Go na content

Go na table of contents

ABI BRIBI NELEKI DEN

Den sani „di a du,” meki taki a ben de „wan reti-ati sma”

Den sani „di a du,” meki taki a ben de „wan reti-ati sma”

RAKAB ben e tanapu na en fensre e luku fa a son ben e opo na ini a lagipresi lontu Yerikow. Wan legre ben seti kampu drape fu broko kon na ini a foto. A ben de a legre fu Israel. Di den bigin hari lontu a foto ete wan tron, dan yu ben kan si fa den futu ben e opo a santi èn yu ben kan yere fa tutu ben e bari.

Yerikow ben de a foto pe Rakab ben e tan. A ben sabi den strati drape, den oso, sosrefi den wowoyo nanga den wenkri di ben lai nanga sma. A ben sabi a pipel fu a foto disi moro bun srefi. A ben kan firi fa den ben e frede moro nanga moro, fu di ibri dei a legre fu Israel ben e hari wán leisi lontu a foto, wan sani di a pipel fu Yerikow no ben man frustan. Aladi a babari fu den tutu fu den ben de fu yere na ini den strati èn na tapu den pren fu Yerikow, toku Rakab no ben e frede èn a no ben e bruya leki a pipel fu en.

Rakab ben e luku fa a legre bigin hari lontu a foto fruku mamanten tapu a di fu seibi dei. A ben si den priester fu den Israelsma na mindri den srudati fu den. Den priester disi ben e bro na tapu tutu èn den ben e tyari a santa kisi di ben e sori taki Yehovah, a Gado fu den, ben de nanga den. Kande wi e si kaba fa Rakab e poti en anu na tapu a redi titei di e anga komoto fu a fensre fu en oso di de na tapu a bigi skotu fu Yerikow. A titei dati ben e memre Rakab na a howpu di a ben abi taki en nanga en famiri ben o pasa a pori fu a foto disi libilibi. Yu feni taki Rakab ben tori a pipel fu en? Yehovah no ben feni dati. A ben si Rakab leki wan uma di ben abi wan tranga bribi. Meki wi go baka na a bigin fu a tori fu Rakab fu si san wi kan leri fu en.

A HURU-UMA RAKAB

Rakab ben de wan huru-uma. Fu di son sma di e krutu Bijbel no ben man bribi a sani dati, meki den taki dati na yuru nomo na uma disi ben e yuru kamra gi sma. Ma Bijbel e taki ala sani krin, a no e kibri noti (Yosua 2:1; Hebrewsma 11:31; Yakobus 2:25). A kan taki den Kanansma no ben e si a wroko fu Rakab leki wan sani di no fiti. Ma aladi dati de so, toku a kan taki Rakab srefi ben sabi taki a sani dati no bun, fu di Yehovah gi ala sma wan konsensi di e yepi wi fu sabi san bun èn san no bun (Romesma 2:14, 15). Kande Rakab ben e syen fu a fasi fa a ben e libi. Kande a ben e firi leki a no ben abi nowan tra fasi fu sorgu gi en osofamiri. Na so a de nanga furu sma na ini a ten disi di e libi a sortu libi dati.

A no de fu taki dati Rakab ben wani abi wan moro bun libi. Den sma fu a kondre fu en ben gwenti libi wan morsu libi, sma ben abi seks srefi nanga famiriman èn nanga meti (Lefitikus 18:3, 6, 21-24). Den ogri disi di ben e pasa na ini a kondre, ben abi furu fu du nanga a bribi fu den. Sma ben e seri den skin na ini den tempel, èn den ben e anbegi falsi gado soleki Bâal nanga Molek. Sma ben e bron den pikin libilibi leki ofrandi gi den gado disi.

Yehovah ben sabi heri bun san ben e pasa na ini Kanan. Fu di den Kanansma ben du so furu ogri, meki Yehovah ben taki: „A heri kondre no krin . . . Mi o strafu den fu na ogri di den du èn a kondre o spiti den puru” (Lefitikus 18:25). Fa Yehovah ben o „strafu den fu na ogri di den du”? Gado ben pramisi a pipel fu Israel a sani disi: „Safrisafri Yehovah un Gado o puru den pipel gi unu na ini a kondre” (Deuteronomium 7:22). Hondrohondro yari na fesi, Yehovah ben pramisi a famiri fu Abraham taki a ben o gi den a kondre, èn „Gado . . . no man lei.”​—Titus 1:2; Genesis 12:7.

Ma Yehovah ben taki tu dati den ben musu kiri sonwan fu den pipel fu a kondre (Deuteronomium 7:1, 2). Yehovah, a „sma di e krutu heri grontapu” èn di e du san reti, ondrosuku na ati fu ibriwan fu den sma dati èn a ben sabi o takru den de (Genesis 18:25; 1 Kroniki 28:9). Fa a ben de gi Rakab fu libi na ini so wan foto? Wi kan frustan fa a ben e firi di a yere sani fu den Israelsma. A kon sabi taki a Gado fu Israel ben meki a pipel fu en di ben de na katibo wini a legre fu Egepte. Na a ten dati a legre disi ben de a moro makti legre na grontapu. Now Israel ben o broko kon na ini Yerikow! Toku a pipel fu a foto dati ben e tan du den ogri fu den. Wi kan si fu san ede Bijbel e taki dati a pipel fu Rakab ben de „sma di ben trangayesi Gado”.​—Hebrewsma 11:31.

Ma Rakab ben de tra fasi. Na ini den yari di ben pasa, a kan taki a ben poti prakseri na den sani di a ben yere fu a pipel fu Israel èn fu Yehovah, a Gado fu den. A Gado disi ben de heri tra fasi leki den gado fu den Kanansma! A ben de wan Gado di ben e feti gi a pipel fu en, na presi taki a ben e pina den. A ben gi den leri di ben e meki den tron moro bun sma, na presi taki a ben e meki den du sani di no fiti. A Gado disi ben e si umasma leki warti sma, a no ben e si den leki sani di sma ben kan bai noso seri fu abi seks nanga den na ini falsi anbegi. Di Rakab kon sabi taki Israel ben seti kampu abrasei fu Yordan-liba, èn taki den ben de srekasreka fu broko kon na ini a foto, dan a ben musu fu frede te a ben e prakseri san ben o pasa nanga en pipel. Yu denki taki Yehovah ben poti prakseri na Rakab? A ben si den bun fasi fu en?

Na ini a ten disi, furu sma de leki Rakab. Den e firi leki den no man komoto na ini wan libi di e meki taki den no abi lespeki gi densrefi, èn den no de koloku. Den e firi leki nowan sma e poti prakseri na den èn den e firi leki den no warti noti. A tori fu Rakab de wan trowstu gi wi fu di a e memre wi taki Gado e si ibriwan fu wi. Awansi wi e firi brokosaka, toku „a no de fara fu nowan fu wi” (Tori fu den apostel 17:27). A de krosibei, èn a de klariklari fu gi howpu na ala sma di e poti bribi na ini en. Rakab ben du dati?

A BEN TEKI DEN BOSKOPUMAN NA INI EN OSO

Wan dei, syatu bifo den Israelsma waka lontu Yerikow, tu trakondre sma kon na Rakab en doro. Den tu man ben wani pasa na ini a foto sondro taki sma si den. Ma fu di den sma na ini a foto dati ben frede, meki furu fu den ben de na ai fu si efu Israelsma ben boro kon na ini a foto. A kan taki Rakab ben si wantewante suma na den man disi. A no taki mansma fu tra kondre no ben gwenti kon na en, ma den man disi ben e suku tanpresi nomo, den no ben kon drape fu abi seks nanga en.

Fu taki en leti, den tu man ben de Israelsma di ben boro kon na ini a foto. Yosua, a komandanti fu den, ben seni den fu go luku o tranga a foto ben de. Disi ben de a fosi foto fu Kanan di Israel ben musu teki abra, èn kande a ben de a moro tranga foto. Yosua ben wani sabi san ben e wakti en nanga den man fu en. A no de fu taki dati na fu espresi den tu man go na a oso fu Rakab. Na a oso disi pe wan huru-uma ben e tan, sma ben kan go-kon sondro taki trawan ben e poti prakseri na den. Kande den tu man ben e howpu tu taki den ben o yere wan tu sani drape.

Bijbel e taki dati Rakab „ben teki den boskopuman na ini en oso” (Yakobus 2:25). A meki den kon na ini en oso, èn awansi a ben abi a firi taki den tu man disi ben de trakondre sma di ben boro kon na ini a foto, toku a meki den man tan na en oso. Kande a ben howpu fu leri moro fu Yehovah, a Gado fu den.

Ma wantronso boskopuman fu a kownu fu Yerikow doro na en oso! Nyunsu ben panya taki man fu Israel ben kon na a oso fu Rakab. San Rakab ben o du? Efu a ben o yepi den tu man disi, dan dati ben kan tyari problema kon gi en nanga en heri osofamiri. A pipel fu Yerikow ben o kiri den alamala efu a ben o kibri den feanti dati. Ma now Rakab ben musu fu de seiker suma na den man disi. Efu a ben sabi kaba taki Yehovah ben de wan moro bun Gado leki a gado fu en, dan disi ben de na okasi gi en fu teki a sei fu Yehovah.

Rakab no ben abi ten fu denki langa. A ben sabi san fu du èn a no draidrai. A meki den man go kibri na mindri den vlas-tiki di a ben poti fu drei na tapu a plata daki fu en oso. Baka dati a taigi den boskopuman fu a kownu: „Iya, a tru taki den man kon na mi, ma mi no sabi fu pe den komoto. Di dungru fadon den man go na dorosei, fosi a portu fu a foto tapu. Ma mi no sabi pe den go. Hari go na den baka esi-esi, dan unu o man kisi den ete” (Yosua 2:4, 5). Prakseri fa Rakab ben e luku den fesi fu den boskopuman fu a kownu. Kande a ben e aksi ensrefi efu den ben kan si taki a ben e frede.

Rakab ben kibri den futuboi fu Yehovah na mindri vlas-tiki aladi ensrefi ben kan lasi en libi

Den boskopuman bribi en! Den lon go na a pisi fu Yordan-liba pe a watra no dipi (Yosua 2:7). Rakab ben musu fu firi frulekti baka dati. Na wan makriki fasi a ben kori wan tu kiriman di no ben abi a reti fu kon sabi san tru, èn na so a ben kibri a libi fu futuboi fu Yehovah di no ben du nowan ogri.

Rakab lon go baka na tapu a daki fu en oso èn a taigi den tu man san a ben du. A taigi den a prenspari sani disi tu: A pipel fu en ben lasi-ati èn den ben e beifi gi den Israelsma. Den tu man ben musu fu breiti di den yere a bun nyunsu disi. Den ogri-ati Kanansma ben e kon frede moro nanga moro gi Yehovah, a makti Gado fu Israel! Now Rakab e taki wan sani di prenspari srefisrefi gi wi. A taki: „Yehovah un Gado na a Gado fu hemel nanga grontapu” (Yosua 2:11). A ben yere nofo sani fu Yehovah fu sabi a sani disi: A ben kan frutrow na tapu a Gado fu Israel. A poti bribi na ini Yehovah.

Rakab ben de seiker taki Yehovah ben o meki a pipel fu en wini a feti. Dati meki a begi den tu man fu abi sari-ati nanga en èn nanga a famiri fu en. Den man disi agri èn den taigi Rakab krin taki a no ben musu fruteri nowan sma. Boiti dati, a ben musu anga wan redi titei na a fensre fu na oso fu en di ben de na tapu a skotu fu a foto. Na so den srudati ben o man kibri en nanga en osofamiri.​—Yosua 2:12-14, 18.

Wi kan leri wan prenspari sani fu a bribi fu Rakab. Soleki fa Bijbel e taki, dan „bribi e kon baka te wan sma yere a boskopu” (Romesma 10:17). Rakab ben yere fu a krakti èn fu a retidu fu Yehovah Gado, èn dati meki a poti bribi na ini en èn a kon frutrow na en tapu. Na ini a ten disi, wi man kon sabi moro sani fu Yehovah. Wi sa ondrosuku Bijbel, a Wortu fu en, fu kon sabi en moro bun èn fu poti bribi na ini en?

WAN MAKTI FORTRESI E FADON

Den tu man du san Rakab taigi den èn den gebroiki a redi titei di ben anga na a fensre fu en fu saka komoto na a skotu. Baka dati, den lon go na den bergi. Furu bergi-olo ben de na a lanki fu den bergi di ben de na a noordsei fu Yerikow. Drape den tu man disi ben kan kibri teleki den ben feni okasi fu drai go baka na a kampu fu Israel fu go fruteri a bun nyunsu di den ben yere fu Rakab.

Rakab ben poti bribi na ini a Gado fu den Israelsma

Bakaten, a ben musu fu de so taki a pipel fu Yerikow bigin frede di den kon sabi taki Yehovah du wan wondru di meki taki a watra fu Yordan-liba tapu fu lon, so taki Israel ben kan abra go na a tra syoro (Yosua 3:14-17). Ma gi Rakab, a nyunsu dati ben meki a kon si moro krin taki a ben abi leti fu poti bribi na ini Yehovah.

Te fu kaba, Israel bigin hari lontu Yerikow, siksi dei langa, wán leisi wan dei. Now a di fu seibi dei ben doro, èn den ben e du sani tra fasi now. Soleki fa wi ben si na a bigin fu na artikel disi, a legre bigin hari lontu a foto di son ben e opo, èn baka di a legre ben lontu a foto wán leisi, a tan hari lontu Yerikow ibri tron baka (Yosua 6:15). San den Israelsma ben e du?

Di a legre ben kaba hari lontu a foto fu a di fu seibi leisi na a di fu seibi dei dati, dan a legre no waka moro. Den no bro moro tu na tapu den tutu. Ala sani ben de pî. Den sma na ini a foto ben musu fu beifi. Ne, Yosua sori den san den ben musu du. Wantronso a legre fu Israel bari bun tranga fu a fosi leisi. Yu denki taki den waktiman na tapu a skotu fu Yerikow ben e si a sani disi leki wan babari nomo? Efu dati de so, dan a no ben de fu langa. A bun bigi skotu bigin beifi na ondro den futu. A seki, a priti, ne a broko fadon na gron! Baka di ala sani ben kon tiri, dan soso wán pisi fu a skotu ben tanapu leti-opo. Na oso fu Rakab ben e tanapu ete. A ben de leki wan buweisi taki na uma disi ben abi bribi. Prakseri fa a ben e firi di a si fa Yehovah ben kibri en! * En osofamiri ben tan na libi!​—Yosua 6:10, 16, 20, 21.

A pipel fu Yehovah ben e lespeki Rakab tu fu di a ben abi bribi. Di den si taki wan-enkri oso ben tan abra fu a heri skotu di ben broko fadon, dan den ben sabi taki Yehovah ben de nanga na uma disi. En nanga en osofamiri no lasi den libi di a foto dati kisi pori. Baka a feti, Rakab kisi okasi fu tan krosibei fu a kampu fu Israel. Baka wan pisi ten, Rakab ben mag tan na mindri a Dyu pipel. A trow nanga wan man di nen Salmon. A manpikin fu en, Boas, ben gro kon tron wan man di ben abi wan tranga bribi. A trow nanga Rut, a Moabsma (Rut 4:13, 22). * Kownu David èn bakaten a Mesias srefi, Yesus Krestes, ben tron wan bakapikin fu a prenspari famiri dati.​—Yosua 6:22-25; Mateyus 1:5, 6, 16.

A tori fu Rakab e sori taki ibriwan fu wi prenspari gi Yehovah. A e si wi alamala, a e luku san de na ini wi ati, èn a breiti te a si taki wi abi bribi, neleki fa a ben si dati na Rakab. Fu di Rakab ben abi bribi meki a du san a ben musu du. Soleki fa Bijbel e taki, dan na fu den sani „di a du,” meki taki a ben de „wan reti-ati sma” (Yakobus 2:25). A ben o bun te wi e sori bribi neleki en!

^ paragraaf 27 A moi fu si taki Yehovah ben agri nanga a sani di den tu man ben pramisi Rakab.

^ paragraaf 28 Efu yu wani kon sabi moro fu Rut nanga Boas, dan luku den artikel „Abi bribi neleki den”, na ini A Waktitoren fu 1 yuli nanga 1 oktober 2012.