Alu i mataupu o loo iai

Alu i le lisi o mataupu

Po ua Latou Maua le Vaa o Noa?

Po ua Latou Maua le Vaa o Noa?

Po ua Latou Maua le Vaa o Noa?

E MASANI lava ona foliga mai, o loo iai ni faasalalauga faalauaʻitele e uiga i le saʻilia o le vaa o Noa. Ua malamalama le toʻatele i lenei tulaga vevesi. O le vaa telē lea na laveaʻiina ai Noa ma lona aiga i le lolo i tuā i le 2370-2369 T.L.M., e mautinoa lava o le a avea o se mea mataʻina na maua i saʻiliʻiliga i le eleele. O loo faaauau pea ona saʻilia le vaa o Noa e ui i le tele o taumafaiga. I manatu uma ma faamatalaga na faia, o le ā se mea moni ua faaalia mai ai?

Ua faaalia mai i le Tusi Paia, na ‘toʻa le vaa o Noa i luga o mauga o Ararata.’ (Kenese 8:4) O loo iai i le vaipanoa o Ararata le tumutumu mauga maualuga ua taʻua nei o le Mauga o Ararata, i Take i sasaʻe, e latalata i le tuaoi o Armenia ma Iran.

O le tele o suʻesuʻega i lenei vaipanoa e uiga i le saʻilia o le vaa o Noa, ua iʻu i ni faamatalaga faaoso naunau ae lē o ni faamaoniga maumaututū. O ni ata mataʻina o lenei vaipanoa, o ni fasilaau na maua ua valiina i le tā ma faamatalaga a tagata matamata, ua faatupuina ai le naunau o tagata e fia maua ni faamaoniga maumaututū. Peitaʻi, na faigatā le saʻiliga. O se tasi vaipanoa e masani ona taʻua, o loo taatia e tusa ma le 15,000 futu i luga o malifa o le Mauga o Ararata. E lē gata i lea, ona o feteenaʻiga faapolotiki i lea vaipanoa, ua lē mafai ai ona ō aʻe tagata suʻesuʻe i luga o le mauga.

E ui i lea, e toʻatele ua naunau e fia faia atili ni suʻesuʻega i lea vaipanoa. Ua latou talitonu, o loo iai pea nisi vaega o le vaa o loo i le Mauga o Ararata, ua tanumia i lalo o kiona ma aisa mo le tele o tausaga. Na latou fai mai, e na o vaitaimi o le taumāfanafana sa mafai ona vaaia ma maua ai le vaa.

Ua māfua lenei faamoemoe ona o nisi faamatalaga. Na faasino atu e Josephus, o se tusitala Iutaia i le uluaʻi senituri T.A., i faamatalaga a nisi tusitala anamua, o ē na fai mai o loo vaaia pea le vaa i tumutumu mauga o Ararata. Na faapea mai foʻi, na aveina e tagata ni fasilaau ua valiina i le tā e fai ma faamanatuga. I tagata na taʻua e Josephus, sa aofia ai Berossus, o se tusitala Papelonia o le talafaasolopito o le senituri lona tolu T.L.M.

I le senituri ua mavae, na maua ai se faamatalaga faaoso naunau mai i se tagata Armenia o George Hagopian. Na fai mai o ia na la asiasi atu i le vaa ma sona tauaiga i le amataga o le 1900, a o laʻitiiti lava, ma sa ia aʻeaʻe solo i le tino o le vaa. Na maliu Hagopian i le 1972, ae o loo fiafia ma maofa tagata i ana faamatalaga.

Po o se Faavae Moni Lea mo le Faatuatua?

Po o iai se faavae moni e talitonu ai ua maua e tagata suʻesuʻe le vaa, ma po o le a faia foʻi faapea i le lumanaʻi? Atonu, ae e foliga mai e lē o iai se faamoemoe mautinoa e manatu ai o le a maua le vaa. E tasi le mea ia manatua, e lē o taʻua patino mai i le Tusi Paia le mea na toʻa ai le vaa ina ua māui vai o le lolo. E na ona taʻua mai lava o le “mauga o Ararata.”

O se mea masani mo tagata suʻesuʻe ma tagata matamata, le faailoa mai o le tumutumu mauga aupito i maualuga i lea vaipanoa. Peitaʻi, e lē o taʻu patino mai e le Tusi Paia na faatulaga e le Atua ia toʻa le vaa i luga o le tumutumu mauga o Ararata, lea e matuā maualuga ma toʻa ai le aisa, e toetoe lava tolu maila i luga aʻe o le fogātai. * Ia manatua, na nonofo Noa ma lona aiga i totonu o le vaa mo ni nai masina ina ua toʻa. (Kenese 8:4, 5) E foliga mai foʻi, ina ua ō ese mai i le vaa, sa tatau iā i latou ma le tele o manu ona ō ifo i lalo mai se tumutumu maualuga e pei o ni tagata feʻaʻei i mauga. O le laufanua lea na toʻa ai le vaa, atonu sa faigofie atu ona uia nai lo o mea ua manatu i ai tagata suʻesuʻe i aso nei, ma o loo tumau pea lona maualuga e tusa ai ma le faamatalaga a le Kenese 8:4, 5. Ma po o fea lava na toʻa ai le vaa i le vaipanoa o le Ararata, atonu ua pala ma faaleagaina i le tele o senituri.

E lē gata i lea, e iai se mea e lē o mautinoa i faamatalaga na faia e tagata faasalalau, e uiga i le tāua faalotu o a latou suʻesuʻega. O se tagata na taʻimua i lenei suʻesuʻega na faapea mai, o le mauaina o le vaa, “o le a faamautinoa ai le faatuatua o le faitau miliona o tagata . . . ma o le a faatuatua ai le toʻatele.” I se fonotaga a tagata tusitala i le 2004, na faapea mai ai o ia, o le mauaina o le vaa o se “mea aupito sili lea ua tupu talu mai le toetū o Keriso.” Na toe faalēaogāina mulimuli ane ana suʻesuʻega.

Po o le mauaina o le vaa o Noa e faamautinoa ma faatupu moni ai le faatuatua? O loo taʻua i le Tusi Paia, o le faatuatua moni e lē faalagolago i mea e tatou te vaaia ma fetagofi i ai. (2 Korinito 5:7) Ua mautinoa naʻuā nisi ma ua maumauaʻi mai e faapea, e na o ni faamaoniga vaaia e mafai ai ona latou talitonu i nisi o faamatalaga i le Tusi Paia. O le mea moni la, e leai ni faamaoniga mo na tagata e faatupu ai le faatuatua. Na fetalai Iesu o nisi tagata e lē mafai ona talitonu i upu moni faaleagaga, e tusa lava pe latou te vāai ua toe faatū mai se tasi mai le oti!—Luka 16:31.

Ae i le isi itu, o le faatuatua moni e lē talitonugofie; ae e faavae i faamaoniga maumaututū. (Eperu 11:1) Pe e iai se faamaoniga maumaututū e mafai ona fesoasoani i tagata mafaufau i aso nei, e faatuatua ai i faamatalaga a le Tusi Paia e uiga i le Lolo? Ioe e iai. Na taʻua manino e Iesu Keriso e faapea: “Na ulu ai Noa i le vaa, ona oo mai ai lea o le lolo.” (Luka 17:26, 27) O le faamaoniga aupito sili lea ua iai. Aiseā?

Na iai Iesu i le lagi a o leʻi afio mai i le lalolagi. (Ioane 8:58) Na ia mataitūina le fauina o le vaa; ma na ia silafia foʻi le lolo. O lea, o le ā le faamaoniga e sili atu ona e talitonu i ai? Po o le molimau maufaatuatuaina a Lē na vaai tino i le Lolo, o lē ua faamaonia o le Alo o le Atua? Po o o ni faamatalaga lē faavaea a tagata suʻesuʻe na maua ni fasi laau anamua i luga o se tumutumu mauga matuā mālūlū? Pe a talanoaina e tusa ma na manatu, ua matuā maofa ai i le faamaoniga faapea o loo iai le vaa o Noa.

[Faaopoopoga i lalo]

^ pala. 10 O le mauga ua taʻua i aso nei o le Mauga o Ararata, o se maugamū ua mate talu mai le 1840. E oo atu lona maualuga i le 16,945 futu (5,165 mita) ma e ufitia i le kiona i le tausaga atoa.

[Faamatalaga faaopoopo i le itulau 13]

Po o iai se faamaoniga maumaututū e faamaonia ai le faamatalaga a le Tusi Paia e uiga i le Lolo?

[Faamatalaga faaopoopo i le itulau 14]

Na taʻua manino e Iesu Keriso e faapea: “Na ulu ai Noa i le vaa, ona oo mai ai lea o le lolo”