Alu i mataupu o loo iai

FESOASOANI MO LE AIGA | AVEA O NI MĀTUA

Le Tāua o le Faitau mo Fanau—Vaega 1: Faitau pe Matamata?

Le Tāua o le Faitau mo Fanau—Vaega 1: Faitau pe Matamata?

 Pe a oo i taimi e mālōlō ai, o le ā le mea e sili ona fiafia i ai lau fanau: matamata i vitiō po o le faitau? O le ā o le a latou filifilia: o se telefoni feaveaʻi po o se tusi?

 Mo le tele o tausaga, ua tosina ese tagata mai i le faitau tusi ona o le matamata TV po o vitiō, ma mea e mafai ona latou faia i le initaneti. Ua taʻua e Jane Healy i lana tusi Endangered Minds lea na lomia i le 1990: “A o faagasolo taimi, e ono mou atu le faitau tusi.”

 I lenā taimi atonu na e manatu e lē taitai muta le fia faitau tusi o tagata. Peitaʻi, i nei vaitaimi, ua taʻua e nisi faiaʻoga i atunuu o loo tele ai ina faaaogā le faatekinolosi, ua lē lelei le faitau a talavou pe a faatusatusa i le lelei o le faitau a tagata i taimi ua mavae.

I lenei mataupu

 Aiseā e tāua ai mo fanau le faitau?

  •   O le faitau, e faagaoioi ai le mafaufau. O se faataʻitaʻiga, pe a faitau i se tala, e faapeʻī leo a tagata o loo iai? E faapeʻī o latou foliga? E faapeʻī le siʻomaga? E faamatala mai e le tusitala isi mea, ae e manaʻomia ona faaata i le mafaufau o le tagata faitau isi mea.

     Ua faapea mai se tinā e igoa iā Laura, “Pe a tatou matamata i ata tifaga ma vitiō, o loo tatou matamata i mea ua faaata e se isi tagata. E moni e manaia lenā mea, ae e iai foʻi se mea e manaia atu ai le faitau tusi. E mafai ona e faaata mea ua tusia e se isi.”

  •   O le faitau, e fesoasoani i le fanau e atiaʻe ai uiga lelei. E fesoasoani le faitau e atiaʻe ai e tamaiti le tomai e fefulifulisaʻi ai, ma foʻia faafitauli. E lē gata i lea, o le faitau e manaʻomia ai le uaʻi atu o le tamaitiiti. O le faia faapea, e atiaʻe ai foʻi e le tamaitiiti uiga e pei o le onosaʻi, amio pulea, ma le tigā alofa.

     Ua talitonu nisi tagata suʻesuʻe, pe a faitau ma le faaeteete e le tamaitiiti se tala, e fesoasoani lea iā te ia e mafaufau i faalogona o tagata o loo i le tala. O lenā mea, e ono fesoasoani i le tamaitiiti e faaalia le tigā alofa mo isi e latou te feiloaʻi i ai i aso taʻitasi.

  •   O le faitau, e fesoasoani e atiaʻe ai le mafaufau loloto. O i latou e faitau ma le faaeteete, atonu e latou te faitau ma toe faitau se vaega o le tala, ina ia taumafai e malamalama i manatu o le tusitala. A o faasolo ina latou faia faapea, e latou te manatua mea o loo latou faitauina ma maua mai ai aogā.—1 Timoteo 4:15.

     Ua faapea mai se tamā e igoa iā Joseph: “Pe a e faitau, e faigofie ona e malamalama i le uiga o se faamatalaga, faafesootaʻi i se mea e te iloa, ma iloilo lesona e mafai ona e maua mai ai. E lē masani ona faaata mai i ata tifaga ma vitiō na ituaiga mafaufau loloto.”

 Le manatu autū: E ui e iai sina aogā o vitiō, ae e ono misia e le fanau se mea tāua e maua mai i le faitau.

 Le auala e atiaʻe ai le naunau e faitau

  •   Ia vave amata. Ua faapea mai Chloe, e toʻalua lana fanau tama: “Na ma faitau i le ma fanau a o la iai i le manava, ma na faaauau ona ma faia faapea ina ua la fananau mai. Na aogā le ma tautigā. Mulimuli ane, na avea le faitau o se mea e masani ai le matou aiga.”

     Mataupu silisili o le Tusi Paia: “Na e iloa foʻi tusitusiga paia talu ona e laʻitiiti.”—2 Timoteo 3:15.

  •   Ia faalaeiauina lou aiga e faitau. Ia faafaigofie mo fanau le faitau, e ala i le iai o ni mea e faitau ai. Ua fautua mai Tamara lea e toʻafā lana fanau, e faapea: “Ia saʻili ni tusi e fiafia i ai lau fanau e faitau, ona tuu lea i tafatafa o lana moega.”

     Mataupu silisili o le Tusi Paia: “Ia aʻoaʻo [fanau] e tusa ma le ala saʻo; a oo ina toeaina lava e lē liliuese ai o ia.”—Faataoto 22:6.

  •   Ia faaitiitia le faaaogā o le initaneti. Ua fautua mai se tamā e igoa iā Daniel, e faatulaga se pō se tasi e lē faaaogāina ai ni masini faaonapōnei. Ua ia faapea mai: “E tusa pe e na o se pō se tasi o le vaiaso, e matou te faatulagaina e lē matamataina ai se TV. E matou te faaalu lenā taimi e faitau ai o se aiga, pe fai le faitaga tusi a le tagata lava ia.”

     Mataupu silisili o le Tusi Paia: “Ia outou faamautinoa o mea e sili ona tāua.”—Filipi 1:10.

  •   Ia faataatia se faaaʻoaʻoga lelei. Ua faapea mai Karina, e toʻalua lana fanau teine: “Ia ola le auala e faitau ai se tala i lau fanau, ma ia atagia atu lou naunau i le mea o loo e faitauina. Afai e te fiafia e faitau, e ono mulimuli lau fanau i lau faaaʻoaʻoga.”

     Mataupu silisili o le Tusi Paia: “Ia toʻaga pea e faitau i luma o tagata.”—1 Timoteo 4:13.

 E lē o tamaiti uma o le a fiafia e faitau. Peitaʻi, o lau faalaeiauga e ono faaosofia ai lo latou naunau e faitau. Na faia e David, lea e toʻalua ona afafine se mea e sili atu i lo o le tau ina faalaeiau. Na ia faapea mai: “Na ou faitau i mea na faitau e oʻu afafine, ma na ou iloa ai mea e la te fiafia ai ma maua ai foʻi ni mataupu e matou te talanoa ai. Na fai le matou vaega faitau tusi. Ese le manaia!”