheqaq amigoqa imachus piensasqantan sut’ita willan, manataqmi phiñakunchu sichus amigon mana kaqllatachu piensan chayqa”.

Eunice: “Wakinqa tiemponkuta t’aqanku ñoqawan kanankupaq, uyariwankutaq ima nisqaytapas astawanqa problemapi tarikuqtiy, chhayna amigokunatan anchata munakuni”.

Silvina: “Allin amigoqa munanmi allin kanaykita, chaymi sut’ita imatapas nisunki nanasunkiña chaypas”.

¿IMA NINMI BIBLIA?

“Usqhaylla uyariq kaychis, ichaqa allin yuyaywan rimaychis, amataq usqhayllachu phiñakuychis” (Santiago 1:19). Imamantapas ñoqallanchis rimasun chayqa, kaytapas nishasunman hinan kanman: “Ñoqaq nisqayqa aswan importanten”, nispa. Sichus amigoyki ima piensasqantapas otaq llakichisqantapas willayta munasunki chayqa, tukuy yuyaywan uyariy. Amataq phiñakuychu sichus imatapas nisqasuykirayku k’irisqa hina sientekunki chayqa. Proverbios 27:6 texton nin: “Amigoqa munakuspan nanaqta k’amiykusunki”, nispa.

3. Ama qonqaychu amigoykikuna pantaq kasqankuta

Amigoykita astawan reqsispaqa, astawanmi reparanki pantaq runa kasqanta. Qanpas amigoykikunapas pantaqmi kankichis. Chayrayku ama niychu: “Amigoyqa manan imapipas pantananchu”, nispaqa. Astawanqa allin ruwasqankunata qhaway, imapipas pantaqtintaq pampachay.

¿IMATAN RUNAKUNA QHAWANKU PIPAS AMIGON KANANPAQ?

Samuel: “Runaqa munanmi hukkuna allinta imatapas ruwanankuta, paykunaña chay ruwayta mana atinkuchu chaypas. Sichus reparakusun pantaq kasqanchista, pampachasqa kayta necesitasqanchistapas chayqa, hukkuna pampachaytan yachasun”.

Daniel: “Amigonchiskunaqa imapipas pantanqakupunin, chaytan entiendenanchis. Ima problemapas kaqtinqa kallpachakunanchismi usqhaylla allichananchispaq, qonqapunanchistaqmi chay problemata”.

¿IMA NINMI BIBLIA?

¿Pampachaq runachu kanki? (Colosenses 3:13, 14)

“Llapanchismi imaymanapi pantanchis. Pipas rimaspa mana pantaqmi allin takyasqa runaqa, atintaqmi lliw cuerponwanpas kasuchikuyta” (Santiago 3:2). Chay textoq nisqanta entiendesun chayqa, amigonchiskunawanmi pacienciayoq kasun, ima ruwasqankuña phiñachiwasun chaypas aguantasunmi. Biblian nin: “Qankunapura paciencianakuychis, pipas hukpa contranpi imatapas riman chayqa, pampachaykunakuychis [...]. Munakuq sonqo kaychis, munakuymi tukuy imatapas sumaqta hukllaman tukuchin”, nispa (Colosenses 3:13, 14).

4. Ama wakillanwanchu amigontin kay

Amigonchiskunataqa allinta akllananchis. Ichaqa manan chayraykuchu wiñaymasinchiskunallata otaq estudioyoq runakunallata akllananchis. Imaymana edadniyoq, imaymana llaqtakunamanta runakunawan huñukusun chayqa, kawsayninchismi aswan sumaq kanqa.

¿IMATAN RUNAKUNA QHAWANKU PIPAS AMIGON KANANPAQ?

Unai: “Gustawasqanchis p’achallawan tukuy tiempo churakusun chayqa, tiempowanqa aburrikusunmi. Chay hinatan sucedewasunchis sichus wiñaymasinchiskunallawan otaq ñoqanchis hina gustoyoq runakunallawan huñukusun chayqa”.

Funke: “Imaymana edadniyoq runakunawan huñukusqaymi yanapawarqan allin yuyayniyoq runa kanaypaq, manaña p’enqali kanaypaq, maypipas yachakuqlla kanaypaq ima. Amigoykunaqa chaywanmi kusikunku”.

Imaymana edadniyoq amigokunata maskhay (2 Corintios 6:13)

¿IMA NINMI BIBLIA?

“Sonqoykichista kichariychis” (2 Corintios 6:13). Bibliaqa kallpachawanchismi imaymana edadniyoq runakunawan amigontin kananchispaq. Chayta ruwaspaqa askha runakunatan reqsisun, hinaspapas chay runakunan munakuwasun.