Alu i mataupu o loo iai

PE NA TEʻI LAVA UA IAI?

Le Auala e Faamamā ai e le Pilot Whale Lona Paʻu

Le Auala e Faamamā ai e le Pilot Whale Lona Paʻu

 O matapisu ma isi meaola ninii i le sami o loo pipii i tino o vaa, ua avea o ni faafitauli tele i kamupani vaa. O faafitauli ia e pei o le telegese o le ō a vaa, tele le suāuu e alu ai, ma e manaʻomia foʻi ona taʻilua tausaga ma toe fufulu tino o vaa. O lea, ua saʻili atu ai saienitisi i mea o le natura mo se vaifofō.

 Ia Mātau: Ua iloa mai i suʻesuʻega, e mafai e le pilot whale (Globicephala melas) e uumi ona ʻapaʻapa ona faamamā lona paʻu. I lona paʻu, e iai laina ninii e taʻua o nanoridges, lea e lē mafai ona pipii i ai se matapisu ona e matuā ninii tele. O le va o nei laina o loo tele ai le gaʻo e lē mafai e ni limu ma siama ona pipii ai. E maua gaʻo fou pe a mafoʻe ese le paʻu o le pilot whale.

 Ua fuafua saienitisi e faataʻitaʻi i tino o vaa le auala e fufulu ai e le pilot whale lona paʻu. I le taimi ua teʻa, na latou faaaogā vali e lē pipii ai mea i le tino o le vaa. Peitaʻi, o le vali lea na tele ina faaaogā ua faasā, ona e oona mo meaola o le sami. O le vaifofō a i latou na faia saʻiliʻiliga, o le faapipii lea i le tino atoa o le vaa o se neti valavala e fai aʻe i uʻamea. O lalo ifo o lenā neti e iai pū ninii i le va o uʻamea, e sau ai se vailaau e lē oona. O lenei vailaau, pe a taia e le suāsami e maua mai ai le gaʻo (viscous gel) mafiafia e pei o se paʻu, e pipii i le tino atoa o le vaa. O lenei paʻu e pe ā ma le 0.7 milimita [0.03 inisi] le mafiafia, e iai le taimi o le a paʻū ese ai, ma o meaola ninii uma e pipii i ai o le a aveesea ai. O lenei faiga, e toe maua ai se isi gaʻo fou e toe pipii i le tino o le vaa.

O matapisu o loo pipii i le tino o le vaa

 Na faia se faataʻitaʻiga i se fale e suʻesuʻe ai mea (laboratory), ma iloa ai o lenei faiga e faa-100 taimi e puipuia ai le vaa mai i i mea e pipii i lona tino. Ua telē foʻi se aogā mo kamupani vaa, talu ai o le tosoina mai o se vaa i le paʻumātū e fufulu e tele tupe e alu ai.

 O le ā sou manatu? Pe na teʻi lava ua iai i le pilot whale le auala e faamamā ai lona paʻu? Pe na foafoaina?