Go na content

Go na table of contents

KAPITEL 8

Difrenti sani fu du a preikiwroko​—Den e meki buku nanga tijdschrift fu preiki na heri grontapu

Difrenti sani fu du a preikiwroko​—Den e meki buku nanga tijdschrift fu preiki na heri grontapu

FU SAN A KAPITEL E TAKI

Doronomo Yehovah e gi wi den sani di wi abi fanowdu fu gi leri na sma fu ibri pipel, lo, nanga tongo

1, 2. (a) Fa a bun nyunsu panya na ini a heri Gran Kownukondre Rome na ini a fosi yarihondro? (b) San e sori taki Yehovah e horibaka gi wi na ini a ten disi? (Luku sosrefi a faki „ A bun nyunsu na ini moro leki 670 tongo”.)

NA A Pinksterfesa fu a yari 33 den sma di ben kon na Yerusalem no ben man bribi san den yere. Wan tu Galileasma ben e taki tra tongo grati èn a boskopu fu den naki den sma ati trutru. Den Galileasma disi ben de disipel fu Yesus. Na wan wondru fasi Gado meki den taki difrenti tongo. Disi e sori taki Gado ben e horibaka gi den. (Leisi Tori 2:1-8, 12, 15-17.) A bun nyunsu di den ben e preiki a dei dati naki na ati fu ala sortu sma. A bakapisi ben de taki a bun nyunsu panya na ini a heri Gran Kownukondre Rome.​—Kol. 1:23.

2 Na ini a ten disi Gado no du wan wondru fu meki den futuboi fu en taki difrenti tongo. Ma toku den e preiki a Kownukondre boskopu na ini moro leki 670 tongo. Disi furu omeni tron moro den tongo di den Kresten fu a fosi yarihondro ben e taki (Tori 2:9-11). Gado pipel meki so furu tijdschrift nanga buku na ini someni tongo, taki a Kownukondre boskopu doro na ibri sei fu grontapu. * A no de fu taki dati disi e sori tu taki Yehovah e meki Kownu Yesus Krestes tiri a preikiwroko fu wi (Mat. 28:19, 20). Na ini a kapitel disi, wi o poti prakseri na wan tu sani di wi gebroiki fu du a preikiwroko na ini den 100 yari di pasa. Wi o si fa a Kownu leri wi safrisafri fa wi musu poti prakseri na sma èn wi o luku tu fa a gi wi deki-ati fu gi sma leri fu Gado Wortu.​—2 Tim. 2:2.

A Kownu e sreka den futuboi fu en fu sai a Wortu na ini sma ati

3. Fu san ede wi e gebroiki difrenti sani fu du a preikiwroko fu wi?

3 Yesus ben taki dati „a wortu fu a Kownukondre” de leki siri èn wan sma ati de leki a gron pe den siri prani (Mat. 13:18, 19). Neleki fa wan gronman kan gebroiki difrenti sani fu lusu a gron èn fu sreka en fu prani siri, na so a pipel fu Yehovah gebroiki difrenti sani fu sreka na ati fu milyunmilyun sma gi a Kownukondre boskopu. Sonwan fu den sani disi den ben man gebroiki fu wan pisi ten nomo. Ma tra sani soleki buku nanga tijdschrift de wan bigi yepi te now ete. Na ini kapitel 7 wi si fa den gebroiki son sani fu panya a bun nyunsu gi bigi grupu sma. Ma na ini a kapitel disi wi o luku san den Kownukondre preikiman gebroiki te den ben e go na sma oso fu taki nanga den.​—Tori 5:42; 17:2, 3.

Den e meki gramofon nanga tra sani fu drai den plaat na ini Toronto, Kanada

4, 5. Fa den preikiman ben e gebroiki gramofon-plaat, ma san den no ben man du nanga den?

4 Lezing na tapu gramofon-plaat. Na ini a pisi ten fu 1930 te 1950 preikiman ben e go na sma oso fu drai Bijbel lezing na tapu gramofon-plaat gi den. Ibri lezing ben teki fo nanga afu miniti. Son leisi den plaat ben abi syatu nen soleki „Gado na dri sma ini wán?”, „Vagevuur” nanga „Kownukondre”. Fa den ben e gebroiki den plaat disi? Brada Clayton Woodworth, Jr., di dopu na ini 1930 na Amerkankondre taki: „Na ini wan pikin kofru mi ben abi a gramofon, a veer fu a gramofon nanga a nanai fu en. Mi ben musu poti a nanai leti na a lanki fu a plaat fu man drai en bun. Te mi ben e go na wan oso, mi ben opo a kofru, mi ben e poti a nanai na tapu a plaat, dan mi ben naki na tapu a doro fu na oso. Te a sma ben opo a doro, mi ben e taki: ’Mi abi wan prenspari boskopu di mi wani yu fu arki.’” San den sma ben e du? Brada Woodworth taki: „Furu sma ben e arki. Sonwan fu den ben tapu a doro baka èn son leisi den ben e denki taki mi ben e seri gramofon.”

Na ini 1940 den brada ben abi moro leki 90 lezing na tapu gramofon-plaat èn den ben meki moro leki wán milyun fu den plaat disi

5 Na ini 1940 den brada ben abi moro leki 90 difrenti lezing tapu gramofon-plaat èn den ben meki moro leki wán milyun fu den plaat disi. John E. Barr ben e pionier na ini Ingrisikondre na a ten dati. Bakaten a tron wan memre fu a Tiri Skin. A ben taki: „Na ini a pisi ten fu 1936 te go miti 1945 mi ben e tyari a gramofon na ala sei. Fu taki en krin, mi no ben man sondro en. Te mi ben de na den oso fu den sma, mi ben e kisi furu deki-ati te mi ben yere Brada Rutherford sten tapu den plaat. A ben gersi leki a ben de leti drape nanga mi. Ma fu man doro sma ati, wi ben musu gi den moro leri èn wi no ben man du dati nanga den gramofon.”

6, 7. (a) Fa den kotoigikarta yepi den preikiman, ma san de no ben man du nanga den karta? (b) Fa Yehovah leri wi san fu taki na ini a preikiwroko?

6 Kotoigikarta. Na ini 1933 den preikiman kisi a deki-ati fu bigin gebroiki kotoigikarta na ini na oso-fu-oso preikiwroko. Wan kotoigikarta ben de sowan 8 centimeter bradi èn 13 centimeter langa. Na tapu a karta yu ben abi wan syatu Bijbel boskopu èn wan pisi di ben taki syatu fu den buku fu wi di na ososma ben kan kisi. A wan-enkri sani di wan preikiman ben musu du, na fu gi na ososma wan karta èn aksi en fu leisi en. Lilian Kammerud di ben wroko bakaten leki zendeling na ini Porto Riko nanga Argentinia ben taki: „Mi ben breiti fu wroko nanga den kotoigikarta.” Fu san ede? A taki: „A no wi alamala ben man preiki bun. Sobun, den karta yepi mi fu no frede moro fu go na den sma.”

Kotoigikarta (Italiatongo)

7 Brada David Reusch di dopu na ini 1918 ben taki: „Den kotoigikarta ben de wan bigi yepi gi den brada nanga sisa, fu di furu fu den ben feni taki den no sabi san fu taki na ini a preikiwroko.” Ma den no ben man preiki finifini nanga den kotoigikarta. Brada Reusch taki: „Son leisi den sma ben e denki taki wi no man taki. A tru taki furu fu wi no ben sabi san fu taki. Ma Yehovah ben o leri wi san fu taki na ini a preikiwroko. A no langa baka dati a sori wi fa wi ben musu gebroiki Bijbel fu taki nanga den ososma. Wi kisi a leri disi na a Theokrasia Diniwroko-skoro di bigin na ini 1943.”​—Leisi Yeremia 1:6-9.

8. Fa yu kan gi Krestes na okasi fu yepi yu fu gi moro bun leri?

8 Buku. Sensi 1914 a pipel fu Yehovah meki moro leki 100 difrenti buku di e taki fu Bijbel. Sonwan fu den buku dati meki spesrutu fu leri den brada nanga sisa fu de bun preikiman. Anna Larsen na ini Deinsikondre ben de wan preikiman sowan 70 yari langa. A taki: „Nanga yepi fu a Theokrasia Diniwroko-skoro èn den buku di wi kisi gi a skoro dati, Yehovah yepi wi fu de moro bun preikiman. Mi sabi ete taki a fosiwan fu den buku dati ben nen „Theokrasia Yepi gi Kownukondre Preikiman”. A buku disi kon na doro na ini 1945. Na ini a yari 1946 wi kisi a buku „De srekasreka fu du ibri bun wroko”. Now wi abi a buku Kisi wini fu a Theokrasia Diniwroko-skoro di kon na doro na ini 2001.” A no de fu taki dati Yehovah gebroiki a Theokrasia Diniwroko-skoro èn den buku di wi kisi gi a skoro dati fu yepi wi fu de bun preikiman (2 Kor. 3:5, 6). Yu de tapu a Theokrasia Diniwroko-skoro? Yu e tyari yu skoro-buku te yu e go na den konmakandra ibri wiki? Yu e luku na ini a buku fu yu te a skoro-opziener e taki fu den sani di skrifi na ini? Efu yu e du dati, dan yu e gi Krestes na okasi fu yepi yu fu gi moro bun leri.​—2 Kor. 9:6; 2 Tim. 2:15.

9, 10. Fa buku yepi wi fu prani Kownukondre siri èn fu gi den watra?

9 Wan tra fasi fa Yehovah yepi wi, na taki en organisâsi meki buku di yepi preikiman fruklari prenspari leri fu Bijbel. A buku „A waarheid di e tyari yu go na têgo libi” ben de wan bigi yepi gi preikiman. Di a buku disi kon na doro na ini 1968, den preikiman ben abi bun bakapisi nanga en wantewante. Wi Kownukondre diniwroko fu november 1968 ben taki: „So furu sma ben wani a buku, taki na ini september wan grupu brada fu a drukkerij na Brooklyn ben musu wroko te neti srefi, soso fu meki moro fu a buku disi.” Na artikel ben taki moro fara: „Wan leisi na ini augustus sma ben aksi wán nanga afu milyun buku moro leki san wi ben abi!” Sensi di a buku kon na doro te nanga 1982, moro leki 100 milyun fu a buku disi ben meki na ini 116 tongo. Na ini 14 yari, sobun fu 1968 te 1982, a Waarheid-buku meki taki moro leki wán milyun sma tron Kownukondre preikiman. *

10 Na ini 2005 wi kisi wan tra moi buku fu studeri Bijbel nanga sma. A buku dati nen San Bijbel e leri wi trutru? Den meki sowan 200 milyun fu den buku disi kaba na ini 256 tongo! San ben de a bakapisi? Na ini seibi yari nomo, fu 2005 te 2012, sowan 1.2 milyun sma tron preikiman fu a bun nyunsu. Na ini a srefi pisi ten dati, a nomru fu Bijbelstudie kren fu sowan 6 milyun te go miti moro leki 8.7 milyun. A no de fu taki dati Yehovah blesi a muiti di wi du fu sai a wortu fu a Kownukondre na ini sma ati èn fu gi den siri watra.​—Leisi 1 Korentesma 3:6, 7.

11, 12. Te yu e luku den tekst na ini a paragraaf, dan gi suma den difrenti tijdschrift fu wi meki?

11 Tijdschrift. Biginbigin A Waktitoren ben de spesrutu gi a „pikin ipi” di ’kisi a kari fu go na hemel’ (Luk. 12:32; Hebr. 3:1). Tapu 1 oktober 1919, na organisâsi fu Yehovah tyari wan tra tijdschrift kon na doro di ben de spesrutu gi sma di wi e miti na ini a preikiwroko. Den Bijbel Ondrosukuman nanga tra sma ben lobi a tijdschrift disi so te, taki furu yari langa a ben prati moro leki A Waktitoren. Na a bigin a tijdschrift disi ben nen „A Gowtu Ten”. Na ini 1937 a nen kenki kon tron „Trowstu”. Baka dati, na ini 1946, a kisi a nen Ontwaakt!

12 Na ini den furu yari di pasa, den kenki wan tu sani na A Waktitoren nanga na Ontwaakt! Ma ala ten den gebroiki den tijdschrift disi fu preiki fu Gado Kownukondre èn fu tranga sma bribi na ini Bijbel. Now wi abi a studie-Waktitoren èn a Waktitoren gi a preikiwroko. A studie-Waktitoren meki spesrutu gi „den futuboi” fu Masra. Dati na a „pikin ipi” nanga den „tra skapu” (Mat. 24:45; Yoh. 10:16). * A Waktitoren gi a preikiwroko meki spesrutu gi den wan di no sabi ete san Bijbel e leri trutru, ma di abi lespeki gi Gado nanga Bijbel (Tori 13:16). Na Ontwaakt! na gi den sma di no sabi furu fu Bijbel èn a tru Gado Yehovah.​—Tori 17:22, 23.

13. Fu san ede den tijdschrift fu wi de so aparti? (Taki sosrefi fu a faki di nen „ Buku nanga tijdschrift di broko record na grontapu”.)

13 Sensi a bigin fu 2014 den e meki moro leki 44 milyun Ontwaakt! èn sowan 46 milyun Waktitoren ibri mun. Na Ontwaakt! de na ini sowan 100 tongo èn A Waktitoren de na ini moro leki 200 tongo. Nowan tra tijdschrift na grontapu e prati so furu èn e vertaal na ini so furu tongo leki den tu tijdschrift disi! Ma disi no musu fruwondru wi. Den tijdschrift disi abi a boskopu di ben o panya na heri grontapu, soleki fa Yesus ben taki.​—Mat. 24:14.

14. Sortu muiti wi du ala ten èn fu san ede?

14 Bijbel. Brada Russell nanga den mati fu en ben gebroiki a nen Watch Tower Tract Society fu man tyari buku nanga tijdschrift kon na doro. Ma na ini 1896 den kenki a nen, fu di den ben wani taki a wortu Bijbel ben musu de na ini. Dati meki a nen tron Watch Tower Bible and Tract Society (Waktitoren Bijbel nanga Traktaat Genootschap). A nen disi ben fiti fu di ala ten Bijbel ben de a moro prenspari sani di den gebroiki fu preiki a bun nyunsu fu a Kownukondre (Luk. 24:27). Fu dati ede, den futuboi fu Gado du ala muiti fu prati Bijbel gi sma èn fu gi den deki-ati fu leisi en. Fu eksempre, na ini 1926 wi druk a Bijbel di nen The Emphatic Diaglott na ini wi eigi drukkerij. Disi na wan vertaling fu den Kresten Griki Buku fu Bijbel fu Benjamin Wilson. Sensi 1942 wi bigin druk den Hebrew Buku nanga den Griki Buku fu a Bijbel di nen King James Version. Wi prati sowan 700.000 fu a Bijbel disi. Sowan tu yari baka dati, wi bigin druk na American Standard Version. A nen fu Yehovah skrifi 6823 leisi na ini a Bijbel disi. Na ini 1950 wi ben prati moro leki 250.000 fu a Bijbel disi kaba.

15, 16. (a) San yu lobi fu a Nyun-Grontapuvertaling? (Taki sosrefi fu a faki „ Sani di e yepi wi fu vertaal Bijbel moro esi”.) (b) Fa yu kan meki Yehovah abi krakti tapu yu ati?

15 Na ini a yari 1950 a Nyun-Grontapuvertaling fu den Kresten Griki Buku fu Bijbel kon na doro na ini Ingrisitongo. A heri Ingrisi Nyun-Grontapuvertaling kon na doro na ini 1961. A Bijbel disi e gi grani na Yehovah fu di a nen fu en poti baka na ala den presi pe a ben de na ini den Hebrew Buku. Boiti dati, a nen fu Gado skrifi 237 leisi na ini den Kresten Griki Buku fu a Nyun-Grontapuvertaling. Wan tu leisi den kenki sani na ini a Bijbel disi fu di den wani taki a vertaling disi de moro soifri èn fu di den wani taki a makriki fu leisi. A lasti leisi di den tyari kenki kon na ini a Bijbel disi ben de na ini 2013. Sensi a Bijbel disi kon na doro teleki 2013, wi druk moro leki 201 milyun fu a heri Nyun-Grontapuvertaling noso pisi fu en na ini 121 tongo.

16 San son sma taki di den leisi a Nyun-Grontapuvertaling na ini den eigi tongo? Wan man fu Nepal taki: „Furu sma ben feni en muilek fu frustan na owru vertaling fu Bijbel di wi ben abi na ini Nepaltongo, fu di a ben skrifi soleki fa sma ben e taki fositen. Ma now wi kan frustan Bijbel moro bun, fu di a skrifi soleki fa wi e taki na ini na aladei libi.” Di wan uma na ini Republiek Centraal-Afrika bigin leisi a Nyun-Grontapuvertaling na ini Sangotongo, a bigin krei èn a taki: „Disi na a tongo fu mi ati.” Neleki na uma disi, ibriwan fu wi kan meki Yehovah abi krakti tapu wi ati te wi e leisi en Wortu ibri dei.​—Ps. 1:2; Mat. 22:36, 37.

Wi breiti nanga a leri èn den sani di wi kisi fu du a preikiwroko

17. Fa yu kan sori taki yu de nanga tangi taki wi e kisi leri nanga sani fu du a preikiwroko? San o de a bakapisi te yu e du a preikiwroko fayafaya?

17 Yu de nanga tangi taki doronomo Kownu Yesus Krestes e gi wi leri nanga sani fu du a preikiwroko? Yu e meki ten fu leisi den buku fu Gado organisâsi, èn yu e gebroiki den fu yepi trawan? Efu yu e du dati, dan yu o agri nanga Sisa Opal Betler, di dopu tapu 4 oktober 1914. A ben taki: „Mi nanga mi masra [Edward] gebroiki a gramofon nanga den kotoigikarta furu yari langa. Wi preiki oso fu oso nanga buku, brochure nanga tijdschrift. Wi ben teki prati na spesrutu kotoigiwroko nanga preikiwaka èn wi ben e prati spesrutu traktaat. Bakaten wi kisi leri fu go baka na sma di ben wani sabi moro èn fu studeri Bijbel nanga den na den oso. Wi ben abi furu fu du èn wi ben abi wan switi libi.” Yesus ben taki dati den bakaman fu en ben o de leki gronman di ben o wroko tranga fu sai èn fu koti nyanyan na den gron. A ben taki tu dati den ben o du a wroko disi nanga prisiri. Neleki Sisa Opal, milyunmilyun sma ondrofeni taki den sani di Yesus taki tru.​—Leisi Yohanes 4:35, 36.

18. Sortu grani wi abi?

18 Furu sma di no de futuboi fu a Kownu ete e si Gado pipel leki sma di ’no kisi furu skoro èn di de neleki ala tra sma’ (Tori 4:13). Ma prakseri a sani disi: Na a pipel dati a Kownu e gebroiki fu vertaal èn prati buku na heri grontapu. Noiti ete wan grupu sma du so wan sani! San moro prenspari, na taki a e gi wi leri nanga deki-ati fu gebroiki den buku disi fu prati a bun nyunsu gi sma fu ala kondre. A de wan bigi grani fu wroko makandra nanga Krestes fu sai a wortu fu a Kownukondre na ini sma ati èn fu meki disipel!

^ paragraaf 2 Na ini den tin yari di pasa, Yehovah pipel meki moro leki 20 milyard buku di e taki fu Bijbel. Boiti dati, moro leki 2.7 milyard sma na heri grontapu abi internet en den kan go tapu wi website jw.org.

^ paragraaf 9 Wan tu tra buku di yepi preikiman fu leri sma san Bijbel e taki trutru, na „A Harpu fu Gado” di kon na doro na ini 1921, „Meki Gado de tru” di kon na doro na ini 1946, Joe kan libi foe têgo na ini wan paradijs na grontapoe di kon na doro na ini 1982, èn Sabi di e tjari joe go na têgo libi di kon na doro na ini 1995.

^ paragraaf 12 Paragraaf 13 fu na artikel „Suma na trutru a koni srafu di de fu frutrow?”na ini A Waktitoren fu 15 yuli 2013e sori fa wi e frustan now suma na „den futuboi” fu Masra.